Moja lekcja

Kto doskonale streścił model hipotetyczno dedukcyjy?

John S. Mill - System of Logic

Kto "rozsławił" model h-d w 1965r.?

Carl Hempel i Peter Oppenheim

Carl Hempel i Peter Oppenheim nawiązywali do jakiego prawa w metodologii?

Prawo uniwersalne: za każdym razem kiedy zachodzą zjawiska A, zachodzi jednocześnie zjawisko B"

Teza o symetrii

istnieje doskonała symetria logiczna pomiędzy naturą wyjaśnienia a naturą prognozy. Wyjaśnienie jest późniejsze w stosunku do zjawisk a prognoza wcześniejsza.

Czym charakteryzuje się teza o symetrii?

- jesteśmy w stanie podać argumenty bez o wyjaśnianiu bez predykcji, nie są one jednak "mocne"; model odwołuje się do prawa wyższego rzędu

Frank Hahn - trzęsienie ziemi i nawiązanie do tezy o symetrii

"Rozumiemy przyczyna trzęsienia ziemii

Falsyfikacjonizm Poppera

Popperyzm – filozofia Karla Poppera, a także stworzony przez niego prąd filozofii nauki rozwijany początkowo w opozycji do pozytywizmu logicznego, a później jako niezależny pogląd na kryteria naukowości wypowiedzi i metodologię nauki.

Dokładniej Popper -?

Punktem wyjścia dla wiedzy jest doświadczenie, gołe fakty, na podstawie których należy zbudować teorię wyjaśniającą ich pochodzenie lub systematyzującą ich kształt, po czym teoria ta podlega weryfikacji doświadczalnej.

Problem demarkacji

Problem demarkacji – problem w filozofii i metodologii nauki dotyczący kryteriów rozróżniania nauki od innych dziedzin działalności ludzkiej. Problem ten wynika z trudności odpowiedzi na pytania: czym jest nauka, jaka jest jej istota czy specyfika?

Zasada weryfikowalności

podać konkretne, empiryczne fakty dowodzące słuszności tych teorii). Pojęcie weryfikowalności empirycznej stało się więc równoważne pojęciu jakiegokolwiek sensu. Jeśli jakaś teoria czy sąd mają mieć jakikolwiek sens faktyczny to muszą być weryfikowalne.

Metoda indukcji (Popper)

typ rozumowania redukcyjnego określany jako wnioskowanie „od szczegółu do ogółu”, czyli wnioskowanie o prawdziwości racji (wniosków w szerokim znaczeniu tego słowa) z prawdziwości następstw (przesłanek w szerokim znaczeniu tego słowa)

Falsyfikowalność

Wnioskowanie falsyfikujące przebiega według schematu modus tollendo tollens: Przesłanki: Teoria T implikuje jednostkowe zdarzenie obserwacyjne o. Zdarzenie obserwacyjne o nie zachodzi. Wniosek: Teoria T jest fałszywa (nieadekwatna).

Wnioskowanie statystyczne

Polega na wykorzystaniu próbki obserwacji w celu ustalenia nieznanych cech całości populacji.

Błąd pierwszego rodzaj

odrzucenie hipotezy, która w rzeczywistości jest prawdziwa

Błąd drugiego rodzaju

pochopne zaakceptowanie

Wnioskowanie statystyczne Neymana-Pearsona (częstościowe)

Jego główną właściwością jest to, że w długim horyzoncie czasowym, badacz posługujący się prawidłowo metodami częstościowymi nie popełni błędów decyzyjnych statystycznie częściej, niż założył.

Wnioskowanie Neyman-Pearson (2)

podejście w dziedzinie wnioskowania statystycznego oparte na falsyfikacji hipotez statystycznych w oparciu o ich oczekiwane długoterminowe właściwości.

predykcja

przewidywanie przyszłych realizacji albo cech statystycznych zjawisk losowych

Teza Duhema-Quine’a

koncepcja znana w filozofii nauki dotycząca zależności pomiędzy danymi empirycznymi a teorią naukową. Według tezy Duhema-Quine’a dane empiryczne nie określają jednoznacznie teorii naukowej.

Teza Duhema-Quine’a (2)

Dla dowolnej teorii T i dowolnego zbioru dowodów S potwierdzających teorie T istnieje konkurencyjna dla teorii T (i sprzeczna z teorią T) teoria T' taka że zbiór dowodów S potwierdza teorie T'.

Stopnie potwierdzenia

teoria potwierdzona jest nie wtedy kiedy zgadza się z wieloma faktami, lecz wtedy kiedy nie możemy znaleźć faktu, który by jej zaprzeczył

Paradygmat Kuhn'a

Kuhn dowodzi, że nauka nie jest jednostajnym, kumulatywnym pozyskiwaniem wiedzy. Nauka jest serią spokojnych okresów przerywanych przez gwałtowne intelektualne rewolucje, po których jeden koncepcyjny światopogląd jest zamieniany przez inny.

Krytyka Poppera (przez Kuhn'a)

Kuhn nie podzielał poglądu Karla Poppera o sprawdzaniu teorii poprzez falsyfikowanie. Uważał, że niekompletność i niedoskonałość w dopasowaniu danych i teorii określających układankę charakteryzują naukę instytucjonalną.

Paradygmat Kuhn'a (2)

Normalna nauka rozwija się, ponieważ dojrzałe społeczności naukowe pracują na gruncie pojedynczego paradygmatu lub zestawu ściśle powiązanych ze sobą paradygmatów, i ponieważ różne społeczności naukowe rzadko kiedy badają te same problemy.

Metodologia agresywna (Popper

wedle jej reguł część tego co nazywamy nauką może zostać odrzucone jako obciążone słabościami metodologicznymi (określnie od Latsisa)

Metodologia defensywna (Kuhn)

jej celem jest raczej uzasadnienie niż krytyka rzeczywistej praktyki naukowej (określenie od Latsisa)

Teoria Lakatosa

utrzymuje, że nie można uniknąć skonfrontowania historii nauki z metodologią falsyfikacjonizmu, aby sprawdzić jak duży jest obszar ewentualnych konfliktów

NPB

małe grupy mniej lub bardziej powiązanych ze sobą teorii

empirycznie postępowy/degenerujący(Lakatos)

nadwyżka treści empirycznej zostaje potwierdzona

Anarchizm Fayerbenda

zamyka się w sformułowaniu wszystko wolno (ang. anything goes). Feyerabend postulował, żeby z badań naukowych usunąć wszelkie ograniczenia metodologiczne, co miało być najlepszą drogą prowadzącą do postępu nauki w ogóle.

Metodologiczny monizm

Monizm teoretyczny – nazwa stosowana w odniesieniu do takiego podejścia w ramach filozofii nauki, zgodnie z którym, nowości teoretyczne do nauki wprowadzane są dopiero wtedy, gdy pojawiają się fakty niezgodne z dotychczas akceptowaną teorią.

Doktryna Versehen

rozumienie od wewnątrz; możliwe dzięki intuicji i empatii