rozdział 8 c.d

Dyrektywy wykładni (dyrektywy interpretacyjne, reguły wykładni)

wypowiedzi wskazujące, w jaki sposób interpretator ma odtwarzać normy postępowania z przepisów prawnych; mogą mieć różne pochodzenie i różny charakter.

Formułowanie dyrektyw wykładni

głównie przez naukę prawa oraz przez judykaturę (TK, NSA, SN).

Dwa główne rodzaje dyrektyw interpretacyjnych:

a) wykładnia językowa, b) wykładnia funkcjonalna.

Wykładnia językowa

wykładnia dokonywana według reguł językowych.

Wykładnia funkcjonalna

wykładnia, której dokonuje się stosując reguły funkcjonalne.

Językowe dyrektywy wykładni

nakazują, by odtwarzając normy z przepisów, odwoływać się do reguł składniowych oraz reguł znaczeniowych języka, w jakim są formułowane teksty prawne,

-

w szczególności do reguł języka powszechnego, ale także do swoistych reguł budowania tekstów prawnych.

Funkcjonalne dyrektywy wykładni

dyrektywy, które nakazują tak interpretować przepisy prawne, aby normy uzyskane w procesie wykładni miały możliwie silne uzasadnienie aksjologiczne w ocenach, które przypisuje się prawodawcy.

-

Dyrektywy wykładni funkcjonalnej odwołują się do wartości, które przypisuje się prawodawcy, zakładając, że stanowi on normy z zamiarem, by realizować lub chronić stany rzeczy przez niego aprobowane.

Zadania wykładni funkcjonalnej:

a) wybór między dopuszczalnymi rezultatami wykładni językowej, b) niezbędne uzupełnienie wykładni językowej, c) korygowanie rezultatu wykładni językowej, d) potwierdzenie wyników wykładni językowej.

Formy wykładni funkcjonalnej:

a) argumentum ad absurdo, b) analogia legis: i. argumentum a simili, ii. argumentum a contrario, c) interpretatio extensiva, d) interpretatio restrictiva.

Argumentum ad absurdo

gdy w rezultacie wykładni językowej otrzymamy kilka norm postępowania o różnej treści, należy wybrać tylko jedną z nich – w takim przypadku funkcjonalne reguły wykładni nakazują, by odrzucić te wyinterpretowane normy,

-

które nie znajdują uzasadnienia aksjologicznego w ocenach przypisywanych prawodawcy, albo wręcz znajdują “przeciwuzasadnienie”, ponieważ nakazują czynić coś, czego nie da się pogodzić z systemem wartości prawodawcy.