słówka

actio in personam

powództwo o charakterze względnym; skarga osobista

actor

powód (jako jedna ze stron)

actio

działanie, postępowanie

actio civilis

skarga cywilna (powództwo cywilne)

erga omnes

wobec wszystkich, w stosunku do wszystkich

inter partes

między stronami

reus

pozwany (oskarżony)

causa, causae f.

sprawa, przyczyna, powódw

ago (agere, egi, actum)

prowadzić

causam ago, causam agere

prowadzić sprawę, proces (jako osoba, która występuje z pozwem)

causa

dla, z powodu, ze względu na, w czyimś interesie

honoris causa

dla zaszczytu, za zasługi, w celu uczczenia

lucri causa

dla zysku

lucrum, -i n.

zysk, korzyść, chciwość

rei publicae causa

w interesie publicznym

accuso, accusare

oskarżać

accusatio, accusationis f.

oskarżenie

defendo, defendere

bronić

defensio, defensionis f.

obrona, mowa obrończa

condemno, condemnare

skazywać, zasądzać

condemnatio, condemnationis

skazanie, wyrok zasądzający

absolvo, absolvere

uwalniać

absolutio, absolutionis

uwolnienie pozwanego od odpowiedzialności cywilnej lub oskarżonego od odpowiedzialności karnej

sententia, sententiae f.

wyrok (orzeczenie, sentencja, myśl, zdanie; tłum. Sentencja wyroku składa się z części wstępnej (tzw. Komparycja) oraz rozstrzygnięcia, np. w procesie cywilnym rozstrzygnięcia o żądania stron (tzw. Tenor lub formuła sentencji)

sententia absolutoria

wyrok uniewinniający

sententia capitalis

wyrok śmierci

sententia condemnatoria

wyrok zasądzający (skazujący)

sententia declaratoria

wyrok ustalający (istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego lub prawa)

sententia non existens

wyrok nieistniejący (niepodpisany lub nieogłoszony)

dico, dicere

mówię

pronuntio, pronuntiare

oznajmiam

sententiam dico

ogłaszam wyrok

sententiam pronuntio

ogłaszam wyrok

debeo, debere

jestem winien (powinienem)

probatio, probationis f.

dowód (przeprowadzenie dowodu)

probo, probare

udowadniać

onus probandi

ciężar przeprowadzenia dowodu (ciężar dowodzenia)

confessio, confessionis f.

przyznanie się do winy

confiteor, confiteri

wyznać coś, przyznać się do czegoś

pars, partis

część, strona (biorąca udział w procesie)

argumentum, argumenti n.

argument (dowód)

crimen continuatum

przestępstwo ciągłe

res, rei f.

rzecz, sprawa

res iudicata

rzecz osądzona (powaga rzeczy osądzonej)

lis, litis f.

spór (kłótnia, sprzeczka, spór sądowy)

lis pendens, litis pendentis

stan sprawy w toku (tłum. Od chwili doręczenia pozwu pozwanemu do chwili uprawomocnienia się wyroku w procesie cywilnym. cd w zeszycie!)

lite pendente

w czasie trwania sporu

lis pendet

spór zawisł

litis aestimatio

oszacowanie

dominus, domini m.

właściciel, pan

delictum

błąd, wykroczenie

fraus, fraudis f.

przestępstwo, oszustwo, zdrada

actus, actus m.

czyn, działanie

casus, casus m.

zdarzenie, przypadek, kazus prawny (przypadek wyjęty z praktyki)

casus fortuitus

przypadek losowy

casus fatalis

nieszczęśliwy wypadek

casus belli

powód do wojny (termin międzynarodowy - pretekst)

explicite

wyraźnie, jasno

implicite

bez wyraźnego sformułowania, do wywnioskowania z kontekstu, domyślne

sensu stricto

w ścisłym znaczeniu

stricte

ściśle, dokładnie

sensu lato

w szeroki znaczeniu (rozległy)

sensu largo

w szerokim znaczeniu (obszerny)

exempli causa

na przykład (e.c.)

exempli gratia

na przykład (e.g.)

expressis verbis

wyraźnymi słowami, dobitnymi słowami

in pleno

w pełnym składzie

ad interim

tymczasowo

ex nunc

od teraz, od chwili obecnej (oznaczenie chwili skuteczności czynności prawnej)

ex tunc

od wtedy, z mocą wsteczną (termin stosowany na oznaczenie chwili skuteczności czynności prawnej)

numerus clausus

liczba zamknięta (ograniczona)

status quo

stan w jakimś coś się znajduje, obecny stan rzeczy

status quo ante

poprzedni, dawniejszy stan rzeczy

in toto

w całości

in extenso

w całości, bez opuszczeń, bez skrótów, bez zmian

dies ad quem

termin końcowy (termin, z którego nadejściem ustają skutki czynności prawnej; dosł. Dzień do którego)

dies a quo

termin początkowy (termin, z którego nadejściem rozpoczynają się skutki czynności prawnej; dosł. Dzień od którego)

erga omnes

wobec wszystkich

inter partes

między stronami

inter consentientes

między zgodnymi

inter absentes

między nieobecnymi

inter alia

wśród innych, między innymi

ultima ratio

ostateczny argument

ceteris paribus

przy innych okolicznościach jednakowych, stałych

ex parte

na podstawie wniosku tylko jednej strony

ex officio

z urzędu

per nefas

bezprawnie, niegodziwie

per fas et nefas

czy się godzi, czy nie (prawiem i bezprawiem; wszelkimi sposobami)

prima facie

na pierwszy rzut oka, od pierwszego wejrzenia

rebus hic stantibus

w takim stanie rzeczy (w istniejących okolicznościach)