historia - sprawdzian z jedynki

1370

po śmierci Kazimierza Wielkiego na tronie polskim Ludwik Andegaweński

1374

przywilej koszycki: -zmniejszył podatek do 2gr z 12gr(poradlne), -zwolnił szlachtę z obowiązku wznoszenia i naprawy zamków, -zwolniłz kosztów utrzymania króla podczas podróży po kraju,

1382-1384

bezkrólewie, szlachta niezgodziła się na koronację starszej córki Ludwika-Marii, KRÓLEM POLSKI - JADWIGA

UNIA PERSONALNA

obydwa państwa będą miały wspólnego monarchę, lecz zachowają odrębne urzędy i instytucje państwowe.

1385

unia w KREWIE-zobowiązania; -chrzest Jagiełły, -odbieranie wszystkich ziem polskich, które stracimy, -ludziom pojmanym zobowiązuje się przywracać wolność,

przyczyny wojny z zakonem krzyżackim

-Krzyżacy oskarżyli Witolda i Jagiełłę o pogaństwo mimo przyjęcia chrztu, -chęć odzyskania utraconych ziem przez Polskę i Litwę,

maj 1409

wybuch powstania przeciw krzyżakom na żmudzi,

sierpień 1409

URLICH VON JUNGINGEN wypowiedział wojnę Królestwu Polskiemu,

rozejm na czas zimy,

obie strony przygotowują się do wojny,

czerwiec 1410

wojska polskie, litewskie, ruskie i tatarskie połączyły się pod CZERWIŃSKIEM,

15 lipca 1410

bitwa pod GRUNWALDEM,

Jagiełło do września obiegał Malbork,

Witold wycofał się na Litwę,

pażdziernik 1410

bitwa pod KORONOWEM-rycerstwo polskie pokonało wojsko Marchii wschodniej idące z odsieczą do Prus Wschodnich,

1 luty 1411

pokój w TORUNIU: *Polska odzyskała ziemię dobrzyńską, a Litwa Żmudź na czas życia Witolda, *Zakon zobowiązał się zapłacić odszkodowanie,

1414-1418

SOBÓR W KONSTANCJI-spór polsko-krzyżacki-Polskę reprezentowali: -PAWEŁ WŁODKOWIC, -MIKOŁAJ TRĄBA-pierwszy prymus, -ZAWISZA CZARNY,

XIV wiek

Francja przeżywała wewnętrzny kryzys polityczny, za to Anglia dzięki sprawnej organizacji państwa szybko się rozwijała.

1137

ród WALEZJUSZY objął tron francuski, jednak władca Anglii EDWARD III się na to nie zgodził ponieważ rościł sobie prawo do tych ziem(jego dziadek był władca Francji) i dlatego rozpoczął WOJNĘ STULETNIĄ(1337-1453)

1346

bitwa pod CRECY, w której mimo dwukrotnej przewagi liczebnej wojsko francuskie zostało rozbite.

ostateczne zwycięstwo Francji:

-mobilizacja społeczeństwa, -wzrost świadomości narodowej

na czele JOANNA D'ARC

(DZIEWICA ORLEAŃSKA): -nakłoniła do koronacji Karola na tron Francji, -została brutalnie zabita,

wojna z niszczyła gospodarkę

Francji.

"CZARNA ŚMIERĆ"

dżuma 1346-1347,

z Azji Środkowej do Europy

za pośrednictwem karnawałów kupieckich i wędrujących armii,

informacje o dżumie:

-chorobę przenosiły pchły i szczury, -brak higieny osobistej i złe odżywianie, -w ciągu 4 lat zginęło 20 mln. ludzi (1/3 ludności), -dżumę uznano za karę zesłaną przez Boga za grzechy->prześladowanie żydów.

JOHN WIKLIF

angielski teolog, krytyk kościoła(niemoralnego życia bogatego kleru)

JAN HUS

rektor Uniwersytetu Praskiego->HUSYTYZM, -domagali się przetłumaczenia Biblii na języki narodowe, -chcieli odebrać duchowieństwu majątki i władzę świecką, -chcieli wprowadzić eucharystię w dwóch postaciach-chleba i wina, -KIELICH-symbolem ruchu husyckiego, -1415 cesarz Zygmunt Luksemburski podczas Soboru w Konstancji podstępnie uwięził Jana Husa i skazał na śmierć, -wybuch powstania w Czechach na czele JAN ŻIŻKA.

emir OSMAN I

XII w zjednoczył plemiona tureckie

JANCZARZY

(jeni-czeni-nowe wojsko) -turecka piechota złożona z chrześcijańskich chłopców wychowanych na fanatycznych wyznawców islamu

SPAHISI

oddziały jazd złożonych z łuczników Sułtana

1339

bitwa na kosowym polu, zwycięstwo muzłumanów z wojskami serbskimi

1396

połączone siły Węgrów, Włochów, Francuzów, Anglików i Niemców pod NIKOPOLIS

1444

bitwa pod WARNĄ

29 V 1453

zdobycie Konstantynopola przez Turków

MAHMED II

uczynił Konstantynopol stolicą swojego państwa i nazwał ją STAMBUŁEM

1329

powstaje Wielkie Księstwo Moskiewskie

1330

bitwa na Kulikowym Polu, Dymitr Doński odniósł zwycięstwo, czego skutkiem było wyzwolenie państwa od słabnących wpływów mongolskich,

przyczyny wojny trzynastoletniej:

-ucisk ludności, podnoszenie podatków, -tworzenie tajnych organizacji w obronie swoich praw, -1397 ZWIĄZEK JASZCZURCZY, -1440 ZWIĄZEK PRUSKI(Jan Barzyński), -1454 KAZIMIEZRZ JAGIELLOŃCZYK AKT INKORPORACJI Pomorza Gdańskiego do Polski,

1454

CHOJNICE: klęska pospolitego ruszenia,

PIOTR DUNIN

-na czele wojsk najemnych z Europy zachodnniej

1457

wykupienie MALBORKA z rąk czeskich wojsk zaciężnych

1462

ŚWIECINO-Piotr Dunin pokonał Krzyżaków

1463

bitwa na Zalewie Wiślanym, flota Gdańska i Elbląga pokonała flotę krzyżacką

1466 pokój w TORUNIU. PRUSY:

-KRÓLEWSKIE: Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska i michałowska, biskupstwo warmińskie, Toruń, Elbląg, Malbork, -ZAKONNE: stolicą KRÓLEWIEC.

1454

STATUTY NIESZAWSKIE: król zobowiązał się,że nie ustanowi kolejnych praw, ani nie zwoła pospolitego ruszenia bez zgody sejmików ziemskich

ZŁOTA JESIEŃ POLSKIEGO ŚREDNIOWIECZA:

-XVw. intensywny rozwój kultury polskiej, -wsparcia artystom udzielali: król Kazimierz Jagiellończyk oraz biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki, -do Polski przybywali artyści z Europy Zachodniej.

gotycka rzeżba:

-Ołtarz Wita Stwosza 1477-1489, -PIETY-wizerunki Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa.

Akademia Krakowska

-1400-odnowienie akademii dzięki klejnotom ofiarowanym przez królową Jadwigę, -wykładnicy: Marcin Król i Wojciech z Brudzewa, -absolwenci: Paweł Włodkowic, Mikołaj Kopernik, Jan Długosz, Jan Ostroróg(pisarz polityczny i prawnkik)