biologia definicje 7

 0    92 Datenblatt    Kaaamilkaaaaa
mp3 downloaden Drucken spielen überprüfen
 
Frage język polski Antworten język polski
fotoautrof
Lernen beginnen
organizm, który do syntezy zwiazków organicznych z prostych zwiazków nieorganicznych czerpie energię ze światła słonecznego, fotoautrofami sa rośliny, glony i niektóre bakterie.
fotofosforylacja
Lernen beginnen
wytwarzanie ATP podczas fotosyntezy.
fotoheterotrof
Lernen beginnen
organizm zdolny do fotosyntezy, lecz nieasymilujacy CO2, więc jako źródło węgla wykorzystujacy zwiazki organiczne; należa tu niektóre bakterie i archeony.
foton
Lernen beginnen
porcja promieniowania elektromagnetycznego; kwant energii promieniowania.
fotooddychanie, fotorespiracja
Lernen beginnen
proces zmniejszajacy natężenie fotosyntezy u roślin C3 w goracych okresach lata; zużywa tlen i wytwarza CO2 w wyniku degradacji metabolitów pośrednich cyklu Calvina.
fotoperiodycznie obojętna roślina
Lernen beginnen
roślina, której kwitinienie zależy nie od długości dnia i nocy, lecz od innych czynników.
fotoperiodyzm
Lernen beginnen
reakcja fizjologiczna roślin (np. kwitnienie) i zwierzat na zmiany długości dnia i nocy.
fotoreceptor
Lernen beginnen
(1) narzad zmysłowy wrażliwy na bodźce świetlne. (2) Barwnik, który po zaabsorbowaniu kwantów światła wyzwala reakcję fizjologiczna.
fotosynteza
Lernen beginnen
proces biologiczny polegajacy na pochłanianiu energii światła słonecznego i przekształcaniu jej w energię chemiczna czasteczek organicznych (np. węglowodanów) syntetyzowanycn z dwutlenku węgla i wody.
fotosystem, fotoukład
Lernen beginnen
jedna z dwóch jednostek fotosyntetycznych odpowiedzialnych za pochłanianie energii świetlnej i przenoszenie wzbudzonych elektronów; fotosystem I silnie absorbuje światło o długości fali ok. 700 nm, a fotosystem II- ok. 680nm.
fototrof
Lernen beginnen
organizm wykorzystujacy światło jako źródło energii.
fototropizm
Lernen beginnen
reakcja ruchowa rośliny polegajaca na kierunkowym wzroście zależnym od położenia źródła światła.
frakcjonowanie komórek
Lernen beginnen
technika służaca do oddzielania składników komórek przez poddanie ich działaniu siły odśrodkowej (odwirowaniu)
fukoksantyna
Lernen beginnen
brazowy barwnik karotenoidowy występujacy w komórkach brunatnic, chryzofitów, okrzemek i bruzdnic.
funkcyjna grupa
Lernen beginnen
grupanatomów nadajaca specyficzne właściwości zwiazkom organicznym, z którymi jest zwiazana; np. grupy: hydroksylowa, karbonylowa, karboksylowa, aminowa, fosforanowa, sulfhydrylowa.
furażowanie optymalne
Lernen beginnen
sposób pozyskiwania pokarmu pozwalajacy minimalizować koszty i maksymalizować zyski energetyczne.
fuzja trzech genów
Lernen beginnen
połaczenie trzech osobnych genów w jeden na wczesnym etapie ewolucji eukariontów, charakteryzuje przedstawicieli Unikonta.
G1 faza
Lernen beginnen
pierwsza część interfazy w cyklu komórkowym; poprzedza fazę S, w której zachodzi synteza DNA.
G2 faza
Lernen beginnen
część interfazy w cyklu komórkowym; następuje po fazie S (synteza DNA) i poprzedza mitozę.
gady
Lernen beginnen
gromada kręgowców odznaczajacych się sucha skóra pokryta rogowymi łuskami i przystosowanych do rozmnażania na làdzie; do g. należa m.in. węże, żółwie, krokodyle, jaszczurki. G. nie sa grupa monofiletyczna.
galaretowata otoczka
Lernen beginnen
jedna z bezkomórkowych osłonek jaj niektórych zwierzat, np. szkarłupni.
gameta I
Lernen beginnen
dojrzała komórka płciowa; u roślin i zwierzat jest nia komórka jajowa i plemnikowa (plemnik). W rozmnażaniu płciowym plemnik łaczy się z komórka jajowa, tworzac zygotę.
gameta II
Lernen beginnen
Liczbę chromosomów w gamecie oznacza się symbolem n. Gatunki, które nie sa poliploidami, maja haploidalne (n) gamety i diploidalne (2n) zygoty.
gametangium
Lernen beginnen
jedno- lub wielokomórkowy organ roślin, protistów i grzybów, gdzie powstaja gamety.
gametofit, pokolenie gametofitu
Lernen beginnen
pokolenie haploidalne (n) w cyklu życiowym roślin, wytwarzajace gamety.
gametogeneza
Lernen beginnen
proces prowadzacy do powstania gamet.
gametyczna izolacja
Lernen beginnen
mechanizm prezygotycznej izolacji rozrodczej uniemożliwiajacy kojarzenie osobników dwóch blisko spokrewnionych gatunków z powodu chemicznych różnic między ich gametami.
gamma-aminomasłowy kwas
Lernen beginnen
neuroprzekaźnik hamujacy neurony w mózgu i rdzeniu kręgowym.
gardziel
Lernen beginnen
część przewodu pokarmowego. U wyższych kręgowców połaczona zewnętrznie z jamami ustna i nosowa, a wewnętrznie z przełykiem i krtania, u ludzi gardło.
gardzielowe szpary I
Lernen beginnen
otwory łaczace jamę gardzieli ze środowiskiem zewnętrznym, wyewoluowały u przodków strunowców jako przystosowanie do odfiltrowywania pokarmu z wody;
gardzielowe szpary II
Lernen beginnen
w toku dalszej ewolucji przekształciły się w narzady oddechowe (skrzela), obecnie u wielu wodnych kręgowców
gastrula
Lernen beginnen
wczesny zarodek powstały z blastuli w wyniku gastrulacji, zbudowany z trzech listków zarodkowych.
gastrulacja
Lernen beginnen
etap rozwoju zarodkowego, kiedy wyodrębniaja się trzy listki zarodkowe (ektoderma, mezoderma i endoderma).
gastryna
Lernen beginnen
hormon uwalniany przez błonę sśluzowa żoładka; stymuluje komórki główne gruczołów żoładkowych do wydzielania pepsynogenu
gatunek
Lernen beginnen
-w ujęciu biologicznym- jedna lub więcej populacji, których członkowie moga kojarzyć się i wydawać płodne potomstwo, podczas gdy nie moga krzyżować się z przedstawicielami innego gatunku.
gatunek zagrożony
Lernen beginnen
gatunek, którego populacja jest mała i grozi mu wymarcie w całym zasięgu lub jego części, chodź wymarcie to nie jest bliskie.
gatunek zagrożony wymarciem
Lernen beginnen
gatunek o tak małej liczebności, że nie zapewnia mu ona przetrwania w części lub na całym obszarze swojego zasięgu.
gatunkowa różnorodność, bogactwo gatunkowe
Lernen beginnen
miara względnego znaczenia każdego gatunku w danym zespole.
gazy cieplarniane
Lernen beginnen
obecne w atmosferze ziemskiej gazy zatrzymujace część ciepła oddawanego przez Ziemię w postaci promieniowania podczerwonego.
gen
Lernen beginnen
odcinek DNA będacy jednostka informacji genetycznej; zawiera ulegajaca transkrypcji sekwencję zasad (oraz sekwencje regulujace transkrypcję), która determinuje powstanie określonego białka lub RNA o specyficznej funkcji.
gen konstytutywny
Lernen beginnen
gen ulegajacy ciagłej transkrypcji.
gen regulatorowy
Lernen beginnen
gen który hamuje lub aktywuje transkrypcję innych genów.
genetyczne badanie przesiewowe
Lernen beginnen
systematyczna analiza genomu osobników z jednej populacji w poszukiwaniu genotypów i kariotypów mogacych wywołać chorobę genetyczna u nich samych lub u potomstwa.
genetyka
Lernen beginnen
nauka o dziedziczeniu, bada genetyczne podobieństwa i różnice między rodzicami i potomstwem lub między osobnikami w populacji.
genetyka populacji
Lernen beginnen
dział genetyki badajacy zmienność genetyczna w populacji i siły, które na nia oddziałuja.
genom I
Lernen beginnen
pierwotnie cały materiał genetyczny w komórce lub organizmie.
genom II
Lernen beginnen
G. można definiować w różny sposób, w zależności od kontekstu, np. g. organizmu haploidalnego- całość DNA w jednym haploidalnym zespole chromosomów, a g. mitochondrialny- całkowity DNA w mitochondrium.
genom człowieka
Lernen beginnen
całkowita informacja genetyczna w komórkach człowieka, zapisana w DNA jadra komórkowego i mitochondriów.
genomika
Lernen beginnen
nowa dziedzina biologii badajaca całe genomy poszczególnych organizmów w celu poznania wszystkich zawartych w nich genów, zidentyfikowania produktów ich ekspresji- RNA i białek oraz poznania mechanizmów regulacji genetycznej.
genomika funkcjonalna
Lernen beginnen
badanie ekspresjii genów w komórkach.
genotyp
Lernen beginnen
całkowita informacja genetyczna organizmu.
gibereliny
Lernen beginnen
hormony roślinne uczestniczace w wielu aspektach wzrostu i rozwoju roślin (np. wzroście łodygi, kwitnieniu, kiełkowaniu nasion).
glewiki
Lernen beginnen
typ roślin zarodnikowych o ciele plechowatym bez naczyń, i o cyklu życiowym podobnym do cyklu życiowego mchów.
glicerol
Lernen beginnen
alkohol trójwęglowy z trzema grupami wodorotlenowymi; jest składnikiem triacylogliceroli, fosfolipidów oraz monoacylogliceroli i diacylogliceroli.
glikogen
Lernen beginnen
polisacharyd zbudowany z czasteczek glukozy, główny materiał zapasowy w komórkach zwierzęcych, gromadzony głównie w watrobie i w mniejszym stopniu w komórkach mięśniowych.
glikokaliks
Lernen beginnen
warstwa pokrywajaca powierzchnię komórki zwierzęcej utworzona z polisacharydowych łańcuchów glikoprotein i glikolipidów błony komórkowej.
glikolipid
Lernen beginnen
lipid połaczony wiazaniami kowalencyjnymi z resztami cukrowymi.
glikoliza
Lernen beginnen
pierwszy etap oddychania komórkowego, w dosłownym znaczeniu "rozkład cukru". Proces przekształcenia glukozy w pirogronian, czemu towarzyszy wytworzenie ATP.
glikoproteina
Lernen beginnen
białko polaczone z reszta (ami) curkowa (ymi) wiazaniem (ami) kowalencyjnym (i).
glioksysomy
Lernen beginnen
organelle w komórkach nasion niektórych roślin, zawieraja zespół enzymów uczestniczacych w przemianie tłuszczów zapasowych w cukry.
globuliny
Lernen beginnen
grupa białek występujacych m.in. w osoczu krwi; część g. osocza krwi, zwana gammaglobulinami, pełni funkcję przeciwciał.
Glomeromycota
Lernen beginnen
grupa symbiotycznych grzybów (w randze typu) wchodzacych w mikoryzę arbuskularna z korzeniami wielu roślin.
glony
Lernen beginnen
nieformalna (sztuczna) grupa zdolnych do fotosyntezy organizmów jednokomórkowych i prostych wielokomórkowych, będacych ważnymi producentami w ekosystemach wodnych.
glukagon
Lernen beginnen
hormon trzustkowy stymulujacy rozkład glikogenu; powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi.
glukoza
Lernen beginnen
cukier należacy do heksoz, odgrywajacy kluczowa rolę w wielu procesach metabolicznych.
glutaminowy kwas
Lernen beginnen
aminokwas działajacy jako główny pobudzajacy neuroprzekaźnik w mózgu kręgowców.
główny układ zgodności tkankowej
Lernen beginnen
grupa genów kodujacych białka błony komórkowej obecne na powierzchni większości komórek i specificzne dla poszczególnych osobników. U człowieka nosi nazwę układu HLA (HLA- human leukocyte antigen).
gniotowe
Lernen beginnen
niewielki typ nagozalażkowych; pod względem niektórych cech sa podobne do okrytozalażkowych.
Golgiego układ, aparat Golgiego, kompleks Golgiego I
Lernen beginnen
Organella w postaci stosu spłaszczonych błoniastych woreczków
Golgiego układ, aparat Golgiego, kompleks Golgiego II
Lernen beginnen
odpowiedzialna głównie za modyfikacje i segregację białek, z których część zostaje uwolniona z komórki, część wbudowana w błonę komórkowa, a pozostałe stanowia enzymy lizosomowe.
gonada
Lernen beginnen
narzad wytwarzajacy gamety; g. sa jajnik i jadro
gonadotropina kosmówkowa ludzka
Lernen beginnen
hormon wydzielany przez komórki otaczajace wczesny zarodek; stymuluje ciałko żółte matki (chroni je przed regresja).
gradient stężeń
Lernen beginnen
różnica w stężeniu substancji między dwoma punktami, np. w poprzek błony komórkowej.
gradualizm
Lernen beginnen
koncepcja głoszaca, że ewolucja zachodzi w wyniku powolnego i stopniowego gromadzenia zmian genetycznych.
granum
Lernen beginnen
stos tylakoidów wewnatrz chloroplastu
grasica
Lernen beginnen
gruczoł dokrewny będacy częścia układu limfatycznego; pełni ważna rolę w odporności komórkowej; w g. dojrzewaja limfocyty T.
grawitropizm, geotropizm
Lernen beginnen
reakcja roślin na kierunek działania siły grawitacji (siły przyciagania ziemskiego).
gromada
Lernen beginnen
takson obejmujacy spokrewnione rzędy.
gruczoł krokowy, prostata
Lernen beginnen
dodatkowy gruczoł płciowy samców niektórych zwierzat wytwarzajacy wydzielinę wchodzaca w skład płynu nasiennego.
grzebienie, kristy
Lernen beginnen
blaszkowate lub palczaste wpuklenia błony wewnętrznej mitochondrium do jego macierzy.
grzebień nerwowy
Lernen beginnen
grupa komórek położonych wzdłuż cewki nerwowej, wędrujacych i różnicujacyxh się w różne części zarodka, m.in. w elementy obwodowego układu nerwowego.
grzyb podstawkowy, podstawczak
Lernen beginnen
grzyb charakteryzujacy się zdolnościa do wytwarzania zarodników podstawkowych (bazydiospor) na podstawce.
grzybnia
Lernen beginnen
ciało wegetatywne większości grzybów i niektórych protistów (lęgniowców) zbudowane z sieci strzępek.
grzybnia pierwotna
Lernen beginnen
grzybnia zbudowana z jednojadrowych haploidalnych komórek; wyrasta z zarodnika workowego (askospory) lub podstawkowego (bazydiospory).
grzybnia wtórna
Lernen beginnen
dikariotyczna grzybnia utworzona w wyniku fuzji dwóch strzępek pierwotnych.
grzyby
Lernen beginnen
heterotroficzne eukarionty o chitynowych ścianach komórkowych, występujace zwykle w postaci rozgałęzionrj grzybni.
guanina
Lernen beginnen
azotowa zasada purynowa wchodzaca w skład kwasów nukleinowych i GTP.
guanozynotrifosforan
Lernen beginnen
czasteczka przenoszaca energię podobnie jak ATP; uwolnienie energii odbywa się dzięki hydrolizie końcowej grupy fosforanowej GTP.
gutacja
Lernen beginnen
okresowe wydzielanie przez liście kropel wody w warunkach niesprzyjajacych transpiracji (np. gdy atmosfera jest nasycona lub przesycona para wodna).
gwiazdy, gwiazdy podziałowe
Lernen beginnen
zespoły mikrotubul rozchodzace sie promieniście z biegunów dzielacych się komórek, w których występuja centriole.
habituacja, przywykanie
Lernen beginnen
sposób uczenia się polegajacy na przyzwyczajeniu do powtarzajacych się lub obojętnych bodźców i zaniechaniu reakcji na nie.
hamowanie na zasadzie sprzężenia zwrotnego
Lernen beginnen
typ regulacji enzymatycznej, w której akumulacja produktu reakcji hamuje wcześniejsza reakcję danego szlaku metabolicznego. Znane również jako hamowanie przez produkt końcowy.

Sie müssen eingeloggt sein, um einen Kommentar zu schreiben.