Rynek

Obiektywna teoria wartości

na wartość wpływ ma nakład pracy przy produkcji, półprodukty są tylko potencjalne, MArks

Subiektywna teoria wartości

na wartość wpływ ma zapotrzebowanie na dobro, stopień zaspokojenia potrzeb

neoklasyczna teoria wartości

na wartość wpływ ma koszt produkcji i zapotrzebowanie, Marshall

nożyce Marshalla

im dłuższy okres analizy tym większy wpływ na wartość ma koszt produkcji, w krótkim okresie najważniejsze jest zapotrzebowanie

czyste struktury rynku

pełny monopol i konkurencja doskonała - nie występują

UOKiK

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta

monopol poziomy i pionowy

monopol poziomy to objęcie przedsiębiorstw o tym samym rodzaju produkcji (monopol samochodowy), monopol pionowy - objęcie jakiegoś etapu produkcji (szyb do samochodów)

monopson

jeden konsument, wielu dostawców, np. dostawcy warzyw i owoców do hipermarketu

monopol bilateralny

jeden dostawca, jeden konsument, np. rynek broni

Jak rozpoznać strukturę monopolistyczną, a jak konkurencyjną?

Jeżeli jedno przedsiębiorstwo opanowało więcej niż 90proc. rynku to jest monopolistą, jeżeli cztery największe nie opanowały więcej niż 40proc. to mamy do czynienia ze strukturą konkurencyjną.

kartel

związek monopolistyczny, przedsiębiorstwa nie konkurują ze sobą, umawiają się co do wysokości cen i podziału rynku zbytu, w UE zabronione, na świecie przykład - OPEC-organizacja krajów eksportujących ropę naftową

kartel a syndykat

w syndykacie przedsiębiorstwa o zbliżonym rozmiarze powołują wsólne biuro sprzedażowe i prowadzą wspólne interesy

trust

forma monopolu, przedsiębiorstwa z tej samej branży łączą się, dotychczasowi właściciele stają się udziałowcami trustu

koncern

połączenie wielu przedsiębiorstw należących do jednego właściciela, powstaje w wyniku fuzji

holding

podobnei do koncernu grupuje samodzielne podmioty, ale występuje tu co najmniej jeden podmiot kontrolujący (spółka matka) i jeden kontrolowany (spółka córka)

konglomerat

konglomeratrodzaj koncernu, grupuje przedsiębiorstwa o bardzo różnym profilu produkcji, np. żywność+samochody+ubrania

paradoks Giffena

wzrastają ceny wszystkich, ale ceny dóbr podstawowych np. chleba w mniejszym stopniu więc wzarsta popyt na chleb mimo wzrstu jego ceny

efekt snoba

niektórzy konsumenci mniej cenią te dobra, które nabywa duża grupa osób, mimo spadku cen popyt wśród nich spada

efekt owczego pędu

efekt odwrotny do efektu owczego pędu, polega na tym, że im więcej konsumentów nabywa dane dobro tym więcej innych chce je nabyć (moda)

popyt spekulacyjny

występujący na rynku papierów warościowych, kiedy cena rośnie konsumenci kupują dobra zakładając, że w przyszłości cena ta będzie nadal rosła, jeżeli ceny spadają powstrzymują się od kupna licząc, że dobro jeszcze potanieje

cele polityki cen

walka z inflacją, ochrona stron ekonomicznie słabszych przed dyktatem cen, dostęp szerokiej grupy konsumentów do jakiegoś dobra