Frage |
Antworten |
nurt dominujący w sztuce europejskiej w latach 1820-60, najpełniej przejawiający się w malarstwie i grafice, cechowała go przede wszystkim opozycyjność wobec oświecenia i klasycyzmu; Lernen beginnen
|
|
|
|
|
* podkreślanie indywidualizmu, tożsamości narodowej, rodzimej kultury i ducha * racjonalizmowi i obiektywizmowi przeciwstawiano religijność, duchowość i uczuciowość Lernen beginnen
|
|
* bunt i niezależność, ucieczka w świat literatury, fantazji i egzotyki, zwrot ku przeszłości (zwł. do średniowiecza), lub, rzadziej, krytyka aktualnej sytuacji społecznej i politycznej
|
|
|
(zaangażowanie w sprawy istotne dla trwającej epoki), pejzaże i portrety w duchu romantycznym. w portretach brak idealizacji, skupienie na oddaniu emocji, przeżyć modela, jego charakteru, podkreślanie indywidualizmu, buntu, bliskości z naturą szeroka rozpiętość tematyczna dzieł – ogromny wpływ literatury na malarstwo, przenoszenie tematów [synteza sztuk], inspiracje zjawiskami fantastycznymi, odległymi kulturami, np. Orientem, Japonią, Chinami. Wciąż obecna tematyka biblijna i historyczna. Lernen beginnen
|
|
główną rolę pełni plama barwna – kolory silne, nasycone, szeroka gama barw, mocne kontrasty kolorystyczne i walorowe dynamizujące kompozycję, kształty często traktowany szkicowo – prymat barwy nad rysunkiem, miękki modelunek kompozycje dynamiczne, ekspresyjne, pełne niepokoju, o atmosferze dramatycznej, zagadkowej, często podszytej grozą, mistycyzmem. Faktura wyrazista, farba kładziona grubo i zamaszyście, dynamizm nie tylko w kompozycji, ale także w formie dzieła
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
FRANCISCO GOYA Y LUCIENTES 1746-1828 Pracując nad własnym stylem, ewoluował od baroku i rokoka, którymi przesiąknięte są jego pierwsze freski, projekty gobelinów, poprzez neoklasyczny akademizm do preromantyzmu i preimpresjonizmu widocznego w jego ostatnich pracach malarskich i grafikach. ur. 30 marca 1746 w Fuendetodos, zm. 15 kwietnia 1828 w Bordeaux malarz królewski na dworze hiszpańskim za panowania Karola III Burbona, Karola IV Burbona i Ferdynanda VII Burbona. Lernen beginnen
|
|
FRANCISCO GOYA Y LUCIENTES 1746-1828 portrety, sceny rodzajowe (polowania, sceny ludowe, przywary społeczeństwa, przemoc, czarownice i gusła), malarstwo historyczne, religijne i martwa natura. Efektem wyzwolenia się od klasycznych zasad i kulminacją artystycznego wyrazu jest seria czarnych obrazów. Poruszana przez niego tematyka jest bardzo szeroka, zaliczają się do niej:
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Maja naga, 1799-1800, olej na płótnie, 97 x 190 cm, Prado
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Maja ubrana, 1800-03, Prado
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
45 Kaprysy (80 akwaforta), 1799
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
(Gdy rozum śpi, budzą się demony) 45 Kaprysy (80 akwaforta), 1799
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Autoportret w wieku 69 lat, olej na płótnie, 460 x 540mm, Krółewska Akademia San Fernando, Madryt
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Autorportret, 1797-1800, olej na płótnie, 54 x 39,5 cm, Musée Bonnat
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Księżna de Alba, 1795, olej na płótnie, 194cm x 130cm, The Alba Collection Madrid
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Rodzina Karola IV, 1800-1801, olej na płótnie, 280 × 336 cm, Prado
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Saturn pożerający syna, malarstwo czarne, 1819-1823, olej na płótnie, 146 × 83 cm, Prado
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Sabat czarownic, Museo Lazaro Galdiano de Madrid
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Kolos, 1808-1812, olej na płótnie, 116 × 105 cm, Prado
|
|
|
* jest to scena nocna, oświetlona jedynie przez lampę umieszczoną w centrum obrazu, drugim jasnym akcentem jest biała koszula mężczyzny z rozłożonymi rękami * obraz odwołuje się do stłumienia przez armię napoleońską okupującą Hiszpanię powstania madryckiego z maja 1808 roku Lernen beginnen
|
|
Egzekucja powstańców 3 maggio 1808, 1814, olej na płótnie, 266 × 345 cm, Prado * autor zaciera kontury, maluje plamą, w sposób dynamiczny i ekspresyjny * postać stoi przed plutonem egzekucyjnym gotowym do strzału – jej układ ciała (à la Chrystus na krzyżu) i biel ubrania symbolizują niewinność i ofiarę jaką za chwilę poniesie – obraz jest komentarzem politycznym do sytuacji w kraju
|
|
|
Przedstawiciele: * THÉODORE GÉRICAULT 1791-1824 * EUGENE DELACROIX 1798-1863 Lernen beginnen
|
|
|
|
|
EUGENE DELACROIX 1798-1863 Malarz francuski, wybitny przedstawiciel romantyzmu. Sztuki malarskiej uczył się u Pierre-Narcisse Guérina, pozostawał pod silnym wpływem malarstwa Rubensa. Bliski przyjaciel Chopina. W zakresie tematyki okazał się nowatorem. Wiele jego dzieł dotyczyło ważnych wydarzeń jego czasów, głównie politycznych – Delacroix był twórcą „zaangażowanym” (dotąd współczesne wydarzenia pojawiały się w postaci alegorii lub panegiryków na konkretne zamówienie). Lernen beginnen
|
|
EUGENE DELACROIX 1798-1863 Był także twórcą dzieł religijnych, mimo że sam czasem deklarował ateizm. Był często porównywany do Ingresa, uważanego za głównego malarza klasycyzmu. W 1855, przy okazji wystawy światowej, stało się oczywiste, że Delacroix został odnowicielem malarstwa francuskiego, który nie tyle „pokonał” klasycyzm, co otworzył drogę nowemu spojrzeniu na sztukę – bez niego być może nie narodziłby się impresjonizm.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Dante i Wergiliusz w piekle (Barka Dantego), 1822, olej na płótnie,
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wolność prowadząca lud na barykady, 1830, olej na płótnie,
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Śmierć Sardanapale, 1827, olej na płótnie
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Rzeź na Chios, 1824, Luwr
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Kobiety algierskie, 1834, Luwr
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Portret Chopina, 1838, olej na płótnie, 46 × 38 cm, Luwr
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Portret Paganiniego, 1832
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Polowanie na lwy, 1860, olej na płótnie, 69,5 × 102,5 cm, Kunsthalle Bremen
|
|
|
THÉODORE GÉRICAULT 1791-1824 francuski malarz i grafik okresu romantyzmu, zwany „malarzem koni i wariatów”. Studiował w Paryżu, gdzie kopiował dzieła starych mistrzów w Luwrze, zachwycając się w szczególności płótnami Rubensa. W latach 1816–1817 podróżował do Włoch. Jego podziw wzbudziła twórczość Michała Anioła i sztuka baroku. Zmarł przedwcześnie na skutek obrażeń odniesionych w wyniku upadku z konia. Pochowany został na paryskim cmentarzu Père-Lachaise. Jego grób zdobi płaskorzeźba Tratwa Meduzy. Lernen beginnen
|
|
THÉODORE GÉRICAULT 1791-1824 Tworzył portrety, sceny batalistyczne, liczne przedstawienia koni. Jego obrazy odzwierciedlają barwną, energiczną i ekstrawagancką osobowość artysty. Cechuje je wyjątkowy dynamizm, bogaty koloryt, duża siła wyrazu. Na zamówienie doktora Georgeta w 1822-23 wykonał serię portretów pacjentów szpitala psychiatrycznego. Wizerunki miały przypuszczalnie posłużyć jako ilustracja jego teorii dotyczącej klasyfikacji szaleństwa. Są to obrazy zawierające ogromny ładunek emocji.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Tratwa Meduzy, 1819, olej na płótnie, 419 × 716 cm, Luwr obraz powstał w reakcji na prawdziwe wydarzenia – zatonięcie fregaty „Meduza” u ukazuje rozbitków na tratwie unoszonej przez wzburzone morze * kompozycja wielopostaciowa, bardzo dynamiczna – duże zróżnicowanie kierunków, dominacja diagonali ostre, nieco teatralne światło, mocne pociągnięcia pędzla u skłębienie postaci oraz ich gwałtowne i dramatyczne gesty budują ekspresję i stanowią o emocjonalności ujęcia u podwyższona linia horyzontu podkreśla opresyjność otaczającego żywiołu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Oficer szaserów, 1912, Luwr
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Epsom Derby, 1821, olej na płótnie, 91 x 122 cm, Luwr
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Oficer dotknięty monomanią, 1819-22, olej na płótnie, 81 x 65 cm
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Ranny kirasjer, 1814, Brooklyn Museum
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Przedstawiciele:. *CASPAR DAVID FRIEDRICH 1774-1840 Lernen beginnen
|
|
Przedstawiciele:. *CASPAR DAVID FRIEDRICH 1774-1840
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Katastrofa "Nadziei" 1823-1824, olej na płótnie, 126,9 × 96,7 cm, Kunsthalle Hamburg
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wędrowiec we mgle, 1818, olej na płótnie, 98 × 74 cm, Kunsthalle Hamburg
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wschód księżyca nad morzem, 1822, olej na płótnie, 55 × 71 cm, Nationalgalerie, Berlin
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wschód księżyca nad morzem, 1822, olej na płótnie, 55 × 71 cm, Nationalgalerie, Berlin
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Mnich nad morzem, 1808-1810, 110 x 171.5 cm, olej na płótnie, Schloss Charlottenburg
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Krzyż w górach, 1807, 115 x 110.5 cm, olej na płótnie, Gemäldegalerie, Drezno
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Der Watzmann, 1824-1825, olej na płótnie, 133 × 170 cm, Alte Nationalgalerie Berlin
|
|
|
przedstawiciele: *JOHANN HEINRICH FŰSSLI 1741-1825 *WILLIAM BLAKE 1757-1827 *JOSEPH WILLIAM TURNER 1775-1851 *JOHN CONSTABLE 1776-1837 Lernen beginnen
|
|
przedstawiciele: *JOHANN HEINRICH FŰSSLI 1741-1825 *WILLIAM BLAKE 1757-1827 *JOSEPH WILLIAM TURNER 1775-1851 *JOHN CONSTABLE 1776-1837
|
|
|
angielski poeta, pisarz, rytownik, malarz, drukarz i mistyk, prekursor romantyzmu. Blake jako artysta niełatwy jest do zaklasyfikowania. Jego osobowość od wczesnych lat wykazywała niezwykłe dla otoczenia, mistyczne i wizjonerskie cechy. Doznawał objawień religijnych, co odzwierciedlało się w jego utworach malarskich i pisarskich. Lernen beginnen
|
|
Blake wyznawał pogląd, iż najważniejszym doznaniem mistycznym jest objawienie. Liczne wizje, jakich doświadczał, zdawały się wspierać go w tym poglądzie i prowadzić przez życie zarówno człowieka, jak i artysty. Jezus to ucieleśnienie Wyobraźni, a jego uczniowie to Artyści – żyli i działali pod wpływem impulsu, a nie reguł. „Poeta, malarz, muzyk, architekt: mężczyzna czy kobieta, nie będąca jednym z nich, nie jest chrześcijaninem.”
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
The Ancient of Days (Przedwieczny), 1794, akwarela, 23.3 x 16.8 cm, British Museum Londyn * grafika wykonana techniką trawioną z użyciem akwareli i piórka * Urizen (często utożsamiany z Bogiem) został przedstawiony jako „Wielki Architekt” stwarzający świat za pomocą cyrkla, czyli rozumu – idee oświeceniowe * niemniej, mistycyzm przedstawienia, intensywne kolory i wyobrażenie Urizena z rozwianymi włosami i brodą wskazują na romantyczne ujęcie tematu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wielki czerwony smok, 1805-10, 40 x 32.5 cm, akwarela, NGA Waszyngton
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
The Great Red Dragon i the Woman Clothed in Sun
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wir kochanków: Paolo i Francesca, Boska Komedia, Pieśń V, 1824-27, akwarela, Birmingham Art Gallery
|
|
|
JOHANN HEINRICH FŰSSLI 1741-1825 szwajcarski malarz, rysownik, teoretyk sztuki i poeta, tworzący głównie w Wielkiej Brytanii, znany tamże jako John Henry Fuseli. Kształcił się w Zurychu i Berlinie. Odbywał liczne podróże, m.in. do Anglii (1764) i do Rzymu (1770-1778), gdzie studiował. Od 1799 na stałe w Londynie, prowadząc tamże działalność pedagogiczną i publicystyczną. Od 1800 w Royal Academy of Arts. Lernen beginnen
|
|
JOHANN HEINRICH FŰSSLI 1741-1825 Jego obrazy przepojone są atmosferą grozy, tajemniczości i niepewności, umieszczał na nich liczne motywy fantastyczne. Często czerpał z wątków tematycznych utworów takich pisarzy jak: Homer, Dante Alighieri czy Szekspir oraz John Milton. W swej twórczości łączył elementy późnego baroku z elementami neoklasycystycznymi i romantycznymi.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Nocne mary, 1781, 102 x 127 cm, olej na płótnie, IFA Dtroit u przedstawienie śpiącej młodej kobiety, na której klatce piersiowej siedzi potwór reprezentujący prawdopodobnie śniony przez nią koszmar, zza kotary w tle wyłania się dodatkowo łeb szalonego konia (zbielałe oczy, piana z pyska) * obraz, mimo że trzyma się niektórych zasad klasycyzmu jak wyraźny rysunek w tematyce, mrocznej atmosferze, nawiązuje już do romantyzmu * ekspresyjność kompozycji tkwi w jej tajemniczości, biała koszula kobiety kontrastuje z ciemnym otoczeniem i zjawami
|
|
|
JOSEPH WILLIAM TURNER 1775-1851 angielski malarz, znany przede wszystkim z romantycznych pejzaży. Uważany za prekursora impresjonizmu. Jego obrazy charakteryzują się pięknymi barwami, głównie żółcieniami. W swych pracach potrafił świetnie uchwycić grę światła. Lernen beginnen
|
|
JOSEPH WILLIAM TURNER 1775-1851 William Turner pozostawił po sobie blisko trzydzieści tysięcy prac, wśród których przeważają szkice krajobrazu. Większość z nich (282 płótna olejne, 19 049 szkiców) przekazał w testamencie Galerii Narodowej w Londynie.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Hannibal przekracza Alpy, 1812, olej na płótnie, 146 x 237.5 cm
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Szybkość para deszcz, 1844, The National Gallery Londyn obraz przedstawiający pędzący w deszczu pociąg – połączenie pejzażu – natury z nowoczesnością – para i szybkość rozpędzonej maszyny u bardzo nowatorski sposób malowania za pomocą długich, szerokich i zamaszystych pociągnięć pędzla * laserunki, wrażenie przecierania się kolorów, ich dynamicznego przenikania jedne w drugie * wyraźny kierunek diagonalny wyznaczony przez most, otwierający kadr obrazu * gama barwna ograniczona do brązów i błękitów, realistyczna a zarazem ekspresyjna
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Ostatnia droga Téméraire’a, 1838, The National Gallery Londyn
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Spokój – Pogrzeb na morzu, 1852, Tate Gallery
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Śnieżyca, 1842, olej na płótnie, 91.5 x 122 cm, Tate Gallery
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Widok z Wenecji - Canal Grande, 1835, olej na płótnie, 90 x 120 cm, MMoA
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Jacht, 1835, olej na płótnie, Tate Gallery
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Pożar Izby Lordów 1835. olej na płótnie 92.7 x 123.2 cm. The John Howard McFadden Collection
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Pożar Parlamentu, 1835, olej na płótnie, 93 x 123 cm, Cleveland Museum of Art
|
|
|
Malował przede wszystkim krajobrazy angielskie (rodzinne hrabstwo Suffolk), był znany z doskonałego ukazywania zjawisk przyrody. Reprezentował wzorce holenderskiego, tzw. realizmu melancholijnego (pozostawał pod wpływem Jacoba Ruisdaela). Constable nadał malarstwu pejzażowemu nowy wymiar. Nigdy nie wyjeżdżał za granicę, przez całe życie malował swoje rodzinne strony. Lernen beginnen
|
|
* Pejzaż z elementami architektury i sztafażem – obserwacja natury i zjawisk atmosferycznych, apoteoza rodzimego krajobrazu * w zainteresowaniu artysty przedstawieniem gotyckiej katedry widać początki romantycznej fascynacji średniowieczem * duże przywiązanie do realizmu i szczegółowości przy jednoczesnym swobodniejszym dukcie pędzla – woda, kłębiaste chmury, rozmycie konturów
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wóz siana, 1821, olej na płótnie, 130 cm × 185 cm, The National Gallery, Londyn
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Katedra w Salisbury, 1823, olej na płótnie, 87.6 cm × 111.8 cm, Victoria and Albert Museum, Londyn
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wóz siana, 1821, olej na płótnie, 130 cm × 185 cm, The National Gallery, Londyn
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Dolina Dedham, 1802, olej na płótnie, Victoria and Albert Museum, Londyn
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
PIOTR MICHAŁOWSKI 1800-1855 polski malarz, przedstawiciel romantyzmu, portrecista, animalista, batalista; organizator życia społecznego i gospodarczego, mąż stanu. Był znakomitym malarzem koni, scen batalistycznych (kilka wersji bitwy pod Samosierrą, epizody z powstania listopadowego) oraz portretów (wizerunki polskich hetmanów, chłopów, Żydów, członków rodziny i przyjaciół). Tworzył też sceny rodzajowe z życia wsi. Lernen beginnen
|
|
PIOTR MICHAŁOWSKI 1800-1855 . Wiele kompozycji poświęcił epopei napoleońskiej, postaci cesarza Napoleona i dziejom oręża polskiego. Pozostawił ponad 1000 szkiców (rysunki, akwarele). Jego obrazy odznaczają się dużą ekspresją, znakomitą kolorystyką, doskonałym rysunkiem i szkicową fakturą malarską. Jego obrazami zachwycał się Pablo Picasso, kiedy odwiedził Muzeum Narodowe podczas swojego pobytu w Warszawie
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Seńko, 1846-1848, olej na płótnie
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Napoleon na koniu, przed 1846, 67,5 x 55 cm, Muzeum Narodowe, Kraków
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Szarża pod Samosierrą, 1837, 81 x 65.5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Portret chłopa w kapeluszu (Sancho Pansa), olej na płótnie, 52,7 x 35,5 cm, Muzeum Narodowe, Warszawa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Defilada przed Napoleonem, 1837, 68 x 94.5 cm
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Studium głowy końskiej, 1846, olej na płótnie, 94 x 72 cm, Muzeum Narodowe, Kraków
|
|
|
WALENTY WAŃKOWICZ 1799-1842 malarz, przedstawiciel klasycyzmu i romantyzmu, członek wileńskiej szkoły malarskiej. Lernen beginnen
|
|
WALENTY WAŃKOWICZ 1799-1842
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Portret Adama Mickiewicza na Judahu, 1827-28, olej na płótnie, 149 x 123 cm, Muzeum Literatury Warszawa
|
|
|
polski malarz, jeden z czołowych przedstawicieli romantyzmu w malarstwie polskim, ilustrator, rysownik, autor cyklu „kartonów” o powstaniu styczniowym. Grottger był artystą płodnym i mimo przedwczesnej śmierci zostawił po sobie duży dorobek artystyczny. Lernen beginnen
|
|
Na retrospektywnej wystawie jego twórczości w 1988, która odbyła się z okazji 150. rocznicy urodzin artysty w Muzeum Narodowym w Krakowie, zgromadzono blisko 500 jego prac. Uprawiał również różne rodzaje malarstwa. Na krakowskiej wystawie zaprezentowano rysunki, ilustracje książkowe, akwarele, szkice, obrazy olejne oraz jedyną wykonaną przez artystę litografię.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Pożegnanie powstańca, 1866, olej na desce, 53 x 41 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Cykl Lituania - Bój, 1864-66
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Cykl Wojna - Świętokradztwo, 1866-67
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Cykl Warszawa II - Plac Zamkowy, 1862
|
|
|
HENRYK RODAKOWSKI 1823-1894 Lernen beginnen
|
|
HENRYK RODAKOWSKI 1823-1894
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Portret matki, 1853, olej na płótnie, 134 x 95 cm, Muzeum Sztuki, Łódź
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Portret generała Henryka Dembińskiego, 1852, olej na płótnie, 139 x 178 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Portret pasierbicy Leoni Blühdorn, 1871
|
|
|
– francuski rzeźbiarz romantyzmu. Kształcił się w paryskim warsztacie Pierre’a Cartelliera. W 1812 roku otrzymał nagrodę Prix Rome w dziedzinie rzeźby. Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wymarsz ochotników (Marsylianka), 1782, rzeżna z Łuku Tryumfalnego, Paryż * kompozycja bardzo dynamiczna – zróżnicowanie kierunków, w dużej mierze opartych na diagonalach, żywe gesty i ekspresyjna mimika postaci płaskorzeźba z Łuku Triumfalnego na placu Gwiazdy w Paryżu u ujęcie mocno antykizujące – nagi młodzieniec w typie efeba i starożytne zbroje pozostałych żołnierzy, nad nimi alegoria Zwycięstwa zagrzewająca do walki
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Napoleon budzący się do nieśmiertelności, 1846
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Nagrobek Michała Bogorii Skotnickiego z kaplicy Skotnickich na Wawelu
|
|
|