WYKŁAD 5, 6: RASY KONI 1 – typy, rasy w Polsce, czysta krew arabska

Typy rasowe koni

koń prymitywny, koń gorącokrwisty, koń zimnokrwisty

Koń prymitywny – wzrost

102-148cm

Koń prymitywny – masa

300-500kg

Koń gorącokrwisty – wzrost

148-178cm

Koń gorącokrwisty – masa

500-600kg

Koń zimnokrwisty – wzrost

147-183cm

Koń zimnokrwisty – masa

600-1000kg

Koń prymitywny – charakterystyka

rasy powstałe przy niewielkim udziale pracy hodowlanej; niewieki wzrost, żywotność, zdrowotność, dobre wykorzystanie paszy

Koń gorącokrwisty – charakterystyka

budowa umożliwiająca swobodny ruch i pracę w szybkim tempie, głównie użytkowane wierzchowo; pobudliwy układ nerwowy, żywy temperament, późne dojrzewanie, suchość tkanek i dobre umięśnienie

Koń zimnokrwisty – charakterysytyka

masywna budowa ciała, duża siła, praca w wolnym tempie, użytkowanie pociągowe, mała pobudliwość, spokojny temperament, wczesne dojrzewanie, limfatyczność, obfite umięśnienie

Główne rasy koni hodowane w Polsce – międzynarodowe rasy koni gorącokrwistych

czysta krew arabska, pełna krew angielska

Główne rasy koni hodowane w Polsce – krajowe rasy koni gorącokrwistych

wielkopolska, małopolska, śląska, polski koń sportowy (dawniej polski koń szlachetnej półkrwi)

Główne rasy koni hodowane w Polsce – rasy koni prymitywnych

huculska, konik polski, kuc polski

Główne rasy koni hodowane w Polsce – rasy koni zimnokrwistych

polski koń zimnokrwisty (sztumska, sokólska), polski arden

Zagraniczne rasy koni użytkowane i hodowane w Polsce – rasy koni sportowych

hanowerska, holsztyńska, oldenburska, KWPN, quarter horse, kłusaki francuskie

Zagraniczne rasy koni użytkowane i hodowane w Polsce – rasy koni zimnokrwistych

ardeńska, belgijska

Zagraniczne rasy koni użytkowane i hodowane w Polsce – kuce i małę konie

DR-pony, Welsh pony, shetland pony

Kuc – definicja

koń, którego wysokość w kłębie zmierzona na równej poziomej powierzchni nie przekracza 148cm bez podków lub 149cm w podkowach

Mały koń – definicja

koń, którego wysokość w kłębie zmierzona na równej poziomej powierzchni nie przekracza 156cm bez podków lub 157cm w podkowach

Rasy objęte programem ochrony koni ras rodzimych

konie śląskie, konie huculskie, konik polski, konie małopolskie, konie wielkopolskie, konie zimnokrwiste w typie sokólskim, konie zimnokrwiste w typie sztumskim

Co jest celem programu ochony ras rodzimych?

zachowanie rodzimych ras zwierząt przez wspieranie i utrzymanie hodowli lokalnych ras odpowiednich gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem, objętych programem ochrony zasobów genetycznych

Jakie rasy obejmowane są programem ochrony ras rodzimych?

szczególnie cenne rasy wybranych gatunków zwierząt gospodarskich, w przypadku których niska lub malejąca liczebność zwierząt hodowlanych stwarza zagrożenie ich wyginięcia, co przyczyni się do zachowania różnorodności biologicznej

Lokalne rasy i odmiany zwierząt – charakterystyka

przystosowane do lokalnych warunków środowiskowych; utrzymywane w warunkach produkcji ekstensywnej i przy ubogiej paszy; dają produkty unikalnej jakości; pozwalają na zagospodarowanie nieużywanych obszarów; związek z tradycją, kulturą i historią

Jaka rasa jest jedną z najstarszych ras koni szlachetnych?

czysta krew arabska

Skąd pochodzi koń czystej krwi arabskiej?

z Półwyspu Arabskiego

Kiedy zaczęła formować się rasa czysta krew arabska?

VII-VIII wiek

Pochodzenie rasy czysta krew arabska

koń perski, koń turkmeński

Kiedy i jak konie czystej krwi arabskiej trafiły do Polski?

w XVI-XVII wieku; przyczyniły się do tego wojny z Turcją i ożywiony handel ze Wschodem

Światowa pozycja polskich koni arabskich

odnoszą sukcesy na międzynarodowych konkursach, wystawach i pokazach hodowlanych, na torach wyścigowych; ceny płacone za polskie konie należą do najwyższych na świecie

PASB – co to?

(Polska) Księga Stadna Koni Arabskich Czystej Krwi

Księga Stadna Koni Arabskich Czystej Krwi jest otwarta czy zamknięta?

zamknięta

Jakie konie wpisuje się do PASB?

polskie, pochodzące od rodziców wpisanych do PASB lub uznanych przez WAHO ksiąg zagranicznych; posiadające rodowód ustalony z programem hodowlanym; zidentyfikowane zgodnie z prawem UE lub wprowadzone zza granicy, których księgi stadne są uznane przez WAHO

Cel hodowli polskich koni arabskich czystej krwi

doskonalenie rasy w kierunku potęgowania urody i suchości tkanki, przy utrzymaniu pozostałych cennych cech koni arabskich, jak: prawidłowa budowa, doskonały ruch, wybitne walory użytkowe będące wynikiem przeprowadzanych prób dzielności na torze wyścigowym

Cel hodowli polskich koni arabskich czystej krwi (z rynkowego punktu widzenia)

zachowanie szlachetnego typu polskiego araba i jego orientalnej urody, co ma służyć utrzymaniu wiodącej pozycji polskich koni na rynkach światowych

Zalety polskich koni arabskich czystej krwi

plenność, długowieczność, dobre wykorzystanie paszy, odporność na choroby i trudne warunki bytowe, duże uzdolnienia pracotwórcze zwłaszcza w kierunku wyścigowym, długodystansowych rajdach konnych i innych formach użytkowania wierzchowego i zaprzęgowego

Maści polskich koni arabskich czystej krwi

siwa, gniada, kasztanowata, kara; dopuszczalne ładne odmiany

Preferowane wymiary biometryczne klaczy czystej krwi arabskiej

wysokość w kłębie: 148-154cm; obwód klatki piersiowej: 170-180cm; obwód nadpęcia: 17,5-18,5cm

Preferowane wymiary biometryczne ogierów czystej krwi arabskiej

wysokość w kłębie: 152-156cm; obwód klatki piersiowej: 175-185cm; obwód nadpęcia: 17-18cm

Jaka klacz była ważna dla hodowli koni czystej krwi arabskiej?

Bandola 1948 Witraż-Bałałajka, pełna siostra Baska

Bukiet konia arabskiego – co to?

ogół wrażeń estetycznych

Czym powinien charakteryzować się polski koń arabski (ogólnie)?

wyraźnie zaznaczony typ rasowy (specyficzna uroda i wysoka szlachetność); prawidłowa budowa; odpowiedni kaliber; sucha, urodziwa głowa osadzona na długiej i szlachetnej szyi; oczy duże, wyraźne i ciemne

Jak powinna być zbudowana kłoda polskiego konia arabskiego?

kłąb dobrze zarysowany; krótki, mocny grzbiet; dobrze związany, prosty, horyzontalny lub normalny zad z zwysoką nasadą ogona; dobrze ożebrowany

Jak powinny być zbudowane kończyny polskiego konia arabskiego?

łopatka długa i skośna, co sprzyja dużemu wykrokowi, koniczyny suche i poprawne

Jakie cechy koni arabskich były cenione w Polsce?

małe, suche, kościste głowy z prostym lub wklęsłym profilem; szerokie czoło; duże oczodoły, duże, wyraziste oczy; przewaga mózgoczaszki nad trzewioczaszką

Koń czystej krwi arabskiej – fizjologia

rasa późnodojrzewająca i długowieczna; duża plenność i płodność; dobre zdrowie i wykorzystanie paszy

Koń czystej krwi arabskiej – charakter

żywy, a jednocześnie łagodny temperament

Koń czystej krwi arabskiej – prezencja

dumny krok; prosty jak deska grzbiet; kłus z tzw. „zatrzymaniem” – ma się wrażenie, że na ułamek sekundy nogi konia zastygają w powietrzu; eleganckie, płynne i elastyczne, nieco zaokrąglone ruchy, zwłaszcza w kłusie

Różnice anatomiczne między końmi czystej krwi arabskiej a pozostałymi rasami

17 żebr (pozostałe konie – 18); 5 kręgów lędźwiowych (pozostałe konie – 6); 16 kości w odcinku ogonowym (pozostałe konie – 18)

Jak ocenia się wartość użytkową koni arabskich?

ocena odbywa się na podstawie kariery wyścigowej lub kariery pokazowej, ale nie jest warunkiem wpisu do księgi stadnej lub wcielenia do hodowli

W jaki sposób oceniana jest kariera wyścigowa koni arabskich?

na podstawie sumy wygranych, jakości wygranych gonitw, indywidualnego współczynnika powodzenia oraz handikapu

Jaki jest charakter oceny na podstawie kariery wyścigowej?

selekcja na szybkość nie jest głównym celem hodowli; wyścigi są przede wszystkim testem zdrowia i ma za zadanie sprawdzić odporność psychiczną i fizyczną

W jakim wieku konie arabskie przechodzą próby dzielności?

w wieku 3 i 4 lat

Rodzaje pokazów koni arabskich

w ręce – „halter”; pod siodłem – „performance”

W jakich pokazach odnoszą sukcesy polskie araby?

przede wszystkim w pokazach „halter”

Na podstawie czego o ceniana jest kariera pokazowa koni arabskich?

miejsc zajmowanych na pokazach koni czystej krwi arabskiej (czempionatach); liczby punktów przyznanych przez sędziów za poszczególne cechy; jakości wygranych czempionatów

Systemy sędziowania na pokazach koni czystej krwi arabskiej

system porównawczy, system punktowy

System porównawczy – charakterystyka

sędziowie oceniają prezentowaną stawkę koni ustawiając je od najlepszego do najsłabszego

System punktowy – charakterystyka

sędziowie oceniają każdego prezentowanego konia pod kątem typu, głowy i szyi, kłody, nóg i ruchu (kłusa), przyznając za każdą cechę 20 punktów

Użytkowanie koni arabskich

ze względu na niewielki wzrost i małą masę ciała nieprzydatne w użytkowaniu w tradycyjnych dyscyplinach jeździeckich; użytkowane w rajdach długodystansowych, rekreacji, pokazach i wyścigach

Znaczenie koni arabskich

rasotwórcze; amelioracyjne

Znaczenie rasotwórcze koni arabskich

przyczyniły się do wytworzenia prawie wszystkich dzisiejszych ras koni gorąco krwistych, np. koni pełnej krwi angielskiej, angloarabskich

Znaczenie amelioracyjne koni arabskich

używane są do doskonalenia istniejących ras koni, np. uszlachetnianie koni Małopolski i hodowla koni angloarabskich czystej krwi

Typy koni arabskich

pokazowy, wyścigowy, „stary polski”