Rozdział II. 7 Naprawienie szkody

przesłanki do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej

1 zdarzenie, z którym sys. prawny łączy czyjś obowiązek naprawy szkody 2 powstanie szkody 3 związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą

zasady odpowiedzialności odszkodowawczej - definicja

reguły, które decydują komu należy przypisać odpowiedzialność za zdarzenie powodujące szkodę

zasady odpowiedzialności odszkodowawczej - wymień

1 zasada winy 2 zasada ryzyka 3 zasada słuszności 4 zasada gwarancyjno-repartycyjna

zasada winy - o co chodzi

ten kto swoim zawinionym czynem (zaniechaniem) wyrządził komuś szkodę, powinien ponieść tego konsekwencje i wyrównać poszkodowanemu doznaną przez niego szkodę

zasada ryzyka - o co chodzi

jeśli podmiot ekspoloatuje niebezpieczne dla otoczenia urządzenia, winien ponosić odpowiedzialność za szkody wynikłe dla innych, niezależnie od swojej winy

siła wyższa - koncepcja subiektywna

siła wyższa tozjawiska, którym nie można zapobiec nawet przy nadzwyczajnej staranności

siła wyższa - koncepcja obiektywna

to kwalifikacja samego zdarzenia a nie stopień staranności jest kryterium wyróżniającym siłę wyższą, a nie stopień staranności działającego człowieka

siła wyższa - Sąd Najwyższy

zdarzenie: 1 zewnętrzne 2 niemożliwe do przewidzenia 3 niemożliwe do zapobieżenia

zasada słuszności

polega na przypisaniu odpowiedzialności podmiotowi ze względu na szczególne motywy etyczne, wskazane w zasadach współżycia społecznego

zasada gwarancyjno-repartycyjna

ubezpieczenia - potencjalni sprawcy szkód tworzą ogólny fundusz, z którego wypłaca się odpowiednie odszkodowania

rodzaje odpowiedzialności - prawo rzymskie

1 kontraktowa 2 deliktowa

odpowiedzialność kontraktowa

1 nie jest istotny sposób powstania zobowiązania, którego niewykonanie lub nienależyte wykonania uzasadnia roszcz odszkodowawcze 2 obow. następczy

odpowiedzialność deliktowa

1 obowiązek pierwotny 2 jeśli ktoś wyrządził szkodę innej osobie, od razu powoduje to powstanie stos. zobow. którego treścią jest obow. naprawienia szkody

odpowiedzialność gwarancyjna

powstaje w wyniku zawarcia umowy, która zobowiązuje dłużnika do naprawy szkody wyrządzonej niewystąpieniem stanu rzeczy wskazanego w tej umowie - char. świadczenia pierwotnego

umowa ubezpieczenia - na czym polega?

ubzepiczyciel zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w postaci odszkodowania za szkodę powstałą wskutek wypadku przewidzianego w umowie

związek przyczynowy

powinien istnieć między zdarzeniem z którym sprzężona została czyjaś odpowiedzialność, a doznaną przez poszkodowanego szkodą

funkcje związku przyczynowego

1 przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej 2 pośredni wpływ na wysokość odszkodowania

art. 361 par. 1

zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania z którego szkoda wynikła

teoria adekwatnego związku przyczynowego - co zaleca?

zaleca odwoływanie się do reguł obiektywnie ustalonych, a nie do wiedzy o związkach przyczynowych osoby odpowiedzialnej lub jej personifikowanego modelu

teoria adekwatnego związku przyczynowego - etap I

test warunku konieczności - czy szkoda B pojawiłaby się gdyby nie było faktu A, będącego podstawą czyjejś odpowiedzialności - jeśli B wystąpi tak czy inaczej, brak związku

teoria adekwatnego związku przyczynowego - etap II

badamy czy związek ten odpowiada kryteriom wartościującym wyrażonym w terminie "normalne" - selekcja następstw kauzalnych

wyjątki od art 361 KC i zasady adekwatnego związku przyczynowego

1 odpowiedzialność zobowiązanego obejmuje także skutki przypadku, które by nie nastąpiły, gdyby zobowiązany zachowywał się zgodnie z jego treścią 2 strony mogą umownie określić zakres odpowiedzialności

szkoda - pojęcie ogólne

wszelkie uszczerbki w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał WBREW SWOJEJ WOLI

krzywda

uszczerbek typu niemajątkowego (KC)

zadośćuczynienie

suma pieniężna przeznaczona na złagodzenie krzywdy (KC)

charakter szkody na osobie

1. obejmuje krzywdę 2. może objąć też krzywdę majątkową (koszty leczenia, utratę zarobku)

charakter szkody na mieniu

wyłącznie majątkowy

rodzaje szkody majątkowej

1 strata 2 utracone korzyści

damnum emergens

strata - zmniejszenie majątku poszkodowanego wskutek zdarzenia, z którym związana jest czyjaś odpowiedzialność

lucrum cessans

utracone korzyści - majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby to się stało, gdyby nie zdarzenie, z którym jest złączona czyjaś odpowiedzialność

metoda różnicowa lub dyferencyjna

metoda uwzględnienia obu rodzajów szkód zawsze, gdy pojawi się odpowiedzialność odszkodowawcza, zakłada uwzględnienie efektów zdarzenia sprawczego w CAŁYM MAJĄTKU poszkodowanego

stan rzeczywisty jest taki sam lub wyższy od hipotetycznego

działanie sprawcze NIE WYWOŁAŁO SZKODY

stan rzeczywisty niższy od stanu hipotetycznego i od stanu sprzed zdarzenia sprawczego

poszkodowany poniósł szkodę w postaci straty

stan rzeczywisty niższy od hipotetycznego, ale równy stanowi sprzed zdarzenia sprawczego

poszkodowany ponosi szkodę WYŁĄCZNIE w postaci UTRACONYCH KORZYŚCI

stan rzeczywisty niższy od stanu hipotetycznego - różnica ta jest większa niż przy porównaniu stanu rzeczywistego ze stanem sprzed zdarzenia sprawczego

poszkodowany poniósł szkodę - STRATA + UTRACONE KORZYŚCI

obiektywna metoda ustalania szkody

obliczana według rynkowej wartości rzeczy lub usług BEZ UWZGLĘDNIENIA UTRACONYCH KORZYŚCI

zaliczenie uzyskanych korzyści - łacina

compensatio lucri cum damno

zaliczenie uzyskanych korzyści - o co chodzi?

zaliczamy je na poczet szkody - przy ocenie szkody bierzemy pod uwagę także korzystne następstwa, jakie wywołało zdarzenie powodujące szkodę

szkoda w granicach ujemnego interesu umownego

przypadki powstania szkody w związku z niedojściem zamierzonej umowy do skutku

szkoda w granicach pozytywnego interesu umownego

obejmuje szkodę powstałą w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania zawartej już umowy

ciężar dowodu przy naprawie szkody

spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne - czyli na poszkodowanym

funkcje odszkodowania - wymień

1 kompensacyjna 2 represyjna 3 wychowawcza i prewencyjna

funkcja kompensacyjna odszkodowania

polega na wyrównaniu szkody doznanej przez poszkodowanego i doprowadzeniu do sytuacji jakby zdarzenia szkodzącego nigdy nie było

funkcja represyjna odszkodowania

zadanie osobie odpowiedzialnej za szkodę dolegliwości związanej z ciążącym na niej obowiązkiem świadczenia odszkodowawczego

funkcja prewencyjna i wychowawcza odszkodowania

polega na oddziaływaniu norm prawnych wyznaczających odpowiedzialność odszkodowawczą w kierunku umacniania postaw ludzi sprzyjających zapobieganiu wyrządzaniu szkód

art. 361 par. 2 KC

w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje STRATY które poszkodowany poniósł oraz KORZYŚCI, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono

przyczynienie się poszkodowanego - koncepcja SN

zachowanie poszkodowanego stanowiące odrębny i samodzielny względem przyczyny głównej czyn kauzalny, a nue wynik przyczyny głównej - zawsze musi być dotknięte nieprawidłowością czy niezgodnością z powszechnie przyjętymi sposobami postępowania

przyczynienie się poszkodowanego - który art. i skutki

art. 362, możliwość obniżenia odszkodowania

co bierze się pod uwagę przy obniżaniu odszkodowania przy przyczynieniu się poszkodowanego?

1 stopień winy obu stron 2 inne okoliczności - stopień przyczynienia się, naruszenia reguł postępowania, pobudki jakimi kierował się poszkodowany

inne ograniczenia obowiązku naprawienia szkody

1 art 440 - miarkowanie odszkodowania między osobami fizycznymi gdy ze względu na majątek którejś ze stron wymagają tego zasady współżycia społecznego 2 ograniczenie odszkodowań do określonej sumy pieniężnej

sposoby naprawienia szkody + kto dokonuje wyboru

wyboru dokonuje poszkodowany, te sposoby to 1 restytucja naturalne (przywrócenie stanu poprzedniego) 2 zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej

ograniczenie prawa wyboru sposobu naprawienia szkody do odszkodowania pieniężnego

1 gdy przywrócenie poprzedniego stanu rzeczy jest niemożliwe 2 gdy przywrócenie poprzedniego stanu rzeczy oznacza nadmierne trudności lub koszty dla zobowiązanego

według jakich mierników określamy wysokość odszkodowania?

ustawa nie rozstrzyga tego bezpośrednio - odwołujemy się do cen istniejących - kryterium obiektywne nie subiektywne

jaka chwila jest miarodajna dla ustalenia wysokości odszkodowania?

data ustalenia odszkodowania - data wydania orzeczenia przez właściwy organ państwowy

odstępstwa od zasady ustalania wartości z daty ustalenia odszkodowania

możliwe jeśli szczególne okoliczności wymagają przyjęcia cen istniejących w innej chwili