Leki stosowane w chorobach układu oddechowego

Leki wykrztuśne i sekretolityczne cel stosowania

Ułatwiają oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającej wydzieliny. Aby wydzielina mogła być usunięta w odruchu kaszlowym, musi stać się bardziej płynna, co zmniejsza jej lepkość.

Leki wykrztuśne mechanizm działania

Mechanizm drażniący pobudza gruczoły oskrzelowe do wydzielania płynnej wydzieliny, którą łatwiej usunąć w odruchu kaszlowym niż lepką wydzielinę zapalną.

Podział leków wykrztuśnych ze względu na sposób działania

Wykrztuśne o działaniu odruchowym; działające bezpośrednio na gruczoły oskrzelowe; zmieniające odczyn pH wydzieliny gruczołów oskrzelowych.

Leki sekretolityczne mechanizm działania

Upłynnianie wydzieliny zapalnej poprzez zmianę jej składu. Bardziej skuteczne i mają mniej działań nieporządanych od klasycznych leków wykrztuśnych. Najsilniejsze działanie po podaniu do drzewa oskrzelowego lub pozajelit.

Efedryna (lek sekretolityczny)

Jako sympatykomimetyk zmniejsza przekrwienie błony śluz, rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli, a działając na oun poprawia samopoczucie. U osób z chorobami serca mogą wyst. zab. rytmu. Może prowadzić do uzależnień.

Leki wykrztuśne o działaniu odruchowym

Po podaniu doustnym drażnią błonę śluz żołądka wywołując na drodze odruchowej wzrost wydzielania wodnistego śluzu przez gruczoły oskrzelowe. Nie mogą być stosowane przy chorobie wrzodowej, ponieważ mogą wywołać dolegliwości bólowe.

Leki wykrztuśne o działaniu odruchowym- przykłady

Korzeń wymiotnicy, saponiny, benzoesan sodowy,

Leki wykrztuśne działające bezpośrednio na gruczoły oskrzelowe

Po podaniu doustnym wydz. się przez grucz. oskrzelowe, pob. je do zwiększonego wydzielania płynnego śluzu. Drażnią również b.śluz dróg oddech. Najwyraźniejsze działanie d. wziewną. Zwiększenie ilości wydzieliny ułatwia jej przesuwanie i wykrzt.

Leki wykrztuśne działające bezpośrednio na gruczoły oskrzelowe

Jodek potasowy, związki kreozotu, olejki eteryczne, sulfogwajakol, gwaiafenezyna

Leki wykrztuśne zmieniające odczyn (pH) wydzieliny gruczołów oskrzelowych

Zmiana pH powoduje upłynnienie wydzieliny, co ułatwia jej wykrztuszanie. Mała skuteczność leków. Przykłady: chlorek amonowy i wodorowęglan sodowy.

Leki sekretolityczne - podział

Wyróżniamy leki mukolityczne, detergenty i enzymy proteolityczne.

Leki mukolityczne mechanizm

Polega na zmniejszeniu zawartości mukoproptein w wydzielinie dróg oddechowych. Wykazują najsilniejsze działanie po miejscowym stosowaniu do drzewa oskrz. lub pozajelitowo, a skuteczność zależy od dawki leku i podaży wody.

Detergenty mechanizm

Polega na zmniejszeniu napięcia powierzchniowego w pęcherzykach płucnych.

Leki mukolityczne pochodne cysteiny

Acetylocysteina, karbocysteina i erdosteina. Zmniejszają lepkość wydzieliny przez rozrywanie wiązań 2siarczkowych w polipeptydach śluzu. Droga podania: wziewna lub wlewy dooskrz. WSK: wydzielina o dużej lepkości np. przy mukowiscydozie

Leki mukolityczne (reszta poza pochodnymi cysteiny)

Mesna, bromheksyna, ambroksol

Detergenty

Surfaktant (=beraktant) stos. bezpośrednio po porodzie u noworodków niedojrzałych; tyloksapol

Enzymy proteolityczne

Dornaza alfa

Leki przeciwkaszlowe

Hamują odruch kaszlu, ale nie likwidują przyczyny np. stanu zapalnego.

Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym

Działają hamująco na ośrodek kaszlu, który jest związany z ośrodkiem oddechowym znajdującym się w rdzeniu przedłużonym. Do najsilniej hamujących należą opioidy

Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym podział

Pochodzne alkaloidów opium: 1. wykazujące dział. euforyzujące i uzależniające: morfina i oksykodon 2. mniejsza euforia i słabsze uzależ: kodeina 3. nie uzależniające: dekstrometrofan. Nieopioidowe: butamirat

Leki przeciwkaszlowe o działaniu obwodowym

Śluzy roślinne: korzeń prawoślazu, liście podbiału, kwiat drzewanny, liście i kwiat malwy - osłaniają błony śluzowe.; Wpływ. na zakończenia czuciowe w oskrzelach: lewodropropizyna.