Wos Prawa

CZYM SĄ NORMY SPOŁECZNE?

Ogólnie przyjęte i akceptowalne wzorce postępowania oraz zachowania społeczeństwa w różnych sytuacjach.

Rodzaje norm społecznych:

• normy prawne • normy moralne • normy obyczajowe • normy religijne • normy zwyczajowe

POJĘCIE NORMY PRAWNEJ

wynikająca z przepisów prawnych reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo i zagwarantowana przymusem państwowym, której adresatami są wszystkie osoby znajdujące się w opisanej normą sytuacji lub posiadające określone w normie cechy

RODZAJE NORM PRAWNYCH

• Normy bezwzględnie wiążące – nie pozwalają adresatowi wyboru swobody postępowania w danej sytuacji. • Normy względnie wiążące – ich zastosowanie zależy od woli stron zaangażowanych w dane działanie.

przykłady norm bezwzględnie i względnie wiążących:

• Adresat normy prawnej bezwzględnie obowiązującej powinien zachować się dokładnie tak, jak określono w normie. Nie ma on pozostawionej swobody w wyborze postępowania.

przykłady norm bezwzględnie i względnie wiążących:

• Inny charakter mają normy prawne względnie obowiązujące. Adresaci tych norm mogą, ale nie muszą zachować się w sposób, jaki został opisany w normie prawnej. Tak więc mogą oni również zachować się inaczej, niż wynika to z treści normy prawnej.

RODZAJE NORM PRAWNYCH sposób określenia zachowań ludzkich opisanych przez normę prawną

• Normy nakazujące – określa sposób postępowania w danej sytuacji (oczywiście zgodnie z prawem) • Normy zakazujące – opisuje niedozwolone sposoby postępowania • Normy przyzwalające – określają dozwolone prawnie działania

przykłady norm zakazujących, nakazujących i zezwalających

• • Norma nakazująca określa, co jej adresat powinien uczynić, aby postępować zgodnie z treścią normy prawnej

przykłady norm zakazujących, nakazujących i zezwalających

Norma zakazująca określa, od jakich działań adresat normy prawnej powinien się powstrzymać

przykłady norm zakazujących, nakazujących i zezwalających

Norma zezwalająca pozwala na określone zachowanie adresata normy prawnej, czyli może on zachować się tak, jak określono w normie prawnej, ale może też zachować się inaczej

Czym jest koncepcja trójelementowa?

1. Hipoteza – określa sytuację i adresata, do którego się odnosi 2. Dyspozycja – opisuje sposób zachowania w danej sytuacji (co jest nakazane, zakazane lub dozwolone) 3. Sankcja – wskazuje konsekwencje nieprzestrzegania danej normy

prawo

– lex, ius (pol. legislacja, jurysdykcja)

zasada

– principium (pols. pryncypia)

norma

– regula (pols. reguła)

społeczeństwo

– societas (pols. socjopata)

państwo

– civitas (pols. cywil, cywilizacja)

kara

– poena (pols. penitencjarny)

uprawnienia

– potentia (pols. potencja)

dobro

– bonum (pols. bon)

konstytucja

– constitutio

POJĘCIE PRAWA

Prawo to wszystkie wydane lub usankcjonowane przez państwo normy postępowania, powszechnie obowiązujące na jego terytorium, których przestrzeganie jest zagwarantowane przymusem państwowym

KONCEPCJE PRAWA PRAWO NATURALNE

(lex naturalis) Istnieje niezależnie od czasu i przestrzeni i jest niezmienne. Źródło - Bóg, natura. To zbiór norm, które obowiązują całe społeczeństwo i władzę państwową bez względu na to, czy są one przez tą władzę ustanawiane i uznawane, czy nie.

KONCEPCJE PRAWA PRAWO POZYTYWNE

Prawo stanowione (ius civile), pozytywne - to zbiór norm, które zostały ustanowione przez organy państwowe, ustawodawcze, uwzględniając normy ogólne przyjęte w danym społeczeństwie.

KONCEPCJE PRAWA PRAWO POZYTYWNE

Istnieje na określonym terenie i w określonym czasie, jest zmienne. Państwo gwarantuje przestrzeganie tego typu prawa za pomocą przymusu. jest wolne od ocen moralnych i tylko jego należy przestrzegać.

Jakie cechy powinno mieć prawo stanowione(pozytywne), aby można było je nazwać dobrym prawem?

▪ oparte na prawie naturalnym, ▪ sprawiedliwe, ▪ trwałe, ▪ takie samo dla wszystkich ludzi, ▪ wzór, na którym powinny opierać się normy prawne

PRAWO W UJĘCIU PRZEDMIOTOWYM

To zbiór ogólnych, uporządkowanych norm (zasad) zachowania uznanych lub preferowanych przez społeczeństwo (państwo), zagrożonych różnymi sankcjami (rygorami) w razie ich naruszenia.

PRAWO W UJĘCIU PODMIOTOWYM

To zbiór uprawnień przyznawanych jednostce przez obowiązujące akty normatywne (np. konstytucję), służących zabezpieczaniu jej interesów i dających tej jednostce pewną swobodę działania.

FUNKCJE I ZADANIA PRAWA

• Funkcja stabilizacyjna – prawo zapewnia komfort i poczucie bezpieczeństwa społeczeństwu oraz utrwala istnienie ładu społecznego

FUNKCJE I ZADANIA PRAWA

• Funkcja kontrolna – jedyny z elementów kontroli społecznej • Funkcja dystrybucyjna – prawo reguluje kształtowanie zasad dystrybucji, dotyczy głównie prawa administracyjnego i cywilnego

FUNKCJE I ZADANIA PRAWA

• Funkcja kulturotwórcza – prawo integruje społeczeństwo żyjące w danym kraju, wytwarza odpowiednią atmosferę, kreuje gwarancję utrzymania ciągłości historycznej narodu

FUNKCJE I ZADANIA PRAWA

• Funkcja represyjna i wychowawcza – prawo "motywuje" do pozytywnych zachowań, wymierza kary za popełnione przestępstwa

FUNKCJE I ZADANIA PRAWA

• Funkcja organizacyjna – prawo tworzy prawne i instytucjonalne warunki do funkcjonowania państwa i społeczeństwa • Funkcja ochronna – prawo chroni ważne dla społeczeństwa i jednostki wartości

paremia prawnicza

– krótka sentencja sformułowana przez prawnika, najczęściej jeszcze w starożytności, wyrażająca w przystępny sposób ważną zasadę prawną

– nieznajomość prawa szkodzi

Ignorantia iuris nocet

- niech będzie wysłuchana druga(przeciwna) strona

Audiatur et altĕra pars

– ustawa (prawo) nie działa wstecz

Lex retro non agit

– umów należy dotrzymywać (umowa rzecz święta)

Pacta sunt servanda

–zobowiązanie do (świadczenia) niemożliwego jest nieważne

Impossibilium nulla obligatio est

– w razie wątpliwości, na korzyść pozwanego

In dubio pro reo

– ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą

Lex posterior derogat priori

- nie ma przestępstwa bez ustawy

Nullum crimen sine lege