VIII

analogia iuris

polega na tym, że ustaliwszy, iż obowiązuje jakaś norma N1, ustanowiona w formie przepisów prawnych, czy wiele tak ustanowionych norm: N1, N2, N3... Nn, które znajdują uzasadnienie aksjologiczne w jakieś ocenie O,

-

i założywszy, że prawodawca jest aksjologicznie konsekwentny, uznaje się za obowiązującą jakąś normę-konsekwencję, która wprawdzie nie została ustanowiona, ale która znajduje uzasadnienie aksjologiczne w tej samej ocenie O.

-

Normę-konsekwencję przyjmuje się zatem za obowiązującą ze względu na jej wspólne z normami-przesłankami uzasadnienie aksjologiczne

Argumentum a minori ad maius

głosi, że skoro uznajemy za obowiązującą normę N1, która zakazuje naruszać jakieś dobro w stopniu mniejszym, i uważamy, że zakaz ten uzasadniony jest ocenami przypisywanymi prawodawcy a nadto zakładamy że prawodawca jest aksjologicznie konsekwentny

-

, to należy przyjąć, że do systemu należy także norma-konsekwencja, która zakazuje naruszać to dobro w stopniu większym.

Argumentum a maiori ad minus

głosi, że skoro uznano za obowiązującą normę, która adresatowi A wyznacza obowiązki uciążliwe, w szczególności nakazuje mu zrealizowanie jakiegoś stanu rzeczy C wymagającego większego wysiłku, to - zakładając konsekwentności prawodawcy -należy przyjąć

-

, że obowiązuje norma wyznaczająca adresatowi A obowiązki mniej uciążliwe, w szczególności nakazuje mu zrealizowanie stanu rzeczy C mniejszym nakładem sił.

Norma N2 wynika logicznie z normy N1

jeżeli zakres zastosowania normy N1 obejmuje zakres zastosowania normy N2 lub zakres normowania normy N1 obejmuje zakres normowania normy N2, przy tożsamości albo węższym zakresie drugiego elementu normy N2

Wnioskowania oparte na instrumentalnym wynikaniu normy z normy

opierają się na założeniu, że między zachowaniem adresata normy, a wyznaczonym przez normę stanem rzeczy, który on ma zrealizować, występują związki przyczynowe.

Dyrektywa instrumentalnego nakazu

głosi, że skoro obowiązuje norma ustanowiona w formie przepisów prawnych i nakazująca adresatowi A zrealizować określony stan rzeczy C (norma-przesłanka), to należy przyjąć, że obowiązuje również norma,

-

która adresatowi A nakazuje czynić wszystko, co jest warunkiem koniecznym dla zrealizowania stanu rzeczy C (norma-konsekwencja)