Moja lekcja

Konstytucja

akt normatywny o najwyższej mocy prawnej, zmieniana w szczególnej procedurze, nosząca specjalną nazwę. Stwarza podstawy kompetencyjne dla innych aktów normatywnych, podstawy aksjologiczne całego systemu.

Ustawa konstytucyjna

ustawa o mocy równej konstytucji i obok niej obowiązująca, normująca jedynie część spraw należących do zakresu normowania konstytucji.

ustawa organiczna

ustawa mająca wyższą moc prawną od innych ustaw i zmieniana w specjalnej procedurze, co wynika z wagi spraw, które reguluje.

Ustawa

akt normatywny uchwalany przez parlament w specjalnej procedurze, którego elementy wyznacza konstytucja, będący w hierarchii prawa bezpośrednio po konstytucji, mający nieograniczony przedmiotowo zakres normowania.

Akt normatywny o mocy ustawy

akt wydawany przez władzę wykonawczą, regulujący sprawy zazwyczaj regulowane ustawą.

Akt wykonawczy

akt normatywny wydany przez władzę wykonawczą na mocy upoważnienia wydanego w ustawie i w celu jej wykonania. Jest najściślej związany z ustawą i od niej uzależniony. Związany z ustawą więzią kompetencyjną i funkcjonalną.

Zdanie deontyczne

zdanie stwierdzające, że ze względu na treść określonej normy, pewnym podmiotom w określonych okolicznościcah zakazane/nakazane albo nie jest nakazane ani zakazane określone zachowanie.

Quasi-idiomy

Wyrażenia, których znaczenie jest wypadkową znaczeń tworzących ją słów i reguł ich powiązania, ale które mają też znaczenie przypisywane całości, bez względu na znaczenie poszczególnych słów.

Przepis prawny

jednostka redakcyjna tekstu prawnego, wyodrębniona graficznie i posiadająca indywidualizującą nazwę.

Przepis blankietowy

ogranicza się do wskazania, w jaki sposób mogą/muszą być uregulowane pewne sprawy.

Przepisy bezwzględnie wiążące

przepisy, których zastosowanie nie może zostać ograniczone albo wyłączone decyzją zainteresowanych stron.

Operatywny charakter wykładni

dokonywana przy rozstrzyganiu konkretnej sprawy.

Abstrakcyjny charakter wykładni

dokonywana w oderwaniu od rozstrzygania konkretnej sprawy.

Tekst jednolity

sporządzony przez upoważniony organ i urzędowo ogłoszony tekst aktu normatywnego ze wszystkimi zmianami, jakie zostały na niego naniesione przez prawodawcę do momentu ogłoszenia tekstu jednolitego(...)

Językowe dyrektywy wykłądni

nakazują, aby odtwarzając normy z przepisów prawnych, odwoływać się do reguł składniowych i znaczeniowych języka, w którym formułowane są teksty prawne. W szczególności do reguł języka powszechnego, ale także do swoistych reguł budowania tekstów prawnych.

Funkcjonalne dyrektywy wykładni

nakazują one tak interpretować przepis prawny, aby uzyskanej normie prawnej można było przypisać możliwie silne uzasadnienie aksjologiczne w ocenach, które przypisuje się prawodawcy.

Analogia legis

argumentum a simili, argumentum a contrario