państwo II

demokracja

obywatele sprawują władzę bezpośrednio lub za pośrednictwem przedstawicieli

historia

kształtował się w niektórych polis, najbardziej znana ateńska.

demokracja ateńska

prawa polityczne- mężczyźni powyżej 20 roku życia(wolni i rdzenni obywatele aten. to ok 10% mieszkańców. miała charakter demokracji bezpośredniej. decyzje- zgromadzenie ludowe. kilka razy w miesiącu. uchwalanie ustaw, wybieranie urzędników, uprawnienia sądowe. Wykonawcza należała do rady 500., którą wybierało zgromadzenie przez losowanie na rok, podlegali nadzorowi. Duża rola trybunału ludowego- strażnika praw obywateli. OSTRACYZM(raz na 10 lat wskazana osoba musiała opuścić ateny)

demokracja rzymska

ten ustrój co w atenach też w Republice Rzymskiej(jednak miała charakter ograniczony-arystokraci obsadzali główne stanowiska, wchodzili w skład senatu, były 3 rodzaje zgromadzeń ludowych, władza ograniczała się do rozpatrywania propozycji senatu).

chrześcijańskie tradycje demokratyczne

w gminach wczesnochrześcijańskich istniały procedury demokratyczne. Tomasz z Akwinu wymyślił prawo oporu wobec władzy.

Demokracja szlachecka

w Polsce 2 połowa XVw. Pełnię praw obywatelskich i politycznych posiadała szlachta. Mieli wyłączne prawo udziału w sejmikach i sprawowania urzędów. Najważniejszym organem był sejm. Członkowie wybierani na sejmikach. Decydował o wojnie, pokoju, uchwalał podatki, współdecydował o polityce wewnętrznej. Król elekcyjny, każdy szlachcic miał prawo udziału w wyborze, szlachta mogła wypowiedzieć posłuszeństwo królowi jeśli naruszył prawa i przywileje. Tolerancja religijna!.

współczesna demokracja

zaczęła kształtować się w wyniku zwycięskich rewolucji burżuazyjnych- angielskiej w XVII wieku i francuskiej w XVIII. Rozwój wnieśli filozofowie oświecenia- Jean Jack Rousseau(zasada suwerenności ludu) i Monteskiusz(3podział władzy) w 1787 pierwsza konstytucja na świecie- USA- władza wykonawcza-prezydent, kongres-ustawodawcza. 1789- Wielka Rewolucja Francuska, uchwalono Powszechną Deklarację Praw Człowieka i Obywatela(gwarancja praw i wolności człowieka)

początki powstawania partii politycznych

sięgają czasów rewolucji angielskiej, jednak stały się istotnym elementem w XIX wieku, gdy przybrały charakter masowy. Poszerzenie kręgu obywateli z prawami wyborczymi w XIXw. Kluczowe znaczenie- zniesienie cenzusu majątkowego oraz cenzusu płci(pierwsza Nowa Zelandia, w Europie I połowa XXw.)

zasady współczesnej demokracji: zasada suwerenności narodu

najwyższą władzę w państwie sprawuje naród

zasady współczesnej demokracji: reprezentacji

naród sprawuje ładzę pośrednio- wybiera reprezentantów. To demokracja przedstawicielska. przyczyną jest duża liczebność społeczeństwa, duży obszar.

zasady współczesnej demokracji: poszanowania praw mniejszości

gwarancja ochrony praw mniejszości gdy większość będzie próbować je ograniczać. Zapisane w konstytucji.

zasady współczesnej demokracji: zasada podziału władzy

John Locke i Monteskiusz. Władza prawodawcza(parlamenty), wykonawcza(głowa państwa, rządy) i sądownicza(sądy i trybunały) Niezależne i wzajemnie się kontroluj, j przeciwdziłć skupieni uwłdzy w rkch 1 osoby. Współcześnie zsdę rozumie sie również jko podzi między orgny centrlne loklne

zasady współczesnej demokracji: zasada państwa i konstytucjonalizmu

*demokratyczne państwo prawa *najwyższym źródłem prawa jest konstytucja

Funkcje konstytucji

*prawna *polityczna(określa ustrój) *organizacyjna(zasady i formy funkcjonowania społeczeństwa) *prognostyczne(przewiduje kierunek rozwoju państwa i obywateli) *gwarancyjna(gwarantuje istnienie państwa prawa) *wychowawcza(wychowanie obywateli różnych swerach, odpowiedzialność, tolerancja)

zasady współczesnej demokracji: zasada pluralizmu

*możliwość istnienia i poszanowania różnych poglądów *wymiary: społeczny, gospodarczy, polityczny(swoboda działalności partii, opozycji)

Funkcje partii

wyłaninie kandydatów na stanowiska *prowadzenie kampanii *obsadzanie najeyższych stanowisk w poństwie *bycie opozycjom *kształtowanie opinii publicznej *zapewnienie obywatelom udziału w włady

Wartości demokratyczne: Wolność

prawo jednostki do postępowania ze swoją wolą

Wartości demokratyczne: Równość

*równość naturalna *równość wobec prawa *równość szans

Wartości demokratyczne: Sprawiedliwość

*od spraw ekonomicznych(właściwa dystrybucja ograniczonych dóbr) *od prawa (bezstronne traktowanie)

Cechy państwa demokratycznego

Władza powoływana na określony czas *legalna opozycja *ustawodawcza władza może krytykoać rąd *niezależne i niezawisłe sądy *decyzje podejmowane większoścą głowów *mniejszość brana pod uwagę *społaczeństwo obywatelskie *kultura polityczna

Zalety demokracji

*gwarantuje poszanowanie podstawowych wolności i praw jednostki *rzadziej wszczynaja wojny *duży zakres wolności *możliwość samorealizacji *mało terroru, przymusu

Wady demokracji

*nie sprawdza się w okresach przejściowych *proces decyzyjny znacznie dłuższy(wymaga konsultacji z różnymi środowiskami) *wolność słowa może prowadzić do przemocy

Formy demokracji bezpośredniej: referendum

*powszechne głosowanie obywateli mających czynne prawo wyborcze, najpopularniejsze

Podział referendów ze względu na: treść głosowania

*konstytucyjne(uchwalenie lub zmiana) *ustawodawcze(konkretny projekt ustawy) *problemowe(konkretna sprawa) *arbitrażowe(spór między najwyższymi organami) *akcesyjne(np do UE)

Podział referendów ze względu na: zasięg terytorialny

*ogólnokrajowe *lokalne

Podział referendów ze względu na: wymóg prawny przeprowadzenia

*obligatoryjne(konieczne dla ważności decyzji władzy) *fakultatywne(niekonieczne dla ważności)

Podział referendów ze względu na: moment przeprowadzenia

*zatwierdzające(po uchwaleniu aktu) *konsultacyjna(przed uchwaleniu aktu)

Formy demokracji bezpośredniej: inicjatywa ludowa

* prawo części obywateli do zgłaszania propozycji zmian w ustawie. dzieli się ze względu na przedmiot(konstytucyjna, referendalna, ustawodawcza)

Formy demokracji bezpośredniej: weto ludowe

*prawo obywateli do wyrażenia sprzeciwu wobec ustaw wydanych przez parlament. Na wniosek niezadowolonych obywateli

Formy demokracji bezpośredniej: recall

*odwołanie urzędników z wyborów powszechnych. najczęściej władze lokalne

Formy demokracji bezpośredniej: plebiscyt

*międzynarodowo(głosowanie mieszkańców decydujące o przynależności państwowej) *wewnętrzna(dezaprobata, aprobata dla polityki rządu) Na wniosek rządzących

Formy demokracji bezpośredniej: zgromadzenie ludowe

podejmuje się najważniejsze decyzje dotyczące danego obszaru. Kantony Szwajcarii, w Polsce wsie i osiedla(sprawy lokalne)

Formy demokracji bezpośredniej w Polsce: inicjatywa ustawodawcza

*forma inicjatywy ludowej, conajmniej 100 tys obywateli rp, *Komitet Inicjatywy Ustawodawczej organizuje *Projekt ustway nie może dotyczyć spraw w których konstytucja przewiduje wyłączność innych organów *formą poparcia jest podpis *Pełnomocnik komitetu składa projekt z popisami *sejm ma 3 miesiące na rozpoczęcie prac

Formy demokracji bezpośredniej w Polsce: referendum ogólnokrajowe

*charakter fakultatywny *zarządza prezidente za zgodą senatu, sejm z inicjatywy własnej, rady ministrów, senatu, obywateli *nie może dotyczyć wydatków i dochodów państwa obronności i amnestii *w dzień wolny od pracy *charakter wiążący przy frekwencji powyżej 50% *przeprowadza państwowa komisja wyborcza, komisarze wyborczy, obwodowe komisje spraw referendalnych

Formy demokracji bezpośredniej w Polsce: referendum lokalne

* mieszkańcy jednostki samorządu wyrażają swoją wolę co do rozwiązania problemu dotyczącego wspólnoty *z inicjatywy właściwych organów samorządów na wniosek 10% mieszkańców gminy albo 5% mieszkańców województwa *w wypadku referendum o odwołanie organów lokalnych inicjatywa należy tylko do mieszkańców *czasem ma charakter obligatoryjny(np. samo opodatkowanie mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań organów gminy) *ważne jeśli co najmniej 30%

Zalety demokracji bezpośredniej

*bezpośredni wpływ obywateli na sprawy państwowe *umożliwia opozycji wpływanie na bieg spraw *pomagają rozwiązać konflikty i podejmować decyzje w sprawach kontrowersyjnych * możliwość wypowiedzenia się obywateli

Wady demokracji bezpośredniej

*przedłuża proces decyzyjny *inicjatywa i weto ludowe mogą doprowadzić do osłabienia roli parlamentu *formy demokracji zamiast zwiększać wpływ obywateli mogą jeszcze bardziej wzmacniać pozycję partii(partie wpływają mocno na głosy w referendum) *często wykorzystywane przez władzę wykonawczą do wzmocnienia pozycji kosztem władzy ustawodawczej *kosztowne i trudne do zrealizowania

Prawa i wolności osobiste obywatela RP(z konstytucji)

*ochrona życia *zakaz poddawania eksperymentom bez zgody *zakaz tortur, kar cielesnych *nietykalność, wolność osobista(ograniczenie tylko na mocy sądu) *prawo do sprwiedliwego i jawnego procesu *prawo do prywatności *prawo do komunikowania się *nienaruszalność mieszkania *swoboda przemieszczania się *prawo wyjazdu za granicę, wyboru miejsca zamieszkania *wolność sumienia i religii *wolnoć wyrażania poglądów *wolność pozyskiwania i rozpowszechniania informacji

Prawa i wolności polityczne obywatela RP(z konstytucji)

*wolność uczestnictwa i organizacji zgromadzeń publicznych zrzeszania się *dostęp do służby publicznej *prawo do informacji o działalności organów państwowych *prawo wyborcze *prawo do składania petycji i skarg

Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne obywatela RP

*do wolności i dziedziczenia *do zawodu i miejsca pracy *ochrona zdrowia *do nauki, 18lat obowiązkowo bezpłatnie *wolność twórczości artystycznej, badań naukowych, korzystania z dóbr kultury

Obowiązki obywatela RP

*wierność RP *troska o dobro wspólne *przestrzeganie prawa *ochrona kraju, służba wojskowa *podnoszenie ciężarów i świadczeń publicznych *dbałość o środowisko naturalne, ponoszenie odpowiedzialności za szkody

Relacje między prawami a obowiązkami

*jedność praw i obowiązków(jedynie wtedy gdy wypełnia osoba obowiązki wobec społeczeństwa, np. było tak w konstytucji międzywojennego, PRL) *rozdział praw i obowiązków(prawa niezależnie przysługują, np. obecnie)

Cnoty obywatelskie

*wartości, które przyczyniają się do dobra wspólnego- powinny kształtować postępowanie obywatela

Najczęstsze cnoty obywatelskie

*dyscyplina wewnętrzna *tolerancja *uspołecznienie *krytycyzm *odpowiedzialność za słowa

Najczęstsze cnoty obywatelskie: dyscyplina wewnętrzna

umiejętność narzucenia sobie planów działania, konsekwencje ich realizacji.np. istotne w organizacjach

Najczęstsze cnoty obywatelskie: tolerancja

Poszanowanie i uznanie potrzeb, poglądów i zachowań innych ludzi

Najczęstsze cnoty obywatelskie: uspołecznienie

*zainteresowanie i zaangażowanie w sprawy społeczne, np. akcje charytatywne. *wpływ na poziom aktywności mają(wychowanie, normy społeczne, hierarchia wartości społecznych, sytuacja ekonomiczna, wychowanie w szkole, postawa patriotyczna, obraz polityki w mediach)

Najczęstsze cnoty obywatelskie: krytycyzm

*umiejętność właściwej oceny zjawisk, poglądów(przyjmowania tylko uzasadnionych) *umiejętność weryfikacji poglądów

Najczęstsze cnoty obywatelskie: odpowiedzialność za słowa

*świadomość, że wystąpienia na forum publicznym mogą naruszać interesy innych ludzi *gotowość do ponoszenia konsekwencji

Deklaracja zasad tolerancji

ONZ 1995r. przyjął deklarację. *polega na respektowaniu cudzych praw i wartości, uznaniu i akceptacji różnic, umiejętności słuchania i komunikowania się, docenianiu rozmaitości kultur, otwarciu na cudze myśli i filozofie

Wolontariat

nieodpłatna, systematyczna, dobrowolna praca na rzecz potrzebujących

Kultura polityczna

Całokształt politycznych postaw, poglądów jednostek i społeczeństwa, charakterystycznych dla danego okresu. Opinia, wiedza, zaangażowanie. 3 typy: zaściankowa, poddańcza, uczestnicząca

Kultura polityczna: zaściankowa

niska świadomość polityczna społeczeństwa *zainteresowanie jednostek ogranicza się tylko do spraw własnych(rodzina miejscowość ZAŚCIANEK) *społeczeństwo przyjmuje jednolite postawy polityczne, *w społeczeństwie funkcjonują określone role polityczne, np. wodza charakterystyczne dla plemion afrykańskich np.

Kultura polityczna: poddańcza

jednostki i grupy są zainteresowane życiem publicznym, ustępują rządzącym, charakterystyczne dla autorytarnych, młodej demokracji

Kultura polityczna: uczestnicząca

zainteresowanie i zaangażowanie jednostek w życie publiczne *gotowość do także do sprawowania władzy(np. wiedza na temat życia politycznego, znajomość zasad) w demokratycznych

Kultura polityczna w Polsce po 89.

charakteryzuje mała aktywność polityczna społeczeństwa, niska frekwencja, rozwój organizacji pozarządowych i społecznych nie niesie za sobą jakości ich działania, zakres ich działalności jest ograniczony. przyczyny: piętno PRL, rozczarowanie transformacją, duża niechęć do polityków i organów. Obecnie wynika z niskich standardów etycznych polityków

Obywatele w państwach autorytarnych: prawa i wolności osobiste

represje w formie więzienia bez wyroku, tortury, skala represji mniejsza niż w totalitarnych, nie naruszają wolności sumienia, wyznania, nie indoktrynują

Obywatele w państwach autorytarnych: prawa i wolności polityczne

*dopuszczają działanie partii opozycyjnych ale ograniczają możliwość ich działania i pozbawiają wpływu na bieg spraw państwowych. Są wybory w formie plebiscytu, fałszowane

Obywatele w państwach autorytarnych: prawa i wolności ekonomiczne socjalne i kulturalne

*w mniejszym stopniu ograniczone *wolność gospodarcza *władza nie ingeruje w naukę, kulturę *niezależne media ale ocenzurowane

Obywatele w systemach totalitarnych: prawa i wolności osobiste

*są odrzucane, na masową skalę terror, państwo kontroluje wszystkie dziedziny życia społecznego- system inwigilacji, ograniczona możliwość poruszania się po kraju i wyjazdów zagranicznych, ideologia

Obywatele w państwach totalitarnych: prawa i wolności polityczne

*władza nie toleruje form sprzeciwu, opozycji *tylko partia rządząca legalna *wszystkie organizacje kontrolowane

Obywatele w państwach totalitarnych: prawa ekonomiczne socjalne i kulturalne

*ograniczenie wolności gospodarczych, *centralnie planowana gospodarka, *wolność tworzenia i korzystania z dóbr kultury ograniczona przez cenzurą, *nie istnieją niezależne ani opozycyjne media, *swoboda twórcza, wolność działań naukowych jest ograniczona

Społeczeństwo obywatelskie

samo organizująca się zbiorowość ukształtowana dzięki działalności różnych instytucji życia publicznego(media, organizacje, wybory) umożliwiające świadome uczestnictwo w życiu publicznym. Cechą charakterystyczną jest niezależność od władz publicznych. Tylko demokracja stwarza takie warunki.

Filary społeczeństwa obywatelskiego

wolne, demokratyczne wybory, własność prywatna i gospodarka rynkowa, samorealizujący się obywatele

Elementy społeczeństwa demokratycznego

obywatele, aktywność obywatelska, massmedia, opinia publiczna, organizacje społeczne i polityczne, ruchy społeczne, przedsiębiorstwa i podmioty gospodarcze, prawo obywatelskiego nieposłuszeństwa,

Stowarzyszenia definicja

dobrowolne i trwałe zrzeszenia o celach niezarobkowych, samodzielne cele, programy i struktury; opiera się na pracy społecznej. (Stowarzyszenie..., towarzystwo..., związek...)

Zasady działalności stowarzyszeń w RP

prawo do zakładania stowarzyszeń mają posiadający pełnię praw publicznych, założyciele stowarzyszenia uchwalają statut określający nazwę, obszar działalności, siedzibe, cele, zasady członkostwa oraz struktury; stowarzyszenie musi mięć zarząd i organy kondroli wewnętrznej; najwyższa władza- walne zgromadzenie członków; nabywa osobowość prawną po wpisaniu do rejestru stowarzyszeń

Stowarzyszenia dzielą się na

*Rejestrowe(co najmniej 15 osób, mają osobowość prawną, prawo do prowadzenia działalności gospodarczej i przyjmowania darowizn i spadków) *Zwykłe(co najmniej 3 osoby,żadnych praw z rejestrowych, majątek tylko ze składek)

Funkcje stowarzyszeń

*mediacyjna(między grupami społecznymi a państwem) *promocja wartości *udział w rządzeniu(wpływają na decyzje władz) *inicjowanie zmian społecznych(zwracanie uwagi społeczeństwa i władzy na problemy) *rozproszenie władzy(ograniczają władzę biurokracji) *funkcja integracyjna(pomagają w integracji mniejszości z ogółem)

Znane stowarzyszenia: Caritas

jedna z największych organizacji społecznych, koordynuje działalność dobroczynną kościoła, pomaga rodzinom, bezdomnym, chorym, staruchom, poszkodowanym w klęskach żywiołowych

Znane stowarzyszenia: Monar

pomagają bezdomnym, narkomanom, HIVom. jedna z największych na świecie. twórca Marek Kotański

Znane stowarzyszenia: PCK

Część międzynarodowego ruchu czerwonego krzyża i czerwonego półksiężyca. głównie ochrona życia i zdrowia, poszanowanie godności każdego człowieka, zwłaszcza w czasie konfliktów, klęsk, epidemii

Znane stowarzyszenia: Wspólna Polska

umacnianie więzi polaków mieszkających poza krajem z ojczyzną, wspiera oświatę i kulturę za granicami, udziela pomocy organizacjom polonijnym, materialnie wspiera polaków z byłego ZSRR

Organizacje pozarządowe w Polsce

fundacje i stowarzyszenia

Fundacje definicja

organizacje ustanowione przez założycieli- fundatorów dla realizacji określonych celów, np. rozwoju nauki

Zasady działalności fundacji w RP

fundacje może założyć osoba fizyczna i prawna. konieczne oświadczenie woli fundatora w formie aktu notarialnego lub testamentu(cele fundacji i środki na realizację) musi mieć statut(nazwa, obszary działalności, siedziba, cele, zasady członkostwa, struktury), kieruje zarząd, ma osobowość prawną, zdobytą w chwili wpisania fundacji do rejestru. do realizacji celów służą środki zebrane przez fundatora. aby zwiększyć majątek fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Znane fundacje: WOŚP

1993, między innymi Jerzy Owsiak, działalność w zakresie ochrony zdrowia, życia chorych, w szczególności dzieci

Znane fundacje: Polska Akcja Humanitarna

pomoc ludziom na całym świecie, np. ofiarom wojen, klęsk żywiołowych, również osobom w trudnej sytuacji materialnych(program Pajacyk- dożywianie dzieci w szkołach)

Znane fundacje: Fundacja przeciwko handlowi kobiet La Strada

walka z nasilającymi się w Europie Środkowo Wschodniej handlem kobiet i zmuszaniem do prostytucji. prowadzi działalność informacyjną, edukacyjną, niesie pomoc ofiarom procederu.

Znane fundacje: Polska fundacja dzieci i młodzieży

działa na rzecz wszechstronnego rozwoju młodych ludzi

Związki zawodowe

dobrowolne oraz samorządne organizacje chroniące i reprezentujące pracowników najemnych, strzegące praw, interesów zawodowych i socjalnych

Zasady działalności związków zawodowych w RP

prawo działalności w ZW posiada każdy pracownik. żeby założyć potrzebna uchwała co najmniej 10 osób. związek ma osobowość prawną w chwili zarejestrowania w sądzie

Uprawnienia związków zawodowych

opiniowanie projektów ustaw dotyczących spraw objętych zadaniami związkowców. prowadzenie rokowań i układów zbiorowych w imieniu wszystkich pracowników branży. nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy, zasad BHP i strajku.

Największe organizacje związkowe w Polsce

*Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność(organizacja skupiająca pracowników różnych branż, odwołuje się do etyki chrześcijańskiej) *Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych(skupia lewicowe związki zawodowe, np. związek nauczycielstwa polskiego)

Partie polityczne

mają na celu zdobycie i utrzymanie władzy w państwie, niektórzy badacze nie zaliczają ich do elementów społ. obywatelskiego.

Zasady działalności partii politycznych

zebranie 1000 deklaracji warunkiem założenia; działają na podstawie statutu, który określa cele, strukturę, zasady członkostwa, władzę oraz zasady finansowania; nabywa osobowość prawną wraz z chwilą wpisania jej przez Sąd Okręgowy w Warszawie do spisu patri; sąd może odmówić wpisania na podstawie orzeczenia TK jeżeli uzna, że jej cele lub zasady są sprzeczne z konstytucją; zakaz: faszystowskich, komunistycznych, z rasizmem, nienawiścią religijną, totalitarne metody władzy

Ruch społeczne

mniej sformalizowane od partii stowarzyszeń fundacji formy aktywności obywatelskiej; dążą do określonego celu- zmian społecznych; rodzą się spontanicznie; nie tworzą skomplikowanych struktur; gdy pojawia się możliwość wpływu na władzę i realizacji postulatów instytucjonalizują się. np. kiedyś Ruch Robotniczy, Ruch Chłopski w XIXw.

Najważniejsze współczesne ruchy społeczne: Ruch Ekologiczny

Ochrona roślin, zwierząt racjonalna gospodarka zasobami, ograniczanie emisji. najbardziej znany- Greenpeace(czystość mórz, morskiej flory i fauny), partia najbardziej znana - związek 90/zieloni. W RP partie- Zieloni 2004, stowarzyszenie Klub Gaja

Najważniejsze współczesne ruchy społeczne: Ruch antyglobalistyczny(alterglobalistyczny)

sprzeciwia się stosunkom społecznym, politycznym i gospodarczym panującym na świecie. Postulaty: zniwelowanie różnic pomiędzy biednym południem a bogatą północą, oddłużenie państw 3 świata, ochrona lokalnych kultur przed zalewem massmediów,

Najważniejsze współczesne ruchy społeczne: Ruch Pacyfistyczny

odwołuje się do ideologii pacyfizmu(dążenie do likwidacji wojen, ograniczenia zbrojeń, zapewnienia ludziom trwałego pokoju. zaczęło się w XIX wieku, pod koniec ruch liczył ponad 400 organizacji na rzecz: rozbrojenia atomowego, przeciwko wojnom, obronie demokracji i praw człowieka. Masowe protesty, blokady dróg, baz wojskowych. w Polsce najbardziej znana Ruch Wolność i Pokój (Jan Maria Rokita, Piotr Niemczyk, Jacek Kuroń)

Najważniejsze współczesne ruchy społeczne: ruch feministyczny

ideologia feministyczna, walka z dyskryminacją kobiet, manifestacje, happeningi, akcje informacyjne listy otwarte.

Opinia publiczna

zbiór poglądów społeczeństwa na ważne tematy, forma wyrażania poparcia lub dezaprobaty dla rządzących. jest badana przez ośrodki badań opinii publicznej, np CBOS(centrum badania opinii publicznej), OBOP(centrum badania opinii społecznej),

rola sondaży

bardzo ważna, kanał komunikacyjny między rządzącymi a rządzonymi, stabilizują system polityczny ostrzegając przed zagrożeniami, uwrażliwiają rządzących na głos opinii publicznej

mass media def

podstawowym zadaniem jest przekazywanie informacji odbiorcy(tv, radio, prasa, internet)

funkcja mediów: informacyjna

najstarsza, polega na dostarczaniu informacji

funkcja mediów: opiniotwórcza

wpływ na kształtowanie poglądów społeczeństwa przez sposób przekazywania, dobór komentarza

funkcja mediów: kontrolna

przekazują informacje o życiu jednostek zajmujących ważne stanowiska w państwie, pozwalają je oceniać, kontrola społeczna

funkcja mediów: rekreacyjna, edukacyjna

rozrywka i edukacja

funkcja mediów: kulturotwórcza

upowszechniają i tworzą kulturę, np. kształtują język

4 władza 2 warunki

media(priapizm-prywatne i państwowe, różne światopoglądy), (niezależność- trudne do zrealizowania- są pod wpływem władzy i reklamodawców)

prawo obywatelskiego nieposłuszeństwa

Martin Luther King, świadome i celowe niestosowanie się do określonych przepisów prawa, które według obywatela są niesprawiedliwe;

warunki obywatelskiego nieposłuszeństwa:

warunki: podejmowane w imię wyższych wartości, nie dotyczy interesów osobistych, bez przemocy, gotowość do poniesienia kary