Komórka i tkanki

5  2    78 Datenblatt    pani truskawka
mp3 downloaden Drucken spielen überprüfen
 
Frage język polski Antworten język polski
komórka
Lernen beginnen
podstawowy element strukturalny i czynnościowy organizmów. Może stanowić samodzielny organizm.
makroelementy
Lernen beginnen
pierwiastki niezbędne do życia, mające nakwiększy udział w budowie organizmu (powyżej 0,01% suchej masy każdy; łacznie ponad 99% całkowitej masy organizmu). Uczestniczą w budowie związków organicznych np. węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, fosfor
mikroelementy
Lernen beginnen
pierwistki których udział w budowie organizmu jest nieznaczny (poniżej 0,01% suchej masy organizmów) czasem wręcz śladowy, ale sa one nieodzowne.
aminokwasy
Lernen beginnen
podstawowe związki budujące białka.
aminokwasy egzogenne
Lernen beginnen
aminokwasy których organizm nie potrafi samodzielnie wytwarzać, musi je dostarczać razem z pokarmem.
aminokwasy endogenne
Lernen beginnen
aminokwasy które organizm sam wytwarza z dostepnych związków i pierwiastków w wątrobie.
wiązanie peptydowe
Lernen beginnen
wiązanie łączące ze soba dwa aminokwasy w białku.
funkcje białek
Lernen beginnen
budulcowa, katalityczna, transportowa, regulatorowa, odpornościowa
rodzaje białek
Lernen beginnen
proste, złozone (chromoproteiny, nukleoproteiny, fosfoproteiny, metaloproteiny, glikoproteiny, lipoproteiny)
chromoproteiny
Lernen beginnen
rodzaj białek połączonych z barwnikami np. hem w hemoglobinie.
nukleoproteiny
Lernen beginnen
białka połączone z kwasami nukleinowymi.
fosfoproteiny
Lernen beginnen
białka połączone z reszta kwasu fosforowego.
metaloproteiny
Lernen beginnen
białka połączone z metalami.
glikoproteiny
Lernen beginnen
białka w połączeniu z cukrami.
lipoproteiny
Lernen beginnen
białka połączone z tłuszczami.
cukrowce
Lernen beginnen
grupa związków organicznych o znacznym stopniu zróżnicowania. Zbudowane z węgla, wodoru i tlenu. Związki mające budowę łańcuchową lub pierścieniową. W swojej cząsteczce posiadają liczne grupy hydroksylowe ialdehydowa lub ketonowa (aldoza, ketoza)
monosacharydy
Lernen beginnen
cukry proste, zbudowane z 3 do 7 atomów węgla, posiadają jedną grupę aldehydowa lub ketonowa, do innych wegli dołączone są grupy hydroksylowe. Występują w formie pierścieniowej lub łańcuchowej.
dwucukry
Lernen beginnen
disacharydy, powstają przez połączenie dwóch cząsteczek cukrów prostych
oligosacharydy
Lernen beginnen
zbudowane z 3 do 10 cząsteczek cukrów prostych, głównie występują u roślin
polisacharydy
Lernen beginnen
polimery o budowie łańcuchowej prostej lub rozgałęzionej, nierozpuszczalne w wodzie.
tłuszcze
Lernen beginnen
nierozpuszczalne związki organiczne w wodzie, estry wyższych kwasów tłuszczowych i gliceryny.
tłuszcze nasycone
Lernen beginnen
tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, nasycone, o stałej konsystencji wyjątek tran rybi
tłuszcze roślinne
Lernen beginnen
tłuszcze pochodzenia roślinnego, oleje (wyjątek masło kakaowe), tłuszcze nienasycone.
kwasy nukleinowe
Lernen beginnen
polimery zbudowane z nukleotydów, DNA i RNA
plazmatyczne składniki komórki
Lernen beginnen
części żywe komórki, błona komórkowa, cytozol, jądro komórkowe, mitochondria, lizosomy, aparat Golgiego, plastydy, siateczka sródplazmatyczna, błona otaczająca wodniczkę.
nieplazmatyczne
Lernen beginnen
płyn zawarty w wakuoli, ściana komórkowa.
błona komórkowa
Lernen beginnen
struktóra otaczająca komórkę, zbudowana z białek i tłuszczy (podwójna warstwa)
cytoplazma
Lernen beginnen
płynna faza komórki, koloid, woda a w niej rozpuszczone białka, tłuszcze, cukry, sole mineralne i inne substancje.
jądro komórkowe
Lernen beginnen
największa struktura komórkowa, zawiera materiał genetyczny i przekazuje go komórkom potomnym.
rybosomy
Lernen beginnen
twory zbudowane z białek i RNA, składają się z dwóch podjednostek małej i dużej.
siateczka śródplazmatyczna
Lernen beginnen
retikulum endoplazmatyczne, zestaw błon wewnętrznych, dzielących komórkę na komory, cysterny, kanały itp. Dzielimy na retikulum szorstkie i gładkie. (retikulum szorstkie z rybosomami, gładkie bez rybosomów), sprawia że w komórce obok siebie mogą przebiegać dwa przeciwstawne procesy.
aparat Golgiego
Lernen beginnen
twór błoniasty, wygląda jak stos odwróconych talerzyków, modyfikuje, sortuje, pakuje i przekazuje związki chemiczne, głównie białka i lipidy.
lizosomy
Lernen beginnen
małe kuliste pęcherzyki, zawierają enzymy trawienne, odpowiadają za wewnątrzkomórkowe trawienie materiału popbranego w drodze fagocytozy lub pinocytozy.
ściana komórkowa
Lernen beginnen
martwa ściana komórki, występuje tylku u roślin, zbudowana z celulozy. Ochrania komórkę i nadaje jej kształt.
wakuola
Lernen beginnen
wodniczka, mniejsze lub większe pęcherzyki oddzielone od cytoplazmy błoną wakuolarną (u roślin nazywa się tonoplastem), utrzymuje odpowiednie uwodnienie komórki, gromadzi metabolity i substancje toksyczne.
mitochondrium
Lernen beginnen
półautonomiczne organellum błoniaste. Zbudowane z podwójnej błony. Zawiera DNA i rybosomy. Wytwarza energię w postaci ATP w procesie oddychania komórkowego.
plastydy
Lernen beginnen
półautonomiczne twory błoniaste, występują tylko u roślin, zawierają DNA, zbudowane z podwójnej błony. Błona wewnętrzna tworzy tylakoidy. Zawierają barwnik fotosyntetyczny np. chlorofil. Przeprowadzają proces fotosyntezy.
peroksysomy
Lernen beginnen
kuliste ciałka, otoczone pojedynczą błoną. Rozkładaja nadtlenek wodoru, zachodzą w nich reakcje utleniania z udziałem cząsteczkowego tlenu.
cytoszkielet
Lernen beginnen
sieć włókienek białkowych (filamentów aktynowych i pośrednich) i mikrorureczek (mikrotubul zbudowanych z tubuliny)
osmoza
Lernen beginnen
przenikanie cząsteczek wody przez błony półprzepuszczalne ze środowiska o niższym stężeniu do roztworu o wyższym stężęniu.
transport aktywny
Lernen beginnen
transport substancji wbrew gradientowi stężeń, wymaga energii z ATP.
transport bierny wspomagany
Lernen beginnen
zachodzi przez białkowe kanały błonowe, które sa swoiste dla pewnych jonów; komórka otwiera kanały w zależności od potrzeb.
metabolizm
Lernen beginnen
to całość przemian materii, całokształt reakcji chemicznych i towarzyszących im przemian energi w organizmie.
katabolizm
Lernen beginnen
reakcje rozkładu złożonych zwiąków organicznych na związki prostsze.
anabolizm
Lernen beginnen
reakcje syntezy związków złożonych, budulcowych, energetycznych i zapasowych.
enzymy
Lernen beginnen
białka o charakterze regulatorowym, biokatalizatory, zwiększają szybkość reakcji zachodzących w organizmie, obniżają energię aktywacji.
czynniki wpływające na enzymy
Lernen beginnen
temperatura, pH środowiska, inhibitory.
szlak metaboliczny
Lernen beginnen
ciąg kolejnych zachodzących reakcji biochemicznych, w wyniku których powstaje określony produkt (bądż produkty)
metabolity pośrednie
Lernen beginnen
związki niebędące substratem ani produktem końcowym. Umożliwiają łączenie ze sobą szlaków metabolicznych.
koenzym-A
Lernen beginnen
węzeł mataboliczny, związek spajający ważniejsze szlaki metaboliczne. Zawiera grupę -SH, która reaguje z grupą karboksylową związków organicznych (powstaje acylo-CoA).
ATP
Lernen beginnen
kwas adenozynotrójfosforowy, uniwersalny przenośnik energii w komórce.
fosforylacja
Lernen beginnen
to proces kowalencyjnego przyłączania reszty fosforanowej (Pi) do związku chemicznego. W procesie fosforylacji powstaje np. ATP.
Rodzaje fosforylacji
Lernen beginnen
substratowa, fotosyntetyczna, oksydacyjna,
cykl komórkowy
Lernen beginnen
to okres od powstania komórki do końca jej podziału na komórki potomne. Zwykle trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin.
etapy cyklu komórkowego
Lernen beginnen
interfaza (przerwa G1, faza S, przerwa G2) podział.
apoptoza
Lernen beginnen
eliminacja zbędnych komórek. Zaprogramowana śmierć komórki.
nekroza
Lernen beginnen
śmierć komórki wywołana silnymi bodżcami uszkadzającymi lub schorzeniami.
mitoza
Lernen beginnen
podział komórek somatycznych, powstające komórki są identyczne z macierzystą,
mejoza
Lernen beginnen
podział redukcyjny w jego wyniku powstają komórki o zredukowanej liczbie chromosomów, w wyniku mejozy powstają gamety.
cytokineza
Lernen beginnen
podział cytoplazmy
etapy mitozy
Lernen beginnen
profaza, metafaza, anafaza, telofaza
etapy mejozy
Lernen beginnen
I podział (profaza I, metafaza I, anafaza I, telofaza I), podział II (profaza II, metafaza II, anafaza II Telofaza II)
amitoza
Lernen beginnen
podział jądra komórkowego na dwie części, często niejednakowe i nierównowartościowe pod względem zawartości chromosomów.
tkanka
Lernen beginnen
zespół komórek wykazujących wspólne pochodzenie i (zwykle) podobieństwo budowy oraz pełniących okreslone funkcje w organizmie.
rodzaje tkanek roślinnych
Lernen beginnen
twórcze i stałe
tkanki twórcze
Lernen beginnen
merystematyczne, pierwotne (zarodkowy, wierzchołkowy, wstawowy) wtórne (kambium, fellogen, perycykl, kallus, archesporialny)
tkanki stałe
Lernen beginnen
okrywające (skórka, korek), miękiszowe (zasadniczy, spichrzowy, asymilacyjny, wodonośny, przewietrzający), wzmacniające (zwarcica, twardzica), przewodzące (drewno, łyko)
wytwory skórki
Lernen beginnen
aparaty szparkowe, włoski, włośniki
przetchlinka
Lernen beginnen
miejsce wymiany gazowej (cienkościenne, lużno ułożone komórki korka. Powstaje w miejscu gdzie wcześniej był aparat szparkowy)
aparat szparkowy
Lernen beginnen
twór uczestniczący w wymianie gazowej, transpiracji i fotosyntezie
transpiracja
Lernen beginnen
parowanie wody
tkanki zwierzęce
Lernen beginnen
nabłonkowa, mięśniowa, łączna, nerwowa
rodzaje nabłonków
Lernen beginnen
płaski, walcowaty, sześcienny, wielorzędowy, jednowarstwowy, wielowarstwowy
tkanka mięśniwoa
Lernen beginnen
tkanka mięśniowa szkieletowa, tkanka mięśniowa sercowa, tkanka mięśniowa gładka
tkanka łączna
Lernen beginnen
tkanka łączna właściwa (włóknista wiotka, zwarta, tłuszczowa, siateczkowata, zarodkowa) tkanka łączna oporowa (chrzęstna, kostna), tkanka łączna płynna (krew, limfa)
neuron
Lernen beginnen
podstawowa komórka budująca tkankę nerwową
synapsa
Lernen beginnen
połączenie między neurytem jednego neuronu a dendrytem następnego neuronu
rodzaje nuronów
Lernen beginnen
czuciowe, ruchowe, pośredniczące, bezosłonkowe, jednoosłonkowe, dwuosłonkowe

Komórki – komórka zwierzęca, roślinna czy komórki macierzyste

Komórka (łac. cellula) to najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych. Ma zdolność do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych i jest podstawową jednostką morfologiczno−czynnościową ustroju. Budowa komórki zwierzęcej jest inna niż budowa komórki roślinnej – komórka ograniczona jest błoną komórkową, lecz niektóre organizmy dodatkowo posiadają strukturę o nazwie ściana komórkowa. Budowa komórki składa się również z protoplazmy, organelli oraz jądra (bądź jego braku). Do podstawowych funkcji komórki należą przemiana materii, wzrost i rozmnażanie. Coraz bardziej popularną metodą leczenia nowotworów, cukrzycy czy innych chorób i przypadłości stanowią komórki macierzyste, które teoretycznie mogłyby zastąpić dowolną tkankę, która u pacjenta uległa uszkodzeniu. Do udoskonalenia tej metody niestety jednak daleko.

Tkanki! Czyli co to jest tkanka?

Tkanka (łac. textum) to zespół komórek o podobnej budowie, określonych czynnościach, wspólnym pochodzeniu, które są przystosowane go wykonywania określonej funkcji na rzecz całego organizmu. Są elementami składowymi narządów i ich układów i występują u zwierząt tkankowych (tkanki zwierzęce) oraz u roślin wyższych (tkanki roślinne). Tkanki dzielimy na cztery grupy, do których należą: tkanka łączna i podporowa, nabłonkowa, mięśniowa oraz nerwowa. Z naszej lekcji dowiesz się wszystkiego, czego potrzebujesz. Przedstawiamy aż 78 fiszek, opisujących komórki oraz tkanki, z których dowiesz się m.in. czym jest mitoza, mejoza czy tkanka tłuszczowa.

Jeszcze więcej biologii

Nauka z nami w sposób prosty i przyjemny pomoże Ci przygotować się do wszelkich kartkówek, sprawdzianów czy nawet matury z biologii! Lekcje dotyczące biologii są bardzo dokładnie i wyczerpująco przygotowane i dlatego stanowią bezcenną pomoc w nauce, trudnych dla uczniów, informacji. Polecamy poszukać innych naszych zestawów, a my z przyjemnością zachęcimy do poszukiwań, przytaczając parę z nich: Komórka, układ pokarmowy, mitoza i mejoza, Genetyka oraz Rozmnażanie się i rozwój organizmów. Powodzenia!

Sie müssen eingeloggt sein, um einen Kommentar zu schreiben.