Układy siatkowaty i limbiczny

położenie i główna rola układu siatkowatego

obejmuje struktury pnia mózgu i stanowi najważniejszy układ kontrolny i integrujący OUN

z czego się składa UŚ

jego podłożem anatomicznym jest twór siatkowaty ciągnący się przez cały pień mózgu od RK do przedniej części śródmózgowia

charakterystyka komórek TŚ

jego komórki nerwowe sa różnorodne morf. i tworzą rozległą sieć neuronalną odbierająca impulsy ze wszystkich dróg zstępujących i wstępujących

neuroprzekaźniki uwalniane przez komórki nerwowe TŚ

acetylocholina, noradrenalina, serotonina, dopamina

jakie połączenia otrzymuje TŚ

liczne z obydwu półkul i z różnych okolic OUN; odbiera część pobudzeń czuciowo-ruchowych przez odnogi swoistych dróg wstępujących i zstępujących biegnących w pniu mózgu tworząc neuronalną drogę nieswoistą

jakie pobudzenia przewodzi UŚ

powoli przez wieloneur. sieci do obszarów kory i ośr. podkor. wytwarzając stan gotowości czynnościowej (niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania okolic czuciowych, ruchowych i kojarzeniowych) i pobudzenie ośr. podk. kier. zachowaniem popęd.-emocj.

czynności UŚ wstępującego

związane z procesami czucia, percepcji, czuwania i zachowania świadomości

czynności UŚ zstępującego

koordynacją ruchów, kontrola czynności odruchowych RK, modyfikacja efektów motorycznych kory, regulacja ważnych czynności ośr. autonom. pnia (oddechowego i regulujących krążenie)

zstępująca droga hamującą i pobudzająca UŚ

pobudzenie drogi hamującej obniża lub znosi odruchy rdzeniowe i obniża napięcie mięśni, pobudzenie drogi pobudzającej - wzrost napięcia mięśni i pojawienie się odruchów rdzeniowych

główna rola układu limbicznego (rąbkowego)

stara filogen. struktura przodomózg.; kierowanie zachowaniem popęd.-emocj., dlatego nazywa się go analizatorem emocjonalnym lub mózgiem trzewnyn

struktury układu limbicznego

zakręt obręczy, wzgórze, podwzgórze, ciało suteczkowate, hipokamp, ciało migdałowate, opuszka węchowa

korowe struktury układu limbicznego

stanowią mózg trzewny (głównie zakręt obręczy) kierujący reakcjami popędowo-emocjonalnymi

trzy czynności korowych struktur UL

wpływają na aktywność ruchową, regulują aktywność układu autonom. i wydzielanie dokrewne, wywołują zmiany w zachowaniu i kierują czynnościami popędowo-emocjonalnymi

hipokamp

formacja korowa wpuklająca się do światła komory bocznej, która razem z zakrętem zębatym tworzy formacje hipokampalną; ma 3warstwową budowę kom.: kora stara, głównie złożona z kom. piramidowych

podkorowe struktury UL

podwzgórze i ciało migdałowate

ciało migdałowate

składa się z szeregu jąder, z których starsze mają związane z węchomózgowiem, drugie młodsze otrzymuje impulsy z kory (zwłaszcza hipokampa i kory gruszkowatej)

efekty drażnienia ciała migdałowatego

wegetatywne (zmiany w ukł. sercowo-naczyniowym, trawiennym, oddechowym), somatyczne (żucie, połykanie, ruchy gałek ocznych), dokrewne (wydzielanie hormonów przysadki), zmiany w zachowaniu (strach, wściekłość, agresja)

czynności układu limbicznego

analiza bodźców śr. zewn. i wewn. pod kątem znaczenia emocj., kierownie czynnościami popęd.-emocj., kodowanie śladów pamięci świeżej i uczenie się, razem z UŚ regulacja rytmów biol.

kręgi limbiczno-śródmózgowiowe

działają między UL i UŚ, krążą w nich impulsy wstępujące i zstępujące zapewniające prawidłową pobudliwość ośrodków sterujących zachowaniem popędowo-emocjonalnym

układy nagrody i kary

wielosynaptyczne sieci neuronalne przekazujące pobudzeniem do różnych struktur mózgowych za pomocą neuronów katecholamine- i dopaminergicznych (nagrody) i cholinergicznych (kary)

czym są popędy

wynikiem pobudzenia pewnych zespołów struktur mózgowych, głównie ukł. limbicznego i podwzgórza; ich zaspokojenie jest źródłem zmian w zachowaniu, czynnościach dokrewnych i wegetatywnych oraz emocji (subiektywnych odczuć psychicznych)