Moja lekcja

Czym jest diagnozowanie?

proces określania stanu aktualnego, stanu przyszłego oraz stanu do momentu diagnozowania (przeszłego)

diagnoza

efekt procesu diagnozowania

monitorowanie

obserwowanie wartości wybranych parametrów w trakcie działania lub w trakcie przeprowadzania procesu diagnostycznego (monitorowaniem równoległe, ciągłe lub sekwencyjne)

Etymologia "Diagnozy"

z greckiego: zaś całe słowo „diágnosis” oznacza rozróżnianie, osądzanie a „diagnostiké” to sztuka odróżniania za pomocą pośredniego (umysłowego) poznawania.

Czym jest diagnozowanie?

• działania mające na celu uzyskanie informacji o wybranych obiektach i ich otoczeniu oraz o tym, jakie zależności występują pomiędzy nimi, w celu wyjaśnienia • jest to rozpoznanie istoty i uwarunkowań złożonego stanu rzeczy na podstawie obserwacji jego c

Cele diagnozowania

Stosujemy narzędzia diagnostyczne, aby na podstawie zebranych informacji: – określić naturę problemu oraz wskazać jego przyczyny i konsekwencje – rozumieć jednostkę – prognozować zachowanie – tworzyć plan interwencji – ocenić postępy i efekty interwencji

Podstawowe pytania w diagnozowaniu

• „jak jest?” • „dlaczego tak właśnie jest?” • „jak to się dzieje?” • „dlaczego będzie tak, a nie inaczej?” • „co zrobić, by uzyskać pożądany stan?"

Funkcja deskryptywno-ewaluacyjna

"Jak jest?"

Funkcja eksplanacyjna (mechanizm)

„dlaczego tak właśnie jest?”, „jak to się dzieje?”

Funkcja predykcyjna

„dlaczego będzie tak, a nie inaczej?”

Funkcja korekcyjna

„co zrobić, by uzyskać pożądany stan?”

trzy główne obszary problemowe diagnozowania:

co rzeczywiście jest? (obszar identyfikacji albo badania), • co i jak ma być zrobione? (obszar decyzji) i • przybliżanie pierwszego do drugiego (obszar działania).

Diagnoza formalna

ma charakter konkretny i dotyczy opisu zachowania się osoby badanej podczas diagnozowania w języku narzędzi (tzw. „fakty empiryczne”); dominuje w nauczaniu diagnozowania.

Diagnoza interpretacyjna

określenie znaczenia otrzymanego zestawu danych („faktów”) z punktu widzenia np. problemu, z jakim zjawił się klient psychologa, ich wyjaśnienie.

Diagnoza klasyfikacyjna

diagnoza klasyfikacyjna (typologiczna) polega na poszukiwaniu wzorca wiążącego obserwowane objawy

Diagnoza nozologiczna

symptom, syndrom, jednostka nozologiczna

Wyodrębnienie jednostki nozologicznej jest efektem nagromadzenia wiedzy o:

syndromach, różnicowaniu, prognozie (rokowaniach), terapii

Negatywne skutki diagnozy nozologicznej

Samospełniająca się prognoza, etykietowanie, reifikacja obiektu diagnozy, 01 myślenie o pacjencie

Diagnoza genetyczna (kauzalna)

koncentruje się na pochodzeniu aktualnego stanu, a diagnozowanie jest wykrywaniem i identyfikowaniem łańcuchów specyficznych czynników przyczynowych, ulokowanych w przeszłości.

Diagnoza fazy

koncentruje się na poszukiwaniu odchyleń od typowego obrazu dla danej fazy albo na identyfikowaniu tej fazy

Etapy diagnozy funkcji

1. Analiza zachowania 2. Poszukiwanie przyczyn niesprawności 3. Odkrycie pozytywnych właściwości

Podstawowe kroki procesu diagnozowania

• rozpoznanie problemu • identyfikacja przyczyn • planowanie interwencji • implementacja planu interwencji

Podstawowe etapy procesu diagnozowania

1. Faza prediagnostyczna 2. Etap badania 3. Etap wyjaśniania 4. Etap interwencji

Orientacja salutogenetyczna

podejście to określa zdrowie jako proces poszukiwania i utrzymywania równowagi w obliczu obciążeń, jakie nieustannie nakłada na jednostkę otoczenie, dynamiczny proces równoważenia wymagań i zasobów w toku konfrontacji ze stresem

Model Bartona

1. Poziom rozwoju 2. Stan lub cecha 3. Norma lub ekstremum 4. Obszar 5. Media 6. Generalny cel badania 7. Ilość czy jakość 8. Triangulacja źródeł i metod 9. Częstostliwość badania

Rodzaje użyteczności

1. diagnostyczna użyteczność • ważność kliniczna • wartość eksplanacyjna 2. warunkowa użyteczność 3. użyteczność informacyjna

Strategie analizy danych

1. Konfirmacyjna 2. Falsyfikacyjna

MOC PROGNOZY POZYTYWNEJ

Udział prawidłowych przewidywań pozytywnych wśród ogółu przewidywań pozytywnych (chorzy wśród chorych)

MOC PROGNOZY NEGATYWNEJ

Udział prawidłowych przewidywań negatywnych wśród ogółu przewidywań negatyw- nych (zdrowi wśród zdrowych)

dane symptomatologiczne

oparte na założeniu, że określone właściwości zachowania, ujawnione podczas badania, charakteryzują zachowania jednostki także w innych, pozatestowych sytuacjach; w tym ujęciu zachowania testowe podobne są do pozatestowych

dane etiologiczne

oparte na założeniu iż dane dostarczone przez badanie dają się wykorzystać jako materiał do wnioskowania o przyczynach zachowań pozatestowych; tu akceptujemy różnicę zachowań testowych i pozatestowych oraz możliwość pośredniego o nich wnioskowania.

Kryteria trafności interpretacji psychologicznej

1. wewnętrzna zgodność 2. empiryczne uzasadnienie 3. zwartość (lapidarność) 4. kompletność

Cechy poprawnej klasyfikacji

1. rzetelność 2. rozłączność 3. kompletność 4. jednorodność

Cel interwencji

usunięcie ograniczeń

Formy interwencji

selekcja (osób, warunków) • modyfikacja (osób, warunków) • komunikowanie wyników działań diagnostycznych (formalne, nieformalne)

funkcje komunikowania

Efekt Barnuma

opis wyników badania jednostki udający unikalny, a faktycznie pasujący do każdego ze względu na swoją trywialność, niejasność i ogólność

Formy danych diagnostycznych

1. próbki 2. korelaty 3. znaki, symbole

różnica między cechą a symptomem

1. cecha = zdrowie, symptom = choroba 2. różnica ilościowa ORAZ jakościowa

Dewiacyjna hipoteza Berga

"Dewiacyjne wzorce odpowiedzi mają na ogół charakter ogólny; dlatego też te wzorce zachowań dewiacyjnych, które są znaczące dla patologii [...] są powiązane z innymi odpowiedziami dewiacyjnymi, które nie dotyczą krytycznych obszarów zachowania [...]”

Obiekty psychologiczne

• treść wiedzy, preferencje • otoczenie - przedmioty, inni ludzie • sytuacja

Rodzaje wiedzy ze względu na źródła

1. Wiedza potoczna 2. Wiara 3. Mądrość 4. Nauka

Cechy metodologii naukowej

jawność warsztatu, replikowalność, intersubiektywna komunikowalność, źródło procedur i metod obserwacji i weryfikacji.

Rodzaje wyjaśnień

• wyjaśnienie mechaniczne • wyjaśnienie statystyczne • wyjaśnienie systemowe

Typy danych

1. Liczbowe vs. nieliczbowe 2. Obiektywne vs, subiektywne

Rodzaje triangulacji

1. Źródeł danych 2. Teorii 3. Badaczy 4. Metodologii

Skala L

Skala szczerości

Skala F

Skala dewiacyjna

Skala T-R

Skala powtarzalności

projekcja klasyczna

oznacza wypieranie; ma charakter mechanizmu obronnego pozwalającego człowiekowi usunąć poza świadomość wszelkie niepożądane zjawiska zachodzące w jego psychice (teorie psychoanalityczne)

projekcja atrybutywna

oznacza przypisywanie świadomych, własnych psychicznych cech (motywacji, uczuć i zachowania się; pozytywnych lub negatywnych) innym ludziom

projekcja autystyczna

polega na modyfikowaniu spostrzeżeń zgodnie z własnymi potrzebami, motywacja, uczuciami, postawami (wiedzą; młotek i gwóźdź; głodny i chleb);

projekcja racjonalna

osoba która dokonuje tego może być świadoma swego zachowania, ale stara się swoje zachowanie (i poczucie winy) usprawiedliwić, wymyślając jakiś uzasadnienie (rację).