Komórki

Substancje chemiczne w komórkach

Związki organiczne i nieorganiczne

Związki organiczne to...

związki węgla, wodór i tlen, białka, tłuszcze, cukry i kwasy nukleinowe

Związki nieorganiczne to...

nie zawierają wiązań węgiel-wodór. Należy do nich m.in. woda, tlen, dwutlenek węgla, jony, sole.

Cukry (węglowodany)

Funkcje: energetyczna, zapasowa, budulcowa, transportowa.

Tłuszcze (lipidy)

Funkcje: zapasowa, izolacja termiczna, ochronna, regulatorowa, są źródłem wody, budulcowa. Są najbardziej skoncentrowanym źródłem energii, nie rozpuszczają się w wodzie

Białka

Funkcje: strukturalne, zapasowe, transportowe, katalizują reakcje, odpornościowe i regulatorowe. Biorą udział w krzepnięciu krwi. Ulegają denaturalizacji.

Aminokwasy

Łączą się za pomocą wiązań peptydowych w łańcuchy.

Kwasy nukleinowe

DNA oraz RNA

Woda

Cząsteczki wody mają postać dipoli. Funkcje: transportowa, reguluje temperaturę, stanowi płynne środowisko.

Co to komórka?

Komórka to najmniejszy samoodtwarzający się układ biologiczne. Może istnieć samodzielnie, być elementem składowym kolonii lub częścią organizmu wielokomórkowego. W komórce zachodzą wszystkie podstawowe procesy życiowe.

Rodzaje komórek

Prokariotyczne (występują w bakterii, nie mają jądra komórkowego, brak organelli) Eukariotyczne (występują u protistów, grzybów, roślin i zwierząt. Zawierają jądro komórkowe.)

Elementy żywe komórki

Siatka śródplazmatyczna, rybosomy, cytazol, chloroplasty, mitochondria, jądra komórkowe, błona komórkowa.

Elementy martwe komórki

ściana komórkowa, wodniczka

Komórka bakteryjna posiada

błonę, cytoplazmę, rybosomy, ścianę komórkową

Komórka roślinna posiada

błonę, cytoplazmę, jądro, rybosomy, siateczkę śródplazmatyczną, ścianę komórkową, wodniczkę, mitochondrium, chloroplasty

Komórka zwierzęca posiada

wszystko oprócz chloroplastów i ściany komórkowej

Komórka grzyba posiada

wszystko oprócz chloroplastów

Ściana komórkowa zbudowana jest

z celuozy i chityny. Nadaje kształt komórce, chroni przed uszkodzeniami

Wodniczka (wokuola)

Znajduje się wewnątrz cytoplazmy, nadaje komórce jędrność, stanowi zapas wody, gromadzi barwniki i zbędne substancje

Cytoplazma

Wypełnia przestrzenie między strukturami komórki, transportuje substancje.

Błona komórkowa (plazmalemma)

Izoluje, jest półprzepuszczalna

Siateczka śródplazmatyczna

Wewnątrz cytoplazmy, odpowiada za transport.

Rybosomy

Zachodzi w nich synteza białek

Chloroplasty

Syntezują cukry przy udziale energii słonecznej (fotosynteza). Występują w cytoplaźmie

Mitochondrium

Występuje w cytoplazmie, uwalniają energię zgromadzoną w cukrach (oddychanie komórkowe)

Jądro komórkowe

Występuje w cytoplazmie, zawiera materiał genetyczny, kieruje pracą komórki, przekazuje informację dziedziczną komórkom potomnym