tkanka łączna I

pochodzenie tkanki łącznej

mezenchyma

cecha charakterystyczna każdej tkanki łącznej

komórki nie przylegają ściśle do siebie

funkcje tkanek łącznych? 10

1. torebki narządów 2. zręby 3. błony surowicze 4. podścielisko naczyń 5. ochrona mechaniczna 6. odżywia, transportuje 7. materiał zapasowy 8. oporowa 9. obronne reakcje 10. gospodarka mineralna

cechy różniące włókna?

grubość, właściwości mechaniczne, skład, barwliwość

jakie komórki wytwarzają włókna?

fibroblasty

układ włókien kolagenowych

pęczki, mogą się rozgałęziać

barwliwość włókien kolagenowych

kwasochłonne (eozyna - róż, błękit anilinowy - niebieski)

budowa włókna kolagenowego (struktury)

włókna z włókienek (fibryli); fibryle z kolagenu

tropokolagen budowa

trzy lewoskrętnie zwinięte łańcuchy polipeptydowe typu alfa

prążkowanie tropokolagenu

poprzeczne co 64 nm

ile procent białek ustroju stanowi kolagen?

30%

cechy charakterystyczne kolagenu?3

stabilny, bierny metabolicznie, powoli odnawiany

aminokwasy i cukry kolagenu

hydroksyprolina, hydroksylizyna, glicyna, prolina, lizyna, glukoza, galaktoza

miejsca występowania kolagenazy

sok trzustkowy, fibroblasty, histiocyty, osteoblasty, inne

cechy różniące typy kolagenów?3

skład aminokwasów, miejsce występowania, tworzenie fibryli, włókien i pęczkó

kolageny o różnej grubości WŁÓKIENEK - włókniste kolageny

I, II, III, VII

kolagen tworzący sieci, a nie włókienka

IV

występowanie kolagenu I

kość, zębina, ścięgna, więzadła, skóra, torebki włókniste, tkanka łączna wiotka

występowanie kolagenu II

ciało szkliste, jądra miażdżyste dysków, chrząstka szklista, chrząstka sprężysta

występowanie kolagenu III

tkanka łączna siateczkowata, włókna siateczkowe, narządy limfatyczne, szpik, warstwa brodawkowata skóry, naczynia krwionośne, narządy miąższowe, mięśnie gładkie

występowanie kolagenu IV

błony podstawne

występowanie kolagenu VII

błony podstawne, wielowarstwowe płaskie nabłonki

komórki wytwarzające kolagen

fibroblasty tk. ł. właściwej, chondroblasty, osteoblasty, odontoblasty, hepatocyty, lemocyty, komórki mięśni gładkich i nabłonka nerek

etapy wytwarzania kolagenu

prokolagen, tropokolagen, włókienka kolagenowe, włókna kolagenowe

jak wybarwiają się włókna siateczkowe?

na czarno jonami Ag

jaki kolagen buduje włókna siateczkowe?

III

układ włókienek siateczkowych

drobne, prążkowanie co 64 nm, układ krat/sieci

występowanie włókien siateczkowych

błony podstawne, komórki tłuszczowe, śródbłonek naczyń, sarkolemę komórek mięśniowych, endoneurium nerwów, skóra, błona śluzowa żołądka i jelit, zrąb narządów limfatycznych, komórki wątroby, narządy dokrewne

jakie komórki wytwarzają włókna siateczkowate?

fibroblasty

jak wybarwiają się włókna sprężyste?

orceiną na brunatno, rezorcyną-fuksyną na stalowoniebieski

cecha charakterystyczna włókien sprężystych

odporność na rozciąganie (150%), powrót do wcześniejszego stanu

występowanie włókien sprężystych

naczynia krwionośne (tętnice sprężyste), pęcherzyki płucne, oskrzela, skóra, więzadła, chrząstka sprężysta, tkanka łączna wiotka

w jakiej formie występują włókna sprężyste?

nie tworzą pęczków, pojedyncze włókna, czasem rozgałęzione, tworzą sieć

białko budujące włókna sprężyste

elastyna - nie tworzy włókien, a błony sprężyste z otworami (np. w naczyniach krwionośnych)

jaką metodą wybarwia się substancja podstawowa?

PAS

składniki substancji podstawowej

glikozaminoglikany, proteoglikany, białka niekolagenowe

jak zbudowane są glikozaminoglikany?

długie, proste łańcuchy dwucukrów

skład glikozaminoglikanu

kwas uronowy i aminocukier

jaki charakter mają glikozaminoglikany

polianionów, wiążących jony dodatnie i wodę, są aktywne metabolicznie

powinowactwo do jakich barwników mają glikozaminoglikany?

do zasadowych (dodatkowo zachodzi metachromazja niebieski -> czerwony)

najważniejsze glikozaminoglikany

kwas hialuronowy, siarczan chondroityny A i C, siarczan dermatanu, siarczan heparanu

jak powstają proteoglikany?

połączenie glikozaminoglikanu z białkami rdzeniowymi

jak powstaje porowaty żel proteoglikanowy

połączenie proteoglikanu z kwasem hialuronowym i związanie dużej ilości wody

funkcje proteoglikanów

dyfuzja składników krew - komórki, mechaniczna, adhezja i wiązanie czynników wzrostu

białka niekolagenowe

glikoproteiny: laminina i fibronektyna

fibronektyna

fibryle, w surowicy i tkance łącznej, wiąże kolagen, proteoglikany, białka błon, wspomaga adhezję komórek w tkance - tym samym transport, ułatwia fagocytozę

laminina

kształt krzyży, składnik błony podstawnej, wiąże komórki z kolagenem IV i perlekanami

jakie komórki wytwarzają lamininę?

komórki śródbłonka i nabłonka

krążenie płynu tkankowego

przesącz osocza w części tętniczej naczyń włosowatych, przepływ przez tk. ł., przenika do krwi w odcinku żylnym n. włos.

w jakich sytuacjach powstaje obrzęk?

zwiększenie ilości płynu tkankowego w subst. podst. - zaczopowanie żył, niewydolność serca, zwiększone miejscowe wydzielanie histaminy

jakie substancje wydzielają fibroblasty?

włókna, składniki subst. podst., enzymy (metaloproteazy) trawiące składniki subst. międzykom. - kolagenazę

wygląd fibroblastów

wrzecionowate, wypustki, aktywna synteza białka (A.G., rER, wakuole, dobrze rozwinięte jąderko, mitoch.)

fibrocyty

nieaktywne fibroblasty po zakończeniu wydzielania

czym różnią się miofibroblasty od fibroblastów?

mają filamenty aktynowe i miozynowe (kurczenie)

gdzie występują miofibroblasty w tkance łącznej?

w kosmkach jelitowych i mięśniach gładkich większych naczyń krwionośnych

z jakich komórek powstają miofibroblasty?

z miofibroblastów lub fibroblastów przy uszkodzeniu tkanki

funkcje fibroblastów?

produkcja kolagenu, obkurczanie tkanki (filamenty aktynowe/miozynowe)

gdzie występują melanocyty?

naczyniówka, tęczówka oka, brodawka sutka, skóra narządów płciowych zewnętrznych

jak powstaje melanina? gdzie jest gromadzona?

z tyrozyny pod wpływem tyrozynazy, gromadzona jest w komórkach naskórka i nabłonka błon śluzowych

cechy komórek mezenchymalnych

podobne do fibroblastów, w pobliżu naczyń, są multipotencjalne

jak powstają histiocyty?

w szpiku z monoblastów do monocytów krążących we krwi, a później przechodzących do tkanki łącznej histiocytów

jak wyglądają makrofagi?

owalne, wypustki, jądro owalne lub nerkowate, lizosomy, wakuole, A. G, mitoch.

jak barwią się makrofagi?

kwasochłonnie

makrofagi wolne/wędrujące

w stanie zapalnym, aktywują się, wykazują właściwości żerne

co to fagocytoza?

pożeranie bakterii i zużytych lub uszkodzonych komórek, tkanek, kompleksów antygen -przeciwciało, które rozkładane są przez hydrolazy kwaśne w lizosomach lub prezentowane limfocytom

gdzie występują komórki tuczne?

skóra, ukł. oddechowy, pokarmowy, narządy limfatyczne, naczynia krwionośne, OUN

jaka jest funkcja mastocytów?

wywoływanie stanu zapalnego na substancje obce

budowa i ugrupowanie labrocytów

pojedynczo/grupki, owalne, kuliste jądro, organella słabo rozwinięte, tylko A.G., pofałdowana błona z mikrokosmkami i receptorami IgE, ziarnistości

z jakich komórek powstają labrocyty?

z prekurosorowych w szpiku

heparyna w ziarnistościach mastocytów

przeciwzakrzepowa, inaktywuje histaminę, przeciwdziała miażdżycy

histamina w ziarnistościach kom. tucznych

większa przepuszczalność naczyń, rozszerzenie małych żył, skurcz m. gł. dużych naczyń, większe wydzielanie soku trzustkowego i śluzu, rozwój reakcji alergicznych

jak powstaje histamina

dekarboksylacja histydyny w kom. tucznych

enzymy proteolityczne mastocytów

rozkładają białka subst. mięszykom., tworzą kininy (bradykinina, rozszerzenie naczyń i większa przepuszczalność)

cytokiny wydzielane przez mastocyt

TNF-alfa, czynnik hemotaktyczny dla eozynofili i neutrofili, VIP, czynnik aktywujący trombocyty

substancje na eksport z kom. tucznych

leukotrieny, prostaglandyny, interleukiny, aktywne roodniki, nadtlenek wodoru

jak zachodzi uwalnianie substancji z kom. tucznych?

stale - histamina i heparyna, inne - degranulacja przy aktywacji komórki tucznej

jak zachodzi reakcja alergiczna

antygen na ktory organizm jest nadwrażliwy - natychmiastowa reakcja organizmu dzięki mediatorom anafilaksji

przykłady reakcji anafilaktycznej

obrzęk, katar sienny, astma, pokrzywka

gdzie występują plazmocyty?

narządy limfatyczne, błony śluzowe przewodu pokarmowego

wygląd komórek plazmatycznych

duże, jądro szprychowe, organella produkujące białka na eksport

jak barwią się komórki plazmatyczne?

zasadochłonnie

funkcja plazmocytów

odporność humoralna - produkcja immunoglobulin wydzielanych egzocytozą do surowicy

z jakich komórek powstają plazmocyty?

z limf. B w transformacji blastycznej

cechy pericytów

zdolność kurczenia (aktyna, miozyna) jak kom. m. gł i pluripotencjalność (do fibroblastów i osteoblastów) jak kom. mezenchymalne

gdzie występują komórki przydanki

wzdłuż naczyń

jakie są komórki napływowe?

neutrofile, bazofile, eozynofile, limfocyty

jak do tkanki łącznej przechodzą komórki napływowe?

przez ściany naczyń z krwi

cechy neutrofili?

fagocytoza bakterii, ruch pełzakowaty

cechy eozynofili?

alergie i pasożyty, kuliste/owalne 203 płatowe jądro, kwasochłonne ziarnistości, ruch, fagocytoza kompleksu antygen-przeciwciało

gdzie w tk. ł występują eozynofile?

przewód pokarmowy, płuca, gruczoł mlekowy, macica, przytarczyce, grasica

z jakich komórek powstają lipocyty?

z lipoblastów mezenchymy (wrzecionowate -> utrata kształtu, tłuszczu coraz więcej)

wygląd komórek tłuszczowych

pojedynczo, małe skupienia koło naczyń, błona pofałdowana (wydzielanie) różne wymiary, kuliste, w środku tłuszcz, cytoplazma na obwodzie

wakuola tłuszczowa adipocytu jednopęcherzykowego

bez błony, na obwodzie filamenty pośrednie

wygląd komórek brunatnych

mniejsze, jądro centralnie, drobne kropelki tłuszczu, mitochondria z cytochromami, w dużych grupach