Frage |
Antworten |
konstytucja 2 kwietnia 1997 Lernen beginnen
|
|
to najważniejszy dokument w państwie (ustawa zasadnicza). Wszystkie ustawy muszą byc z nia zgodne.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- ustrój polityczny, społeczny i ekonomiczny - działalnośc najwyższych organów państwowych - prawa i obowiązki obywateli
|
|
|
naczelne zasady konstytucji Lernen beginnen
|
|
- suwerennosćć narodu (wybieranie władz w wyborach) - republikańska forma rządów (wykluczona władza dożyw, funkcje przez określony czas) - trójpodział i równowaga władzy - decentralizacja władzy publicznej (władze lokalne)
|
|
|
naczelne zasady konstytucja cd Lernen beginnen
|
|
- państwo prawa (wszystkie urzędy podlegaja temu samemu prawu) - pluralizm polityczny (można zakładać partie iorganizacje) - wolność praw człowieka i obywatela (wszyscy mająytakie same prawa, bez wzgedy na pochodzenie, wyznanie itp)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- osobiste (do zycia, ochrony prywatności) - polityczne (udział w zyciu pol, wolnosć zgromadzeń) - ekonomiczne (do własności, wolność wyboruzaw) - socjalne (do ochrony zdrowia, urlopu) - kulturalne (nauki, ochrona praw autorskich)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- być wiernym państwu i toszczyc sie o jego dobro - przestrzeagac prawa - płacic podatki - bronic ojczyzny - dbac o srodowisko - uczęszczac do szkoły do 18 roku zycia
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- ustawodawcza (parlament ustala prawo) - wykonawcza (prezydent, rząd wprowadza je w zycie) - sadownicza (czuwa nad przestrzeganiem prawa)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
zajmuje sie tworzeniem prawa (sprawuje władzę ustawodawczą)
|
|
|
senat sejm zgromadzenie narodowe Lernen beginnen
|
|
izba wyzsza 100 senatorów izba nizsza 460 posłów wspólne obrady sejmu i senatu prowadzone przez marszałka sejmu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- tworzy prawa przez uchwalanie ustaw - zatwierdza skład rady ministrów - poiera lub nie działania rządu wotum zaufania nieufnosci - nadzoruje dzialania rządu komisje sejmowe
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- udział w powoływaniu i odwolywaniu organow panstwa np Rady Ministrów - w szczególnych przypadkach decydowanie o stanie pokoju i wojny
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- ocenianie ustaw uchwalonych przez sejm - inicjatywa ustawodawcza - udział w powoływaniu m.in. rzecznika praw obywatelskich - wyrazanie zgody na referendum - opieka nad polakami mieszkajacymi na granica - rozpatrywanie sprawozdan krrit
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
ustawami budżetem państwa bezpieczeństwem zwenętrznym polityką społeczną
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych - powołuje/odw premiera i czlonków rządu - zarządza wyboru do sejmu i senatu - reprezentuje kraj, zatwierdza umowy miedzynardowe - powołuje sedziów - ma mozliwosc korzystania z prawa łaski
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
to działalność organów panstwa których zadaniem jest rozstrzyganie sporów i osądzanie przestepstw.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
odpowiadaja przed nim najwyżsi urzędnicy w przypadku gdy w trakcie pełnienia funkcji naruszyli konstytucje lub ustawe
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
bada zgodnosć ustaw z konstytucja
|
|
|
sądy powszechne (sądy rejonowe, okregowe, apelacyjne) Lernen beginnen
|
|
zajmuja sie sprawami z zakresu prawa cywilnego, prawa handlowego i prawa karnego
|
|
|
sądy wojskowe (sąd garnizonowy) sądy administracyjne Lernen beginnen
|
|
przestepstwa popełnione orzez zołnierzy i pracowników wojska
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
wyroki w sprawach, które dotyczą organów administracji publicznej, spory miedzy obywatelami a urzędami
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
osoba, która wniosła sprawę do sądu 1 instancji i nie zgadza sie z wyrokiem, moze sie odwołac do sądu 2 instancji
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych, dba o zgodnosc wyroków i prawem
|
|
|
Europejski trybunał sprawiedliwosci Lernen beginnen
|
|
kontroluje przestrzeganie prawa unijnego w państwach UE
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
podleganie tylko obowiazujacym ustawom oraz konstytucji
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
sędzia nie moze bez zgody sądu zostac aresztowany, oskarzony czy skazany, z wyjatkiem zatrzymania go w trakcie popelniania przestępstwa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nie można go zwolnic z urzędu, przenieść do innego sądu jeżeli nie wyraża zgody
|
|
|
zasady demokratycznych wyborów Lernen beginnen
|
|
- równość (głosy mają jednakową wartość) - bezpośredniość (głosują na kandydatów, którzy następnie wchodzą w skład organów władzy) - tajność (w odosobnionym miejscu) - powszechność (głosują wszyscy pełnoletni obywatele)
|
|
|
funkcje partii politycznych Lernen beginnen
|
|
- opiniotwórcza (kształtują opinie publiczna, przekonuja do siebie) - wyborcza (decyduja kto bedzie mial szanse na sprawowanie funkcji w panstwie) - rządzenia (realizowanie programu po wygranych wyborach)
|
|
|
typy partii politycznych lewica Lernen beginnen
|
|
partie socjalistyczne, socjaldemokratyczne i komunistyczne załozenia - sprawiedliwośc społeczna i opieka nas obywatelami; odzielenie kościoła od państwa; obrona mniejszosci i równouprawnienie kobiet
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
partie demokratyczne, ludowe i liberalne założenia - rozwój samorządnośći, gospodarki wolnorynkowej; ochrona praw i wolnosci obywatelskich
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
partie konserwatywne i narodowe założenia - umocnienie władzy państwowej; przywiązanie do tradycji; zmniejszenie wydatków na cele socjalne
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
poglady społeczeństwa na dane zagadnienie
|
|
|
funkcje mass mediów (środków masowego przekazu) Lernen beginnen
|
|
- informacyjna - opiniotwórcza - kontrolna - socjalizacyjno - demokracyjna - kulturalno - rozrywkowa - edukacyjna
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- fakt - wydarzenie zachodzące w konkretnym miejscu lub czasie, ktorego wiarygodność mozna potwierdzic - opinia - czyjeś zdanie na dany temat formułowane na podstawie faktów
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
składa się z zespołu instytucji i urzedów powołanych do wykonywania zadań państwa działający w interesie społeczeństwa. Administracja składa się z niezależnych i współpracujacych ze soba struktur - administracja rządowa i samorząd terytorialny
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
współpraca obywateli, dzięki której osiągają własne cele.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- terytorialne (działaja na określonym terytorium np. gminny) - specjalne (samorządy zawodowe np. lekarski oraz gospodarcze np. rzemieslników) - inne (oparte na innych więzach, np. mieszkańców, uczniowski
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
działania dotyczące edukacji, ochrony zdrowia, srodowiska, pomocy społecznej, kultury i porzadku publicznego na terenie gminy
|
|
|
zadania zlecone samorządu Lernen beginnen
|
|
przygotowanie i przeprowadzenie wyborów i referendów a także prowadzenie ewidencji ludności
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
podstawowa jednostka w trójstopniowym podziale administracyjnym Polski
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- gmina wiejska (w skład wchodzą wyłącznie wsi, w największej z nich znajduje się urząd gminy - miejsko-wiejska (miasto z siedziba gminy i okoliczne wsie) - miejska (wyłącznie miasto z siedziba gminy)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- w gminie wiejskiej - rada gminy i wójt - w gminie miejskiej - rada miasta i burmistrz mista o statusie gminy powyzej 100 tys. - rada miasta i prezydent miasta
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- powiat ziemski (kilka lub kilkanaście sąsiadujacych gmin) - powiat grodzki (jedno duże miasto pow. 100 tys mieszkanców tzw. miasto na prawach powiatu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
zarząd powiatu na czele ze starostą
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- finansowanie szkolnictwa ponagimn, specjalnego, muzeów - drogi powiatowe - promocja powiatu - przeciwdziałnie bezrobociu - ochrona srodowiska - prowadzenie szpitali - bezpieczenstwo
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- władza uchwałodawcza - sejmik województwa (30 radnych) - władza wykonawcza - zarząd województwa z marszałkiem na czele
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
przedstawiciel Rady Ministrów, który niezależnie od organów władzy samorządowej działa w każdym województwie, reprezentuje Rade Ministrów
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
najważniejsze cele, do których osiągniecia dążą przedstawiciele władz danego państwa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
działanie prowadzone przez władze państwa na arenie miedzynarodowej, zmierzajace do realizacji określonych zadań poprzez współpracę lub wywieranie nacisku
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
reprezentuje państwo za granicą
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
pomaga obywatelom przebywajacym poza granicami państwa - prowadzi rejestr polaków za granicą - pomoc prawna dla polakow - kontakt z polonią - wnioski o przyznanie lub zrzeczenie sie obywatelstwa
|
|
|
zadania polskiej dyplomacji Lernen beginnen
|
|
- dbanie o bezpieczenstwo - umacnienie pozycji panstwa na scenie miedzynarodowej - udzial w polityce swiatowej - opieka nad polakami za graniacą - rozpowszechnianie wiedzy o polsce
|
|
|
początki unii europejskiej Lernen beginnen
|
|
- Rada Europy - Europejska wspólnota wegla i stali - e w Energii Atomowej - e w Gospodarcza
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Parlament Europejski Rada Europejska Komisja Europejska Rada UE Trybunał Sprawiedliwości
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- reprezentuje obywateli, wybierany przez nich w wyborach - współdecyduje o prawie i budzecie UE
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- przedstawiciele państw członkowskich - premierzy i prezydenci - wyznacza główne kierunki polityki UE - przewodniczący reprezentuje UE
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- inicjatywa prawodawcza - funkcja wykonawcza, kontrolna, czuwa nad przestrzeganiem prawa europejskiego przez panstwa - działa niezaleznie od rzadów innych państw
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- ministrowie rządów panstw członkowskich - kieruje polityka gospodarczą UE - rola w polityce zagranicznej i bezpieczenstwa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- czuwa nad przestrzeganiem prawa - rozstrzyga spory miedzy obywatelami UE a instytucjami
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- Traktaty rzymskie 25 marca 1957r. - Traktat z Maastricht 7 lutego 1992 r. - Traktat z Nicei 26 lutego 2001 r. - Traktat z Lizbony 12 grudnia 2007
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
- Europejski Fundusz rozwoju regionalnego - Europejski Fundusz Społeczny - Fundusz Spójności
|
|
|
Organizacje Międzynarodowe Lernen beginnen
|
|
- uniwersalne (na całym świecie) ONZ - regionalne (okreslony region świata) Unia Afrykańska - rządowe (tworzą je państwa) OECD - pozarządowe (tworzą je związki, osoby prawne lub fizyczne) YMCA
|
|
|
NATO Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego Polska 12 marca 1999r. Lernen beginnen
|
|
kwiecień 1949r. (celem była ochrona państw członkowskich przed blokiem wschodnim ukł warszawski) umacnianie bezpieczeństwa na swiecie
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
liga Narodów ---> ONZ 24 października 1945r. (dążenie do zapewnienia pokoju na świecie)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Rada Bezpieczeństwa Rada Społeczno - Gospodarcza Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości Sekretaiat
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
skład: 5 członków stałych i 10 wybieranych co 2lata - najważniejszy organ ONZ, utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie - podejmowanie decyzji o akcji zbrojnej przeciw krajowi który zagraza pokojowi na swiecie
|
|
|
Rada Społeczno - Gospodarcza Lernen beginnen
|
|
skład: przedstawiciele 54 państw - sprawy o charakterze gospodarczym, społecznym i kulturalnym - czuwanie nad przestrzeganiem praw człowieka
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
skład: przedstawiciele państw - zatwierdzanie budżetu - przyjmowanie nowych członków
|
|
|
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości Lernen beginnen
|
|
skład: 15 sedziów - główny organ sadowniczy ONZ - rozstrzyganie sporów miedzynarodowych - wydawanie orzeczeń, których nie mozna odwołac
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
skład: sekretarz generalny - główny organ administracyjny - czuwanie nad wykonywaniem uchwał ONZ
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
podstawowa metoda rozwiązywania problemów współczesnego świata. Ich celem jest utrzymanie pokoju na danym terenie przy uzyciu sił zbrojnych oddanych przez państwa do dyspozycji ONZ
|
|
|
Organizacje działajace w ramach ONZ Lernen beginnen
|
|
- FAO (zwalczanie głodu, ochrona zasobów nat - WHO (ochr zdrowia, normy i standardy medy i badań - UNESCO (współpraca międzynar w edukacji - ILO (zwalczanie bezrobocia - UNICEF (pomoc dzieciom, wyzywienie, ochrona zdrowia
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Przemieszczanie się z jednego kraju do drugiego
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Imigracja Reemigracja Uchodźtwo Repatriacja Emigracja
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Przybycie do danego kraju w celu pozostania w nim na określony czas
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Opuszczenie ojczyzny i wyjazd doinnego państwa w celu pozostania w nim na określony czas
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Powrót do ojczyzny osób które wcześniej ją opuściły
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Ucieczka z państwa w obawie przed przesladowaniami
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Powrót do ojczyzny np. uchodźców którzy wcześniej opuścili kraj
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
zaplanowane działania oparte na przemocy psychicznej lub fizycznej wobec obywateli danego państwa, mające wymusić na jego władzach określone decyzje
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
akcje na rzecz ludności cierpiącej na skutek klęsk zywiołowych lub konfliktów zbrojnych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
proces polegajacy na zwiekszeniu obrotów handlu międzynarodowego, nasileniu przepływu kapitału, ludzi i technologii oraz zacieraniu różnic kulturowych
|
|
|