Frage |
Antworten |
Lernen beginnen
|
|
jest kierowana do adresata pierwotnego, zawiera hipotezę i dyspozycję
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Kierowana do adresata wtórnego (organ państwowy), który realizuje wzór zachowania (sankcja)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Całokształt obowiązujących w państwie aktów normatywnych, przepisów prawnych i norm prawnych, które są uporządkowane według określonych kryteriów
|
|
|
Systematyka pionowa - hierarchia aktów normatywnych Lernen beginnen
|
|
uporządkowanie norm prawnych w zależności od normotwórczych kompetencji organu państwowego, który dany akt wydał. Podstawowym kryterium porządkującym jest moc prawna aktu normatywnego.
|
|
|
Systematyka pozioma – podstawą oceny są akty i przepisy Lernen beginnen
|
|
Poziomy system prawa – otrzymamy, gdy za kryterium porządkowania przyjmiemy treść stosunków społecznych.
|
|
|
Źródła prawa powszechnie obowiązujące Lernen beginnen
|
|
obowiązują na całym terytorium Polski, na ich podstawie są kreowane prawa i obowiązki obywatela
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– akt normatywny, powszechnie obowiązujący, posiada najwyższą moc prawną i reguluje podstawowe zasady funkcjonowania państwa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
akt powszechnie obowiązujący, posiada niższą moc prawną niż ustawa, stanowi akt wykonawczy dla ustawy.
|
|
|
cechy normy prawnej w procesie tworzenia prawa Lernen beginnen
|
|
● abstrakcyjność; ● generalność.
|
|
|
cechy normy prawnej w procesie stosowania prawa Lernen beginnen
|
|
● indywidualność; ● konkretność.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– ludzie, którzy przebywają na terytorium danego państwa i muszą przestrzegać prawa tego państwa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
jest tworzony przez zbiór ludzi którzy mają wspólną charakterystyczną cechę:
|
|
|
Adresat zindywidualizowany Lernen beginnen
|
|
prawo reguluje określone podmioty, generowanie przepisów które regulują funkcje jedynych w państwie, np. prezydent, premier.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
jest to proces decyzyjny, realizowany przez kompetentny organ państwowy, który na podstawie generalnej i abstrakcyjnej normy prawnej, realizuje indywidualne i konkretne decyzje procesu stosowania prawa.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
realizacja nakazów lub zakazów
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
typ sądowy; typ administracyjny
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
badanie zgodności treści ustaw z konstytucją (kompetencja specyficzna).
|
|
|
Cecha bezstronności sędziego Lernen beginnen
|
|
sędzia nie wykazuje zainteresowania w wydaniu orzeczenia na korzyść którejkolwiek ze stron (sędziowie mogą się wyłączać z postępowania).
|
|
|
Cecha niezawisłości sędziów Lernen beginnen
|
|
brak merytorycznego wpływu na decyzje sędziego. Decyzje nie wiążą się z jednomyślnością. Sędzia w swej praktyce orzeczniczej podlega wyłącznie konstytucji i ustawom.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nikt nie wpływa na jego działalność.
|
|
|
różnica między typem sądowym a typem administracyjnym Lernen beginnen
|
|
Różnica polega na tym że jeśli w typie sądowym strona po wyroku wniesie pozew do wyższej instancji, wyższa instancja orzeka tylko na podstawie pozwu, zaś w typie administracyjnym respektuje całość;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
zdanie w sensie gramatycznym, tworzące logiczną całość, opatrzone wskaźnikiem identyfikacyjnym i umieszczone w akcie normatywnym. Z jego treści odkodowywana jest norma prawna.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
określa podstawowe zasady zachowania w danych okolicznościach;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
wprowadzają wyjątki od sposobów zachowania określonych w przepisach ogólnych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
pozwalają na wyinterpretowanie normy;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nie posiadają dyspozycji, w kontekście wzorca zachowania zawierają odesłanie do innych przepisów określających wzór zachowania adresata;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
treść przepisu odsyła do aktu normatywnego, który dopiero zostanie wydany.
|
|
|
Przepisy bezwzględnie obowiązujące (ius cogens) Lernen beginnen
|
|
wzór zachowania zakodowanych w tym przepisie jest sformułowany w sposób kategoryczny – adresat nie ma możliwości zachowania się inaczej.
|
|
|
przepisy względnie obowiązujące (ius dispositivum) Lernen beginnen
|
|
wzór zachowania nie ma charakteru kategorycznego – adresat może się tak zachować, ale nie musi;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– norma prawna odkodowana z tego przepisu wskazuje na wzór zachowania i adresata;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
regulują tryb dochodzenia praw i egzekwowania obowiązków określonych przepisami materialnymi.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
obowiązują na terenie całego państwa;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
obowiązują na wyodrębnionej części terytorium państwa.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– określają zakres czasowy obowiązywania innych przepisów.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Dzienniki Urzędowe RP (np. dziennik ustaw, Monitor polski itp.);
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– akty normatywne, które można kupić w Iuris Prudentii. Charakteryzują się tym, że wydawane są przez prywatne firmy i niekoniecznie muszą być prawdziwe/aktualne.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
źródła powstania/tworzenia prawa.
|
|
|
Źródła prawa w znaczeniu materialnym: Lernen beginnen
|
|
czynniki obiektywne i czynniki subiektywne
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
pokazują główne przyczyny powstawania prawa, skutki istnienia tego prawa, obserwacja zmian ustrojowych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– poziom świadomości prawnej społeczeństwa, poglądy aktualnej władzy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
całokształt obowiązujących norm prawnych zawartych w przepisach prawa, lub z nich wynikających.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
jest to pewna sfera uprawnień podmiotu prawa.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
karne, konstytucyjne, publiczne prawo gospodarcze, administracyjne
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
cywilne, handlowe, rodzinne, opiekuńcze, międzynarodowe prywatne
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
cywilne, karne, administracyjne
|
|
|
(Cecha systemu prawa) Postulat zupełności Lernen beginnen
|
|
system prawny winien być tak skonstruowany, aby zbiór uregulowań, którym on jest, mógł zawierać unormowania stanowiące podstawę do kwalifikacji prawnej dla każdego stanu faktycznego
|
|
|
(Cecha systemu prawa) Jednolitość systemu Lernen beginnen
|
|
system stanowi jednorodny twór pod względem zamierzeń prawodawczych, celów, które za pomocą prawa chce osiągnąć prawodawca.
|
|
|
(Cecha systemu prawa) Różnorodność systemu Lernen beginnen
|
|
tworzenie norm obowiązujących w różnych obszarach stosunków społecznych (wymiar cywilnoprawny, karnoprawny, administracyjnoprawny itp).
|
|
|
(Cecha systemu prawa) Stopień niesprzeczności systemu prawa Lernen beginnen
|
|
postanowienia zawarte w systemie prawnym czasami są ze sobą sprzeczne. Kolizje są dwojakiego rodzaju: wewnętrzne i zewnętrzne.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
sprzeczność między zmieniającym się życiem społecznym (dynamicznym) ze statecznym prawem, np. przemiany ustrojowo-polityczne. Wartości zewnętrzne kolidują z prawem.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
sprzeczność wartości wewnętrznych z prawem.
|
|
|
Uzasadnienie obowiązywania prawa Lernen beginnen
|
|
Aksjologiczne, behawioralne, tetyczne
|
|
|
Aksjologiczne uzasadnienie (psychologiczne) – Lernen beginnen
|
|
według tej koncepcji prawo obowiązuje, jeżeli jego treść jest zgodna z powszechnie uznanymi wartościami funkcjonującymi w społeczeństwie.
|
|
|
Behawioralne uzasadnienie (socjologiczne) Lernen beginnen
|
|
prawo obowiązuje, gdy jego normy wywołują zgodność zachowań adresatów norm z treścią ich dyspozycji. Podstawą uzasadnienia obowiązywania jest zatem jego obowiązywanie w znaczeniu faktycznym.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
prawo obowiązuje, dlatego że zostało ustanowione przez kompetentny organ państwowy.
|
|
|
Prawo obowiązuje na trzech płaszczyznach: Lernen beginnen
|
|
Czasu; Przestrzeni; w stosunku do określonych podmiotów
|
|
|
Obowiązywanie prawa w czasie Lernen beginnen
|
|
1. Proces legislacyjny; 2. Ustanowienie ustawy; 3. Podpis; 4. Ogłoszenie; 5. Vacatio legis; 6. Ustawa wchodzi w życie.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
szczególna postać stosunku społecznego, w którym zachowania podmiotów uczestniczących są wyznaczone przez normy prawa obowiązującego.
|
|
|
Zdarzenia prawne=zdarzenie faktyczne Lernen beginnen
|
|
zdarzenie, z którym norma prawna łączy zmianę, powstanie lub wygaśnięcie stosunku prawnego.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
zdarzenia prawne, które są niezależne od woli ludzkiej (np. śmierć, upływ czasu), powodują zmianę lub wygaśnięcie stosunku prawnego;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
czynności prawne, orzeczenia sądowe, decyzje administracyjne
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
działanie, którego istotnym elementem jest oświadczenie woli danej osoby, zmierzające do wywołania skutku w postaci powstania, zmiany lub wygaśnięcia stosunku prawnego.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
są to działania organu sądowego;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
jest wynikiem działania organu administracji państwowej, podjętego w ramach posiadanych przez nie kompetencji, zmierzającego do wywołania prawnych konsekwencji.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków na gruncie prawa cywilnego. Zdolność prawna jest atrybutem:
|
|
|
Zdolność do czynności prawnych Lernen beginnen
|
|
możliwość nabycia uprawnień lub zaciągania zobowiązań w drodze czynności prawnych.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– podmiot zbiorowy, został stworzony przez ustawodawcę prawa dla ułatwienia obrotu prawnego. Osobami prawnymi są skarb państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.
|
|
|
kiedy osoba prawna uzyskuje osobowość prawną Lernen beginnen
|
|
Osoba prawna nabywa osobowość prawną w momencie wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego, a traci w momencie wykreślenia.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
odrębny podmiot prawa, niezależny od osób, które powołały ją do życia, ponosi odpowiedzialność;
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nie stanowi odrębnego podmiotu prawa, nie ponosi odpowiedzialności, ponoszą ją ludzie.
|
|
|
Fazy procesu stosowania prawa Lernen beginnen
|
|
Faza inicjująca; Faza ustaleń faktycznych; Faza walidacyjna; Faza interpretacyjna; Faza subsumcyjna; Faza decyzyjna
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
w typie sądowym elementem inicjującym jest pozew, złożenie powództwa. W postępowaniu administracyjnym faza ta łączy się z wypełnieniem wniosku.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
faza najdłuższa, oparta na rozważaniach nieprawniczych, ustalenie stanu faktycznego sprawy. Sądy administracyjne nie przeprowadzają tej fazy, to organ administracyjny ustala stan faktyczny
|
|
|
Zasady prawdy materialnej (Faza ust. fakt.) Lernen beginnen
|
|
– ustalenie rzeczywistego przebiegu, wierne odzwierciedlenie rzeczywistości (dominuje);
|
|
|
Zasada prawdy formalnej (Faza ust. fakt.) Lernen beginnen
|
|
polega na przyjęciu za prawdę, tego co udało się przed sądem ustalić.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
ustalenie podstawy prawnej. Jeżeli ustalenia walidacyjne są błędne, dalsze fazy również są obarczone błędem.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
zmierza do wyinterpretowania z przepisów prawnych normy prawnej (odkodowanie normy prawnej).
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
podciągnięcie ustalonego stanu faktycznego pod sformułowaną w wyniku wykładni normę prawną.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
decyzja stosowania prawa, konsekwencje prawne wynikają z sekwencji stosowania prawa.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
1. Lex posteriori derogat legi priori (chronologiczna) Lernen beginnen
|
|
przepisy późniejsze uchylają przepisy wcześniejsze;
|
|
|
Lex superior derogat legi inferiori (hierarchiczna) Lernen beginnen
|
|
prawo o wyższej mocy prawnej uchylają zastosowanie prawa o niższej mocy prawnej;
|
|
|
Lex speciali derogat legi generali (merytoryczna) Lernen beginnen
|
|
prawo szczególne uchyla zastosowanie prawa ogólnego;
|
|
|
Lex posteriori generali non derogat legi priori speciali Lernen beginnen
|
|
– prawo późniejsze ogólne nie uchyla prawa wcześniejszego szczególnego.
|
|
|
Lex superior generalis derogat legi inferiori speciali Lernen beginnen
|
|
prawo o wyższej mocy prawnej ogólne uchyla prawo o niższej mocy prawnej szczegółowe
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
proces myślowy, który zmierza do ustalenia jakie normy wynikają z przepisów prawa i co one znaczą, jest determinowane stanem faktycznym.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
dokonywana jest przez organ stanowiący prawo
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
norma prawna z przepisu prawnego jest odkodowywana przez upoważniony organ państwowy, ma moc wiążącą
|
|
|
Wykładnia praktyczna (sądowa lub operatywna) Lernen beginnen
|
|
norma prawna z treści przepisu prawnego jest odkodowywana przez podmiot stosujący prawo przy wydawaniu decyzji konkretno-indywidualnych.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
norma prawna z treści przepisu prawnego odkodowywana jest przez wykładowców, prawników, nie ma charakteru wiążącego
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
polega na zapożyczeniu normy prawnej z przepisu regulującego stan podobny.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
polega na dotworzeniu normy prawnej na podstawie ogólnych zasad i cech systemu prawnego (nie może być stosowana w prawie karnym i podatkowym).
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
prawo reguluje sytuacje przyszłe, czyli te, które powstały od momentu jego wejścia w życie.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
przepis prawa, który powoduje uchylenie mocy obowiązującej aktów normatywnych bądź przepisów.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
ustanie obowiązywania normy prawnej w wyniku jej długotrwałego niestosowania lub nieprzestrzegania, a kompetentne organy państwowe mimo to nie stosują sankcji prawnej.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– dla aktu normatywnego lub przepisy prawnego – utrata obowiązywania mocy prawnej, nie ma od razu następnego przepisu lub aktu – uchylenie czyste.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
tylko akt normatywny, uchwalenie na miejsce aktu normatywnego nowego aktu normatywnego
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nowelizacja prawa. Powoduje utratę mocy obowiązującej jakiejś ilości przepisów, jednocześnie wprowadzając na ich miejsce przepisy o zmienionej treści.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
W tej ustawie ustawodawca ustala z góry czas obowiązywania tego aktu normatywnego.
|
|
|
Tryby powstania osób prawnych Lernen beginnen
|
|
Rejestracyjny, koncesyjny, erekcyjny
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
tryb oddolny, grupa osób spełniając warunki ustawowe ubiega się w sądzie o powołanie osoby prawnej. Meldunkowy.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
rejestracyjny wymagający uzyskania odpowiedniej koncesji na prowadzenie działalności.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
osoba prawna powstaje odgórnie, ustawodawca decyduje się na powołanie osoby prawnej do realizacji danego założenia
|
|
|