moje 1

Czynniki chorobotwórcze dzielimy na:

biologiczne, fizykochemiczne, społeczne, genetyczne

Wymień kilka biologicznych czynników chorobotwórczych:

pasożyty, priony, mikroorganizmy patogenne, wirusy

Wymień kilka fizykochemicznych czynników chorobotwórczych:

promieniowanie, zanieczyszczenia, trucizny, pogoda

Wymień kilka społecznych czynników chorobotwórczych:

nacisk społeczny, nieodpowiednie warunki życia, brak akceptacji, stres

Wymień kilka genetycznych czynników chorobotwórczych:

układy genów, zmiany przekazywane z pokolenia na pokolenie

Jakie są kryteria podziału wirusów? Dzielimy je ze względu na:

gospodarza (zwierzęce, roślinne, bakteriofagi), materiał genetyczny, budowę (nagie, z otoczką)

Wymień rodziny wirusów onkogennych:

adenowirusy, papovawirusy, herpeswirusy, hepadnawirusy, poxwirusy

Skót wirusa brodawczaka ludzkiego to:

HPV

HPV to skrót:

wirusa brodawczaka ludzkiego

Do jakiej rodziny należy HPV

Papovaviridae

Jakie podrodziny obejmuje rodzina Papovaviridae?

Polyomavirinae i Papillomavirinae

U ilu % chorych kobiet na raka szybjki macicy występuje HPV?

96%

U jakiego wirusa informacja genetyczna zapisana jest na obydwu łańcuchach DNA, polyoma czy papilloma?

polyomavirinae

Komórki docelowe dla polyomavirinae to...?

Komórki organów wewnętrznych, mózg, nerki

Komórki docelowe dla pappilomavirinae to...?

warstwy rozrodcze skóry i błon śluzowych

Który z wirusów cechuje się wiremią, polyomavirinae czy pappilomavirinae?

Polyomavirinae

Masa DNA którego wirusa jest większa, polyomavirinae czy pappilomavirinae?

Pappilomavirinae (5x10do6) *[Polyo ma 3x10do6]

Gdzie dochodzi do replikacji wirusów papilloma i polyo?

W jądrze komórkowym

Ile mamy protoonkogenów?

około 200

Za co odpowiadają protoonkogeny?

Regulują wzrost i różnicowanie komórek, uczestniczą w transdukcji sygnału do jądra komórkowego (czynniki wzrostu, receptory dla czynników wzrostu, kinazy, czynniki transkrypcyjne). Pod wpływem mutacji przekształcają się w ONKOGENY -następuje ich nadmierna ekspresja. Są dominujące na poziomie komórkowym.

Jak może dojść do aktywacji potencjału onkogennego onkogenu?

przez mutacje punktowe, translokacje, amplifikacja (zwiększenie ilości kopii protoonkogenu), poddanie onkogenu kontroli aktywniejszego promotora, np. retrowirusowego

Podaj kilka przykładów onkogennych wirusów:

HPV, HBV, EBV, HIV1, HTLV

Jaką chorobę wywołuje wirus EBV? (wirus Epsteina-Barr)

zakaźną mononukleozę

Jaką chorobę wywołuje wirus HBV?

zapalenie wątroby typu B (hepatitis b)

Wymień onkogeny onkogennych wirusów DNA:

białko E1A, białko V16 herpesvirusów, białko E6 i E7 wirusów pappiloma

Gdzie znajduje się i za co odpowiada białko E1A onkogennych wirusów?

lokalizacja to jądro komórkowe, cytoplazma - regulator transkrypcji

Gdzie znajduje się i za co odpowiada białko V16 hepresvirusów?

jądro komórkowe, cytoplazma - regulator transkrypcji

Za co odpowiadają i gdzie się znajdują białka E6 i E7 wirusów pappiloma?

cytoplazma - powodują degenerację komórki

URR to jaki region w genomie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV16)?

region regulatorowy

L1 i L2 to jakie regiony w genomie wirusa brodawczaka ludzkiego HPV16 ?

miejsca kodujące białka otoczki. ULEGAJĄ EKSPRESJI JEDYNIE W DOJRZAŁYCH KERATYNOCYTACH. Wykorzystywane do wytworzenia szczepionki

E1 to jaki region w genomie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV16) Za co odpowiada, co koduje?

koduje dwa białka (M i R). Jest odpowiedzialne za utrzymanie materiału genetycznego wirusa w formie episomalnego (czyli nie integruje się z genomem gospodarza)

E2 to jaki region w genomie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV16) Za co odpowiada, co koduje?

koduje 3 białka. Największe pełni rolę aktywatora transkrypcji genów wirusowych, pozostałe dwa są represorami. Uszkodzenie E2 może prowadzić do deregulacji ekspresji genów E6 i E7

E4 to jaki region w genomie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV16) Za co odpowiada, co koduje?

koduje produkty biorące udział w procesie składania wirionu (późno się pojawiają). Białka E4 (zwłaszcza ich typy onkogenne) powodują rozpad zrębu cytokeratynowego - oddziałują na fragmenty cytoszkieletu. Uważa się że to ułatwia uwalnianie cząsteczek HPV. Produkt E4 wpływa na budowę komórki

E5 to jaki region w genomie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV16) Za co odpowiada, co koduje?

może wzmagać aktywność receptorów czynnika wzrostu co wiąże się z nadmierną i niekontrolowaną proliferacją komórki. Działa jako aktywator i enhancer receptorów EDF iPGF

E6 to jaki region w genomie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV16) Za co odpowiada, co koduje?

tworzy kompleksy z białkiem p53 - co prowadzi do degradacji czynnika p53 w procesie ubikwitynizacji. Zakłóca to prawidłową proliferację, wzrost i różnicowanie - komórka robi to co każe jej wirus.

Na jakim chromosomie zlokalizowany jest gen kodujący białko p53?

17

Za co odpowiada białko p53?

przedłuża fazę G1 cyklu komórkowego - umożliwia to naprawdę uszkodzeń DNA. Jeśli uszkodzenie jest zbyt duże gen uruchamia proces apoptozy. Strażnik genomu - potrafi zahamować replikację, decyduje o apoptozie, reguluje czas życia komórki, wszystkie podziały, to że komórka rośnie, dojrzewa i to że może być śmiertelna

E7 to jaki region w genomie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV16) Za co odpowiada, co koduje?

jest wyznacznikiem potencjału onkogennego. Ma zdolności tworzenia kompleksu z RB - jeśli duże powinowactwo to duży potencjał onkogenny.

Od czego zależy czy komórka się podzieli czy zatrzyma?

od stosunku ilości białka pRb i p53

LCR to jaki region w genomie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV16) Za co odpowiada, co koduje?

rejon kontrolny - miejsce gdzie może się przyłączyć wiele różnych czynników transkrypcyjnych. 3 miejsca wiązania AP1 - wzmocnienie transkrypcji Miejsce wiązania witaminy A - inaktywacja genów Wiązanie czynnika komórkowego YY1 - hamowanie transkrypcji

Jak się diagnozuje HPV?

mikroskopia elektronowa, wykrywanie kwasów nukleinowych, różne PCRy, testy ELISA

Ile jest zidentyfikowanych typów HPV?

Ponad 100

Typy HPV niskiego ryzyka to:

1(brodawki stóp i rąk), 2 (brodawki zwykłe),6

Typy HPV wysokiego ryzyka (onkogenne) to:

5,8 - rak skóry 16, 18, 45, 56

Jak wygląda terapia HPV?

Interferon, ciekły azot (wycięcie na sucho), kwas salicylowy, teteracyklina (raczej mniej), witamina A

Jak produkuje się szczepionkę przeciw HPV?

Do komórek drożdzy wprowadzany jest gen L1 (budowa białka otoczki wirusa). Powstają same otoczki (bez zakaźnego DNA) - oczyszczenie i przygotowanie wakcyny -> domięśniowa aplikacja

Jaka jest rola witaminy A?

leczenie i zapobieganie licznym nowotworom, naturalny antyoksydant, indukcja apoptozy, regulacja wzrostu i różnicowania komórek, regulacja ekspresji HPV? - wit. A ma zdolność wpływania na cykl replikacyjny komórki, więc może jednocześnie wpływać na ekspresję produktów HPV

Wymień receptory jądrowe:

receptory dla hormonów steroidowych, receptory dla hormonów tarczycy, receptory dla witaminy D, receptory dla witaminy A

W receptorach jądrowych domena LDB to...?

Domena wiążąca ligand

W receptorach jądrowych domena DBD to...?

Domena wiążąca DNA

Najbardziej zmienną domeną w receptorach jądrowych jest domena...?

Domena modulatorowa A/B (można też ją nazwać domeną AF1). Gdy jest obecna -> aktywacja transkrypcji. Niezależna od liganda

Receptory jądrowe dla witaminy A to...?

RAR i RXR (różnią się ligandem jakiego potrzebują)

W receptorach jądrowych domena C to...?

domena typu palce cynkowe, rozpoznaje specyficznie sekwencję DNA

W receptorach jądrowych domena D to...?

domena warunkująca umiejscowienie receptorów w jądrze komórkowym

W receptorach jądrowych domena E to...?

domena warunkująca wiązanie liganda (najważniejsza)

W receptorach jądrowych domena F to...?

C-koniec łańcucha polipeptydowego

Chromatynę cechuje wysoki poziom acetylacji i transkrypcja genów docelowych w obecności...?

w obecności receptora związanego z ligandem

Chromatyna przechodzi w stan represji, który cechują deacylacja histonów i zahamowanie genów docelowych w obecności...?

Samego receptora

Wymień choroby w których ma miejsce degradacja białka...?

Mukowiscydoza, fenyloketonuria

Wymień choroby w których ma miejsce agregacja białka

choroba alzheimera, pląsawica huntingtona

Amyloidozy wykazują obecność jakich białek?

surowiczego amyloidu P (SAP), apoliproteiny P (ApoE) oraz perlekanu (proteoglikan heparynosiarczanowy)

Rodzinna polineuropatia amyloidowa to choroba polegająca na...?

odkładaniem się nieprawidłowej transferytyny

Rodzinna polineuropatia amyloidowa to choroba zwiazana z jakim chromosomem?

18

Rodzinna polineuropatia amyloidowa to choroba dziedzicząca się w jaki sposób?

autosomalny dominujący

Transferytyna to białko o jakiej funkcji?

przenośnik tyroksyny oraz retinolu

Transferytyna to białko, które odkłada się w jakiej chorobie?

Rodzinnej polineuropatii amyloidowej

Ile jest faz rozwoju choroby Alzheimera?

3: faza 1 - łagodna postać, faza 2 - umiarkowana postać, faza 3 - ciężka postać

Pewna diagnoza choroby Alzheimera może być wystawiona po przeprowadzeniu badania post mortem przez wykrycie czego?

tzw. płytek starczych oraz splotów neurofibrylarnych

Sploty neurofibrylarne w chorobie alzheimera zbudowane są z...?

białka tau

Płytki starcze w chorobie alzheimera zbudowane są z:

amyloidu beta (Abeta)

Jaki enzym powoduje uwalnianie amyloidu beta z wnętrza komórek?

sekretaza Y (gamma)

APP będący prekursorem amyloidu beta to:

białko błonowe

Rodzinna choroba Alzheimera związana jest z mutacją w jednym z genów...?

APP, PSEN1 lub PSEN2 (Preseniliny- kluczowe białka w aktywności sekretazy gamma)

Za co odpowiada białko Tau?

jest białkiem związanym z mikrotubulami, formuje cytoszkielet komórek nerwowych

W wyniku agregacji białka Tau powstaje...?

PHF-tau - ślimakowato skręcone filamenty, bardzo stabilne, odporne na działanie czynników zewnętrznych

Choroba Huntingtona jest wynikiem zwielokrotnienia liczby powtórzeń kodonu...?

CAG

Choroba Huntingtona dziedziczy się w sposób?

autosomalny dominujący

W chorobie Huntingtona jakie białko ulega agregacji?

Huntingtyna

Stwardnienie zanikowe (ALS) powstaje wskutek...?

udziału reaktywnych form tlenu lub agregacji biaka CuZnSOD (dysmutaza cynkowo-miedziowa - enzym antyoksydacyjny)

W chorobie Parkinsona obserwuje się obecność jakich agregatów?

jądrowych agregatów białkowych (tzw. ciała Lewy'ego)

Wymień choroby prionowe u ludzi?

choroba Creutzfeldta-Jakoba, choroba GSS, śmiertelna rodzinna bezsenność, kuru

Wymień choroby prionowe u bydła?

encefalopatia gąbczasta bydła, kołowacizna owiec

Co nadaje chorobotwórczość białkom prionowym?

rozkręcenie i spłaszczenie łańcuchów polipeptydowych

Priony chorobotwórcze śa oporne na działanie jakiego enzymu?

enzymu proteolitycznego - proteazy K

Inne nazwy zwłóknienia pozasoczewkowego to:

retinopatia wcześniaków, choroba Terry'ego

W zwłóknieniu pozasoczekwowym hyperoksja hamuje syntezę jakiego czynnika?

śródbłonkowego czynnika wzrostu (VEGF)

Zaburzenie homeostazy prowadzące do wzrostu stacjonarnych stężeń reaktywnych form tlenu to:

Stres oksydacyjny

O2*- jak się to nazywa

anionorodnik ponadtlenkowy

Wymień parę rzeczy generujących reaktywne formy tlenu:

ultradźwięki, wysoka lub niska temperatura, jony metali ciężkich, ozon, promieniowanie jonizujące i nadfioletowe

Skąd się bierze anionorodnik ponadtlenkowy?

na skutek przecieku elektronów w mitochondrialnym łańcuchu oddechowym, w reakcji utleniania ksantyny do kwasu moczowego przez oksydazę ksantynową, wytwarzany przez aktywowane fagocyty

Jak powstaje nadtlenek wodoru?

na skutek reakcji dysmutacji anionorodnika ponadtlenkowego lub podczas dwuelektronowej redukcji tlenu cząsteczkowego

Nadtlenek wodoru ulega rizoadiwu w reakcji Fentona do:

rodnika wodorotlenowego i anionu wodorotlenowego

Pod wypływem czego nadtlenek wodoru ulega rozpadowi?

w obecności jonów metali przejściowych

Przez jakie enzymy rozkłądany jest w komórce niewykorzystany nadtlenek wodoru?

katalazę i peroksydazy

Najbardziej reaktywnym utleniaczem jest?

rodnik hydroksylowy OH*

Wymień rodnikowe reaktywne formy tlenu?

anionorodnik ponadtlenkowy, rodnik hydroksylowy, rodnik wodoronadtlenkowy

Wymień nierodnikowe pochodne tlenu:

nadtlenek wodoru, tlen singletowy

Wymień reaktywne formy azotu?

tlenek azotu (NO), kation nitrozoniowy (NO+), anion nitroksylowy (NO-), nadtlenoazotyn (ONOO-)

Wymień typy syntaz tlenku azotu (NOS)

e-NOS, i-NOS, n-NOS

Gdzie występuje e-NOS?

syntaza tlenku azotu typu 3 występująca w komórkach śródbłonka syntezująca tlenek azotu potrzebny do regulacji ciśnienia krwi

Gdzie występuje i-NOS?

syntaza tlenku azotu typu 2, występuje w makrofagach, monocytach, neutrofilach, hepatocytach, komórkach nabłonka oddechowego. niezależna od wapnia

Gdzie występuje n-NOS?

syntaza tlenku azotu typu 1, występuje w neuronach i zależna jest od wapnia

W jakich chorobach występuje zaburzenie równowagi oksydacyjno-redukcyjnej?

choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, zakażenia HIV/AIDS, wzw B, posocznica, zakażenie Helicobacter pylori,

Wymień wewnątrzkomórkowe systemy ochrony przed RFT?

dysmutaza ponadtlenkowa-SOD, katalaza, peroksydaza glutationowa, reduktaza methemoglobiny

Wymień zewnątrzkomórkowe systemy ochrony przed RFT?

pozakomórkowa SOD, albumina, moczan, witamina C, witamina E, bilirubina

Wymień komórkowe systemy chroniące komórki przed uszkodzeniami przez RFT?

systemy naprawcze DNA, degradacja białek, ubikwitynacja

Wymień rodzaje dopingu?

farmakologiczny, fizjologiczny, genetyczny

Ze względu na cel, doping można podzielić na:

doping siłowy, doping wytrzymałościowy, doping stymulujący

Wymień związki stosowane w dopingu farmakologicznym:

EPO (erytropoetyna), sterydy anaboliczne np. testosteron, terahydrogestrinon, amfetamina, ecstasy, modafinil

Co to jest erytropoetyna?

EPO to hormon pobudzający wzrost czerwonych krwinek

Co powodują steroidy anaboliczne (SAA?)

wzmagają metabolizm białek prowadzący do wzmożonej budowy masy mięśniowej

Jak działają stymulanty?

Substancje pobudzające, zwiększają częstość akcji serca, przyspieszają funkcje mózgowe i oddychanie, wzmożone uwalnianie przekaźników

Jak działają blokery beta-receptorów?

blokują czynność beta-receptorów, obniżają akcję serca, obniżają ciśnienie, wyciszają

Wymień rodzaje leków farmakologicznych stosowanych w dopingu:

Anaboliki, stymulanty, blokery beta-receptorów, diuretyki

Jak działają diuretyki?

szybka redukcja wagi, poprawa rzeźby mięśni

Czynniki wpływajace na poprawę wydajności mięśni to np?

czynnik wzrostu IGF-1, hormon wzrostu GH, czynnik wzrostu i różnicowania -miostatyna, mechaniczny czynnik wzrostu MGF

Wymień etapy kancerogenezy:

1. inicjacja, 2. promocja, 3. progresja, 4. tworzenie przerzutów

Wymień rodzaje przerzutów:

miejscowe, regionalne, oddalone

Czynniki proangiogenne to:

czynnik wzrostu śródbłonka naczyń, zasadowe i kwaśne czynniki wzrostu fibroblastów, transformujący czynnik wzrostu, interleukina

Czynniki ANTYangiogenne to:

angiostatyna, endostatyna, trombospondyna, inhibitory metaloproteaz

Wymień chemiczne czynniki kancerogenne:

nitrozoaminy, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, aflatoksyny, arsen, chrom, nikiel, antraceny, związki smołowate, azbest, kwas arystocholowy

Wymień kancerogeny fizyczne?

promieniowanie UV, promieniowanie jonizujące, promieniowanie kosmiczne

Sposób leczenia alkoholoiwymi i glicerynowymi maceratami z pąków liściowych to:

gemmoterapia

metoda leczenia polegająca na inhalacjach i innych formach wykorzystania olejków eterycznych roślin to:

AROMATERAPIA

LECZENIE WYCIĄGAMI Z KWIATÓW TO:

FLOTOTERAPIA

LECZENIE SUBSTNANCJAMI POCHODZENIA ROŚLINNEGO (MIÓD, PYŁEK) I ZWIERZĘCEGO (MLECZKO PSZCZELE, WOSK) TO:

APITERAPIA

METODA LECZENIA POLEGAJĄCA NA PODAWANIU MAŁYCH DAWEK LEKÓW WYWOŁUJĄCYCH OBJAWY DANEJ CHOROBY TO

HOMEOPATIA

JAK DZIAŁA SKOPOLETYNA

ZEWIĘKSZA POZIOM SEROTONINY I MELATONINY W ORGANIZMIE, PRZECIWDZIAŁA ZMIANOM NASTROJU, REGULUJE BIOLOGICZNY SEN, WSPOMAGA PRACĘ SZYSZYNKI

LEKI BEZPOŚREDNIO WPŁYWAJĄCE NA WIRUSA TO:

WIRUICYDY

LEKI HAMUJĄCE REPLIKACJĘ WIRUSA NA POZIOMIE KOMÓRKOWYM TO:

LEKI ANTYWIRUSOWE

LEKI MODYFIKUJĄCE ODPOWIEDŹ GOSPODARZA TO:

IMMUNOMODULATORY

LEKI WPODOWYWANE W MIEJSCE WŁAŚCIWYCH NUKLEOZYDÓW DO ŁAŃCUCHA SYNTETYZOWANEGO dna WIRUSOWEGO POWODUJĄCE SELEKTYWNE ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI POLIMERAZY I W EFEKCIE PRZEDWCZESNE ZAKOŃCZENIE SYNTEZY DNA TO:

ANALOGI NUKLEOZYDOWE

LEKI HAMUJĄCE WCHODZENIE WIRUSA DO KOMÓRKI TO:

INHIBITORY NEURAMINIDAZY