Normy prawne

Norma

zasada regulująca w sposób ogólny kontakty człowieka z naturą, kulturą, innymi ludźmi i instytucjami

Rodzaje norm

normy prawne (określane przez przypisy prawne); normy pozaprawne (nie objęte przepisami - np. kulturowe, religijne)

Norma prawna

wynikająca z przepisów prawa, sankcjonowana i gwarantowana przez państwo; przyjęta powszechnie w społeczeństwie zasady życia społecznego; wskazują związane z ich złamaniem konsekwencje

Normy pozaprawne

określają dopuszczalne i pożądane zachowania; utrwalają porządek społeczny i pojęcie dobra lub zła w danym społeczeństwie; bywają źródłem norm prawnych

Budowa normy prawnej

hipoteza, dyspozycja, sankcja

Hipoteza w normie prawnej

określa podmiot danej normy - cecha adresata normy lub okoliczność w jakiej się znalazł - adresat normy jest ogólny (nie jest to osoba konkretna), a okoliczność jest abstrakcyjna (nie odnosi się do konkretnego wydarzenia)

Dyspozycja w normie prawnej

określony przez normę sposób zakazanego, nakazanego lub dopuszczalnego zachowania

Sankcja w normie prawnej

wskazuje konsekwencje zachowania niezgodnego z dyspozycją

Podział norm prawnych (pod względem oddziaływania na adresata normy)

zakazujące, nakazujące, przyzwalające

Normy zakazujące

zabraniają adresatowi określonego zachowania pod groźbą sankcji

Normy nakazujące

zobowiązują adresata do określonego zachowania pod groźbą sankcji

Normy przyzwalające

dają adresatowi prawo do określonego zachowania i osiągania korzyści

Podział norm prawnych (pod względem stosowania normy)

normy bezwzględnie obowiązujące; normy względnie obowiązujące

Normy bezwzględnie obowiązujące

obowiązują każdego adresata normy, niezależnie od jakichkolwiek uwarunkowań

Normy względnie obowiązujące

obowiązują adresatów normy jeżeli nie występują wskazane przez normę okoliczności

Gałęzie i dziedziny prawa

konstytucyjne, administracyjne, cywilne, finansowe, gospodarcze, handlowe, rodzinne i opiekuńcze, pracy, karne, autorskie i wynalazcze

Prawo konstytucyjne

dotyczy podstawowych założeń działania państwa (ustrój polityczny i społeczny, system ekonomiczny, najważniejsze organy państwa, prawa i obowiązki obywateli); w zakresie szczegółowym odsyła do ustaw

Prawo administracyjne

reguluje postępowanie administracji państwowej, rządowej i samorządowej; sankcjonuje przestrzeganie przepisów prawa w administracji

Prawo cywilne

reguluje stosunki prawne między osobami prawnymi i fizycznymi na zasadzie równości podmiotów prawa; obejmuje również prawo własności

Prawo finansowe

reguluje kwestie związane z finansami publicznymi (prawo finansów publicznych, prawo podatkowe, prawo bankowe)

Prawo gospodarcze

reguluje zasady prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby fizyczne

Prawo handlowe

reguluje zasady prowadzenia działalności przez spółki i osoby prawne

Prawo rodzinne i opiekuńcze

reguluje prawa wynikające ze stosunków rodzinnych i opiekuńczych

Prawo pracy

reguluje wzajemne prawa i obowiązki pracownik i pracodawcy; określa sposoby nawiązania i rozwiązania stosunku pracy oraz zagadnienia BHP

Prawo karne

reguluje zasady odpowiedzialności osób fizycznych i prawnych za popełnione przestępstwa; wskazuje przestępstwa i wykroczenia oraz określa wymiar kary

Prawo autorskie i wynalazcze

reguluje prawa własności intelektualnej (niematerialną własność twórcy, autora lub dysponenta praw)