Socjologia WDS

Industrializacja

Uprzemysłowienie - proces przekształcania się społeczeństw tradycyjnych w przemysłowe dzięki wprowadzeniu gospodarki opartej na mechanizacji produkcji

Modernizacja

Unowocześnienie produktu - zmierzanie do społeczeństwa nowoczesnego

Urbanizacja

proces koncentracji ludności w punktach[2] przestrzeni geograficznej, głównie na obszarach miejskich, określający także wzrost liczby ludności miejskiej

Sekularyzacja

zespół działań zmierzający do znacznego ograniczenia lub wręcz całkowitego wyeliminowania roli religii w społeczeństwie

August Comte (1789 - 1857)

Twóca terminu "socjologia"

Harriet Martineau (1802 - 1876)

"Jak obserwować moralności i obyczaje"; tłumaczenia Comte'a

Karol Marks (1818 - 1883)

Twórca podziału klasowego

Fryderyk Engels (1820 - 1895)

"Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa"

Ferdinand Tonnies (1855 - 1936)

Twóca teorii Gemeinschaft i Gesellschaft

Gemeinschaft

Wspólnota, wola ograniczona, emocje, na całe życie

Gesellschaft

Zrzeszenie, wola arbitralna, umowa, formalne prawo, łączy jednostki w aspekcie ról społecznych

Emile Durkheim (1858 - 1917)

Fakty społeczne należy badać jak rzeczy; "O podziale pracy społecznej"

Solidarność mechaniczna

Te same normy, podobieństwa między jednostkami, ja=grupa

Solidarność organiczna

Indywidualizm, potrzeba współpracy, każda jednsostka wnosi do grupy coś nowego

Emile Durkheim (1858 - 1917)

Sacrum i Profanum; Samobójstwa; Homo Duplex

Max Weber (1864 - 1922)

Typ Idealny

Socjologia humanistyczna (rozumiejąca)

Pojęcie działania społecznego z którym przedmiot wiąże subiektywny sens

Typ idealny

Najważniejsze cechy danego zjawiska

Państwo (wg Webera)

Instytucja posiadająca monopon na legalne stosowanie przemocy

Mikrosocjologia

Jednostka, mała grupa (konformizm, syndrom grupowego myślenia), interakcje

Makrosocjologia

Instytucje, rodzina, globalizacja, religia, państwo, polityka, społ obyw., kapitał społ.

Role socjologa

Obiektywizm i otwartość, brak narzucenia twardej definicji

Socjalizacja

Proces nauki i zycia w społeczeńśtwie; przyswojenie umiejętności komunikacji z ludźmi, wartości norm zachowań, umiejętności manipulowania przedmiotami

Charles Cooley (1884 - 1929)

Jaźń odzwierciedlona

Jaźń odzwierciedlona

Wyobrażanie jak wypadamy w oczach innych, jak inni oceniają nas, samo-wyobrażenie na pods. percepcji naszej osoby w oczach innych

Jean Piaget (1896 - 1980)

Etapy socjalizacji (Senso-Moto->Przeoper.->Oper. Konkr.->Oper. Form

Pierwotna

Poprzez grupy pierwotne (rodzaj socjalizacji)

Wtórna

Poprzez instytucje (uczymy się ról, bez przesytu emocji) (rodzaj socjalizacji)

Odwrotna

Młodsze pokolenie uczy starsze (rodzaj socjalizacji)

Resocjalizacja (akulturyzacja)

Uczenie się nowych i odmiennych norm (rodzaj socjalizacji)

Kontrsocjalizacja

Wnikanie w "złą socjalizację" (rodzaj socjalizacji)

Socjalizacja antycypująca

Sami wybieramy grupę i w niej się socjalizujemy (rodzaj socjalizacji)

Rodzina

Pozycja społeczna; Wsparce emocjonalne i fizyczne; Wzory ról (agendy socjalizacji)

Instytucje

Szkoła, miejsce pracy, więzienie (agendy socjalizacji)

Klasa (sposób mówienia)

Kod rozwinięty (klasa średnia); Kod ograniczony (klasa niższa) (agendy socjalizacji)

Uogólniony inny

Reguły społeczne, normy, wartości, które jednostka społ. zaczyna dostrzegać w procesie socjalizacji; reguły nie dotyczą tylko jej ale ogólnie przyjętego społeczeńśtwa

Internalizacja

Przyjmowanie narzuconych z zewnątrz postaw, poglądów i wartości za własne

Syndrom grupowego myślenia

uleganie ograniczającej sugestii i naciskowi grupy, której jest się członkiem.

Środki kontroli społecznej

Przemoc fizyczna, presja ekonomiczna, persfazja, ośmieszenie, plotka, pogarda, ostracyzm

Konformizm

Dostosowanie swojego zachowania do tego co chcą/oczekują od nas inni

Konformizm informacyjny

potrzeba bycia przekonanym o tym, co słuszne (gdy polegamy na wiedzy innych)

Konformizm normatywny

potrzeba bycia akceptowanym

Anomia

Okres bez jakichkolwiek norm, prowadzi do częstych samobójstw

Typy władzy

Tradycyjny, Charyzmatyczny, Legalny

Władza suwerenna

Władca decyduje o życiu poddanych

Władza dyscyplinarna

Władza nad ciałem, ciało podporządkowane rygorom

Biowładza

Władza nad zyciem, włądcy zależy na kontroli populacji (Aborcja, Eutanazja, In-Vitro)

Efekt Wertera

Znaczący wzrost samobójstw spowodowany nagłośnionym w mediach samobójstwem znanej osoby

Kultura (Linton)

Konfiguracja wyuczonych zachowań i ich rezultatów, których elementy składowe są podzielane i przekazywane przez członków danego społeczeństwa

Malinowski (Kultura)

Instytucje służące zaspokojeniu potrzeb

Kłoskowska (Kultura)

Kultura bytu - materialna; Społeczna - zachowanie; Symboliczna - duchowa

Etnocentryzm

Kultura naszej grupy jest najlepsza

Relatywizm kulturowy

Żadna praktyka kulturowa nie jest sama w sobie ani dobra ani zła (musi być oceniana w kontekście)

Ernest Gellner

Naród został przez kogoś zaprojektowany; pokrywanie się granic etnicznych i państwowych

Michael Biling

Banalny racjonalizm; rodzaj codziennych praktyk i czynności, któe przypominają o narodowej tożsamości

Szowinizm

Nacjonalizm rozwinięty do granic możliwości

Ksenofobia

Strach wobec innych narodów

Idealizm transcendentny

Uświęcone zasady myślenia i działania, aby człowiek jak najlepiej wykorzystywał swój potencjał

Sekta

Charyzmatyczne przywództwo, dobrowolność uczestnictwa, radykalizm, bezkompromisowość, jednoznaczna interpretacja doktryny

Denominacja

Trwale ustalona, wielka zinstytucjonalizowana grupa działająca w ramach danej religii od wielu lat

Eklezja

Grupa religijna silnie zintegrowana z dominującą kulturą polityczną

Desekularyzacja

Powrót do religii i praktyk kościoła

Prywatyzacja religii

Wierzymy w Boga, ale nie w Kościół

Fundamentalizm

Próba rekonstrukcji utopijnej wizji religii

Klasy (Marks)

Środki produkcji; Konflikt klasowy; Piramida kapitalistycznego systemu - najważniejsze są pieniądze

Klasy (Weber)

Ekonomiczny stosunek do rynku; Prestiż; Interesy

Warner

Wyższa wyższa, wyższa niższa... niższa wyższa, niższa niższa...(sumaryczny wskaźnik ekonomiczny i prestiż)

Drabina klasowa

Jednostka nie jest przypisana całe życie do jednej klasy, może się wspinać lub opadać

Podklasa

ludzie wykluczeni ze społeczeństwa (np. bezdomni z wyboru)

Working poor (pracująca biedota)

ludzie pracujący na wypłatę minimalną, nie są w stanie utrzymać się samodzielnie

HDI

Długość życia; Lata edukacji; Dochód narodowy (Polska w czołówce - ok 35 msc)

Poligynia

1 pan, wiele pań

Poliandria

1 pani, wiele panów

Globalizacja

ogół procesów prowadzących do coraz większej współzależności i integracji państw, społeczeństw, gospodarek i kultur, czego efektem jest tworzenie się "jednego świata", światowego społeczeństwa[1]; zanikanie kategorii państwa narodowego

Liberalizacja

Ekonomiczne stosunki rozpływania się granic; wolny rynek na poziomie globalnym

Kalifornizacja potrzeb (Kenichi Ohmae)

upodabniania się (konwergencji) potrzeb i gustów konsumentów będące efektem globalizacji i rozpowszechniania się kultury masowej.

"Koniec historii i ostatni człowiek" F. Fukuyama

Liberalna demokracja i związany z nią wolny rynek są zdaniem Fukuyamy ostateczną, lepszą formą ustrojową, lepszą niż monarchia, faszyzm czy komunizm. Wyczerpanie się projektów ustrojowych.

Globalna wioska Marshall McLuhan

trend, w którym masowe media elektroniczne obalają bariery czasowe i przestrzenne, umożliwiając ludziom komunikację na masową skalę. W tym sensie glob staje się wioską za sprawą elektronicznych mediów

Glokalizacja, R. Robertson

przystosowanie globalnych produktów i ich reklamy do wymogów (warunków) rynku lokalnego.

Centrum i Peryferie I. Wallerstein

Teoria systemów-światów

Macdonaldyzacja

upodobanie się wartości, praktyk i rozwiązań instytucjonalnych na całym świecie

Społeczeństwo obywatelskie

Aktywność i zdolność do samoorganizacji oraz określania i osiągania wyznaczonych celów bez impulsu ze strony państwowej władzy

Organizacje pozarządowe

Nienastawione na zysk - wchodzą w skład społeczeństwa obywatelskiego

Próżnia społeczna/socjologiczna

Brak instytucji pośrednich pomiędzy rodziną, a instytucjami

Kapitał społeczny (Putnam)

Sieci powiązań -> Normy wzajemności -> Zaufanie -> Sieci powiązań

Kapitał społeczny (Bourdieu)

zbiór potencjalnych i rzeczywistych zasobów, jakie związane są z posiadaniem trwałej sieci mniej lub bardziej zinstytucjonalizowanych związków wspartych na wzajemnej znajomości i uznaniu

Demokracja deliberatywna

Obywatele aktywnie włączają się w proces polityki na akcyjnej zasadzie (np. dyskusje na forach)

Kultura polityczna (typy)

Typ zaściankowy; Typ poddańczy; Typ uczestniczący

Typ uczestniczący

Gotowość do udziału w życiu politycznym, w tym w sprawowaniu władzy; podejście dyskursywne (typ kultury politycznej)

Efekty modernizacji państw (Mann)

Władza intensywna - regulacja i kontrola większości aspektów życia społecznego

Efekty modernizacji państw (Mann)

Władza ekstensywna - jasno wyznaczone granice terytorium

Tezy na śmierć państwa

1. Kapitalizm; 2. Nowe globalne ograniczenia; 3. Post-nuklearyzm; 4. Polityka tożsamości i nowe ruchy społeczne

Tragedia wspólnego pastwiska

10 gospodarzy (każdy po 1 krowie)->1 gospodarz dodaje 1 krowę->każdy z gospodarzy dodaje 1 krowę = mniej trawy, słabsze krowy, mniej mleka