Moja lekcja

Adynaton/adynata

Występujące w utworach fabularnych motywy nonsenowne, groteskowe, rzeczy niemożliwe, kłócące się ze zdrowym rozsądkiem

Alegoria

przedstawienie pojęć, idei, wydarzeń, przy pomocy obrazu artystycznego o charakterze przenośnym lub symbolicznym; o konkretnym znaczeniu

Aliteracja

to powtórzenie w celach ekspresywnych jednej lub kilku głosek na początku lub w akcentowanych pozycjach kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers.

Aluzja

nawiązanie do czegoś, kogoś; przywołanie nie wprost danej sprawy, z reguły łatwe do rozszyfrowania przez odbiorcę wypowiedzi

Amfibologia

błąd logiczny, wypowiedź wieloznaczna

Anafora

celowe powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku

Anagram

oznacza wyraz, wyrażenie lub całe zdanie powstałe przez przestawienie liter bądź sylab innego wyrazu lub zdania, wykorzystujące wszystkie litery

Anakolut

błąd składniowy zniekształcający budowę zdania, powodujący zanik związku logicznego między jego członami

Animalizacja

inaczej u zwierzęcenie, to środek stylistyczny używany w celu nadania rzeczom lub osobom cech zwierzęcych.

Animizacja

nadaniu przedmiotom nieożywionym lub pojęciom abstrakcyjnym cech istot żywych

Antonim

termin oznaczający przeciwieństwo, odwrotność znaczeniową innego terminu, antonimy to terminy przeciwstawne

Antonomazja

zastąpienie nazwy własnej osoby lub przedmiotu inną nazwą

Antropomorfizacja

nadawanie niebędącymi ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania.

Antyteza

figura retoryczna polegająca na zestawieniu dwóch elementów znaczeniowo przeciwstawnych w jedną całość treściową dla uzyskania wyższej ekspresji

Aposjopeza (reticentia)

figura retoryczna polegająca na urwaniu wypowiedzi dla pobudzenia domyślności słuchacza

Apostrofa

bezpośredni zwrot do adresata.

Archaizm

wyraz, konstrukcja składniowa lub związek wyrazowy, który wyszedł z użycia.

Asonans

powtórzenie jednakowych samogłosek w wyrazach zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania. Nazywany rymem niepełnym

Asyndeton

łączenie zdań lub ich części bez użycia spójnika.

Augumentativum

Zgrubienie może oznaczać pogardliwy stosunek do omawianego obiektu, szczególnie, kiedy wiąże się ze zmianą rodzaju, np. baba → babsko.

Barbaryzm

element lub forma przeniesiona do wypowiedzi z języka obcego

Chiazm

Paralelizm składniowy polegający na odwróceniu symetrii dwóch całostek składniowych, z których druga powtarza porządek syntaktyczny składników, ale w odwrotnej kolejności. Szczególnie według schematu: podmiot - orzeczenie, orzeczenie - podmiot

Collage

Tekst składający się wtedy z cytatów z innych tekstów. Jest to forma montażu cytatów.

Cytat

Rodzaj przytoczenia, wprowadzenie do wypowiedzi fragmentu dosłownie brzmiącego w innym utworze. Graficzny znak „”

Deleksykalizacja

używanie wyrazu lub zwrotu w znaczeniu oderwanym od przyjętego, a wynikającym z jego budowy

Deminutivum

Inaczej zdrobnienie

Depersonifikacja

pozbawienie kogoś poczucia odrębności lub odebranie czemuś indywidualnego charakteru

Diafora

Powtórzenie słowa skojarzone ze zmianą jego znaczenia np. człowieku, bądźże człowiekiem!

Dialektyzm

DialektyzmDialektyzm – element językowy pochodzący z określonego dialektu i odbiegający od ogólnej normy językowej

Dysonans

rym niedokładny, w którym współdźwięczność nie obejmuje przedostatniej akcentowanej samogłoski wersu

Echolalia

Powtarzanie jednakowych lub podobnych układów głosowych jako naczelna zasada organizacji i rozwijania wypowiedzi.

Ekfraza

Dokładny opis – utwór epicki będący opisem dzieła malarskiego, rzeźby lub budowli.

Eksklamacja

Zdanie wykrzyknikowe, często urwane i eliptyczne

Elipsa

Pominięcie w zdaniu lub wyrażeniu jakiegoś składnika, który da się zrekonstruować na podstawie kontekstu lub sytuacji towarzyszącej wypowiedzi.

Emfaza

Silnie zabarwiona wypowiedź emocjami, sprawia to, że wyraża ona więcej niż mówi wprost.Np. Takie jest zycie

Enumeracja

Inaczej wyliczenie – wymienianie i ewentualny opis wszystkich składników

Epenteza

Wstawka głoskowa wprowadzona do wewnątrz wyrazu najczęściej dla ułatwienia artykulacji np. gwarowe Hendryk.

Epifora

Powtórzenie tego samego slowa/zwrotu na końcu kolejnych segmentów wypowiedzi.

Epifraza

Rodzaj dopowiedzenia, konstrukcja skladniowa pozornie zamknięta, która nastepnie zostaje dopełniona dalszymi składnikami

Epitet

Pełni w tekście funkcje okreslenia rzeczownika, najczęściej jest to przymiotnik

Epitet metaforyczny

np. metaforyczny – gorzki uśmiech, skrzydlate myśli;

Epitet stały

tworzy trwały związek frazeologiczny z okreslionym wyrazem

Eufemizm

Wyraz lub zwrot używany do zastąpienia określonego słowa, które z pewnych względow nie może zostac zastosowane.

Eufonia

harmonijny dobór dźwięków w wierszu lub w prozie

Figura etymologiczna

Odmiana/użycie w jednym wyrażeniu lub zdaniu słów spokrewnionych etymologicznie np. chwytam w zachwyt ruch twój.

Frazeologizm

Stale połączenie wyrazowe, które są stałym związkiem frazeologicznym np. wyzionąć ducha