Biola 2

aldehyd glicerynowy

Nie występuje w stanie wolnym. produkt pośredni ważnych szlaków metabolicznych.

ryboza

składnik RNA, niektórych witamin, związków bogatoenergetycznych, są chemicznymi akumulatorami i nośnikami energii - ATP

deoksyryboza

składnik DNA

glukoza

w stanie wolnym występuje w miodzie, sokach, substrat w procesie oddychania komórkowego, łatwo przenika przez błony komórkowe dlatego transportuje cukier

fruktoza

składnik miodu, soków owocowych, najslodszy, najważniejsza heksoza org. żywych

galaktoza

składnik niektórych polisacharydow, zwykle występuje w oligosacharydach

sacharoza (glukoza+fruktoza)

główna forma transportowa cukrów u wszystkich roślin, u niektórych pełni funkcję zapasowa

laktoza (glukoza+galktoza)

składnik mleka ssaków, funkcja odżywcza

maltoza (glukoza+glukoza)

produkt trawienia skrobi, glikogenu, występuje w nektarze i pyłku niektórych roślin, funkcja odżywcza, wabi zwierzęta

skrobia

główny materiał zapasowy u roślin

glikogen

material zapasowy grzybów i zwierząt

celuloza

główny składnik ścian komórkowych roślin oraz wielu protistow grzybopodobnych, funkcja budulcowa

chityna

główny składnik ścian komórkowych grzybów, funkcja budulcowa

monosacharydy

triozy (C3): aldehyd glicerynowy, dihydroksyaceton

monosacharydy

pentozy (C5): ryboza, deoksyryboza

monosacharydy

heksozy (C6): glukoza, fruktoza, galaktoza

oligosacharydy

disacharydy: sacharoza, laktoza, maltoza

polisacharydy

skrobia, glikogen, celuloza

mostek tlenowy

tworzy się pomiędzy grupa aldehydowa lub ketonowa a jedną z grup hydroksylowych

kondensacja

reakcja chemiczna między co najmniej dwiema cząsteczkami, w której wyniku oprócz nowej większej cząsteczki powstaje cząsteczka prostego związku chemicznego, np. wody

lipidy proste

tłuszcze właściwe, woski

lipidy złożone

fosfolipidy, glikolipidy

lipidy izoprenowe

steroidy, karotenoidy

estry

produkt kondensacji alkoholi i wyższych kwasów karboksylowych

nasycone kwasy tłuszczowe

pomiędzy atomami węgla nie ma wiązań podwójnych

związki nieorganiczne

substancje które nie zawierają atomów węgla - woda, sole mineralne

związki organiczne

sub. których głównym składnikiem jest węgiel - białka, cukry, lipidy, kwasy nukleinowe

pierwiastki biogenne

węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, fosfor

mikroelementy

żelazo, jod, fluor, kobalt, miedź, cynk

makroelementy

sod, potasu, chlor, wapń, magnez

wiązania kowalencyjne (atomowe)

silne, uwspolnienie jednej lub kilku par elektronów należących do różnych atomów, wspólne pary elektronów tworzących wiązanie (H2, O2)

wiązanie kowalencyjne niepolarne

rozmieszczenie wspólnej pary elektronów jest równomierne

wiązanie kowalencyjne spolaryzowane

para elektronów jest przesunięta w kierunku jednego z atomów

dipol

cząsteczka o charakterze dwubiegunowym

aniony

atomy o ładunku ujemnym

kationy

atomy o ładunku dodatnim

wiązania jonowe

silne, przyciaganie się roznoimiennych jonów - oddziaływanie elektrostatyczne

wiązania wodorowe

dodatnio naładowany atom wodoru + inny atom ujemnie naładowany, słabe

siły van der waalsa

słabe, przyciaganie się dipoli położonych blisko siebie

oddziaływania hydrofobowe

słabe, gdy w środowisku wodnym znajdują się cząsteczki, które nie są dipolami

hydroliza

reakcja chemiczna zachodząca między woda a rozpuszczona w niej substancją, powstają nowe związki chemiczne

właściwości fizykochemiczne wody

uniwersalny rozpuszczalnik, duże napięcie powierzchniowe, gęstość mniejsza w stanie stałym niż w stanie ciekłym, wysokie ciepło parkowania, duże ciepło wlasciwe

sole mineralne funkcje

regulują stan uwodnienia komórki, aktywuja biokatalizatory-enzymy, wpływają na procesy wymiany wody i innych sub między komórka a otoczeniem, warunkują prawidłowy przebieg większości procesów biochemicznych, stanowią fizjologiczne układy buforowe

bufor

sub lub mieszaniny, które przyjmują lub oddają nadmiar jonów wodorowych, przeciwdzialajac zmianą pH