jdbana geografia

Ile państw znajduje się w Europie

47 w tym największe i najmniejsze

definicja państwa

suwerenna organizacja terytorialna

co składa się na państwo (3 elementy)

terytorium wyznaczone przez granicę, ludność zamieszkująca terytorium i suwerenna władza która utrzymuje międzynarodowe relacje

terytorium państwa

ląd wraz z wodami śródlądowymi oraz przestrzenią powietrzną (nad panstwem, kraje nadmorskie maja jeszcze wody max 12 mil)

terytoria zależne

mają pewną autonomię ale pozostają w strefie wpływów innego kraju

wielkie państwo i ile ich jest

jego powierzchnia nie może być mniejsza niż 2 mln kilometrów2, jest ich 12

mini państwo lub państwo mikroskopijne, ile ich

jego powierzchnia wynosi mniej niż 1000 km2 (czasem to tylko kilka km2), jest ich 24

przykłady mini państw

Watykan, Monako, San Marino

przykłady wielkich państw

Rosja Kanada USA Chiny Brazylia

Ile jest państw na świecie

(ok.) 195

kryteria aby państwo mogło istnieć

zdobycie niepodległości uznania międzynarodowego i sprawowanie realnej władzy (przynajmniej na części terytorium)

definicja kolonializmu

proces historyczny który polegał na podboju i utrzymaniu przez kraj europejski kontroli politycznej, gospodarczej (nad obszarami Azji Afryki obu Ameryk)

Które państwa miały Imperia kolonialne

Hiszpania Portugalia Wielka Brytania Francja Belgia Holandia Włochy

skutki kolonializmu

rozwinięcie niewolnictwa eksploatacja surowców narzucanie europejskich wzorców życia zmiany w strukturze ras ludzkich, wyznaniowych, jezykowych

definicja dekolonizacji, kiedy trwala

proces w wyniku którego dochodziło do rozpadu kolonii, trwała głównie w xix i xx wieku (najpierw w usa, potem w ameryce łacińskiej, dalej w azji, najpóźniej w afryce)

Rok Afryki

powstało w nim aż 17 nowych krajów, miał miejsce w 1960 roku

przyczyny dekolonizacji

osłabienie gospodarcze i polityczne mocarstw, podważenie idei wyższości Europejczyków, wzrost świadomości narodowej, deklaracja onz o przyznaniu niepodległości koloniom (1960)

skutki dekolonizacji

zwiększenie liczby wolnych państw, dostęp nowych do ich zasobów naturalnych, liczne konflikty, załamywanie się gospodarek, migracje ludności, utrwalenie występowania różnych odmian ludzkich

Enklawa

państwo otoczone przez inne państwo (watykan, san marino)

eksklawa

część państwa oddzielona od głównego terytorium powierzchnia innego kraju (alaska od usa przez kanadę, obwód kalingradzki od Rosji przez litwe lotwe Białoruś)

Podział Europy po ii wojnie

Blok Wschodni i Zachodni

Blok Wschodni

zsrr Polska Węgry

blok Zachodni

Wielka Brytania Francja Republika Federalna Niemiec

rozpad ZSRR

1991 roku powstało 15 nowych państw, Rosja Estonia Łotwa Litwa Białoruś Ukraina Mołdawia Kazachstan

rozpad Jugosławii

trwał od 1991 do 2008, to Słowenia Chorwacja Macedonia Północna Bośnia i Hercegowina Czarnogóra Serbia Kosowo

rozpad Czechosłowacji

1993, Czechy i Słowacja

przykład integracji

integracja niemiecka kiedy Republika Federalna Niemiec i Niemiecka Republika Demokratyczna się lączy

procesy integracyjne na świecie (na jakich płaszczyznach)

dokonują się na płaszczyźnie politycznej (prowadzenie wspólnej polityki), militarnej (zapewnienie bezpieczeństwa) i gospodarczej (ułatwienie wymian handlowych, znoszenie barier celnych, czasem ustalanie wspólnych walut)

ONZ Organizacja Narodów Zjednoczonych

Największa organizacja międzynarodowa powstała w 1945 roku założona przez 51 państw dzisiaj skupia 193 kraje, jej częścią jest who, unicef, unesco

UA

Unia afrykańska; integracja polityczno-gospodarcze militarna; skupia wszystkie państwa Afryki

NATO

Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego; polityczna-militarna; 29 państw w tym Polska

oecd

organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju; gospodarcza polityczna; 36 państw demokratycznych świata w tym Polska

Bank światowy

charakter gospodarczy; 189 państw w tym Polska

przyczyny integracji europejskiej

konieczność odbudowy gospodarek po wojnie, potrzeba budowy nowego demokratycznego porządku, polityczne zbliżenie dawnych wrogów

pozytywne skutki integracji europejskiej

wspólny rynek; zniesienie formalności przy przekroczeniu granicy; wprowadzenie wspólnej waluty i ochrony przedsiębiorców w Unii Europejskiej, wsparcie inwestycji

negatywne skutki integracji europejskiej

zbiurokratyzowane administracja Europejska, wysokie koszty prowadzenia niektórych polityk, zobowiązanie wysoko rozwiniętych państw do przekazywania części swoich dochodów słabszym, nadmierne migracje

Ekonomiczne przyczyny konfliktów zbrojnych

dostęp do zasobów naturalnych lub mineralnych i lepszych terenów, długotrwały kryzys gospodarczy, sprzeczne interesy gospodarcze

polityczne przyczyny konfliktów zbrojnych

zajęcie terytorium, rozpad kolonii, dążenia różnych organizacji do sprawowania władzy lub dążenia społeczne do niepodległości

społeczne przyczyny konfliktów zbrojnych

różnice wyznaniowe, konflikty między grupami etnicznymi, ruchy separatystyczne (np. dążenie jakiejś grupy do uzyskania niepodległości)

definicja terroryzmu

forma walki zbrojnej która poprzez przemoc i zastraszanie ma prowadzić do osiągania określonych celów politycznych społecznych lub religijnych

cechy terroryzmu

bezwzględność wykorzystywanie przemocy, uzyskiwanie rozgłosu dla propagowanych idei, nielegalne źródła finansowania, współpraca z grupami przestępczymi

przykład zamachu terrorystycznego w xxi wieku

zamach na World Trade Center w 11 września 2001 roku; walka islamistów przeciw działaniom usa na terenie islamskich państw

skutki konfliktów zbrojnych

wyniszczenia społeczeństwa uchodźców postępujące ubożenie społeczeństwa glod choroby wyniszczenia gospodarki

z jakich czynnilów wynikają dysproporcje w rozwoju państw (5)

z czynników przyrodniczych (np występowania surowców), historycznych (bycie kolonią), kulturowych (wykształcenie), politycznych (aktualna sytuacja np wojna i rodzaj gospodarki) i ekonomicznych (zasoby finansowe)

Czym jest PKB

Produkt Krajowy Brutto; miernik ekonomiczny; wartość rynkowa wszystkich dóbr i usług wytworzonych w kraju w określonym czasie

Czym jest HDI

wskaźnik rozwoju społecznego; odzwierciedla różne dziedziny życia społecznego i gospodarczego danego państwa

elementy składowe HDI

długość życia obywateli, wykształcenie, oczekiwany czas trwania edukacji, dochód narodowy w przeliczeniu na osobę

cztery grupy HDI i jego wartosc

bardzo wysoka, wysoka, średnia i niska. HDI przyjmuje wartość od 0 do 1 a im jest ona wyższa tym wyższy poziom rozwoju społecznego danego kraju

W czym jest MPI

wielokryterialny wskaźnik ubóstwa. przy badaniach bierze się pod uwagę zdrowie edukacje i standard życia społeczeństwa

cechy państw o wysokim poziomie rozwoju

wysoka wartość PKB mały udział rolnictwa wysoki udział społeczeństwa osób starszych brak głodu wysoki poziom wykształcenia rozwinięty przemysł

cechy krajów o średnim poziomie rozwoju

średni poziom PKB rosnący udział społeczeństwa osób starszych niewielka liczba osób niedożywionych rosnący udział osób z wyższym wykształceniem Rozwój przemysłu technicznego i nowoczesnych technologii

cechy krajów o niskim poziomie rozwoju

niski poziom PKB dominacja rolnictwa niewielki udział w społeczeństwie osób starszych, niedożywienie, niski poziom wykształcenia zacofany Technologicznie przemysł

przykład integracji politycznej i gospodarczej

Unia Europejska