Pierwsza próba

retoryczna sztuka sądu; antyczne korzenie retoryki

Ars iudicii oratoria

Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna bo: można upaść i się nie podnieść (rzadko się zdarza by nie można było jej podważyć).

Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subvrti potest.

opowiada o jakiejś sprawie. Z reguły nie wynika prawo, ale z prawa, które istnieje, powstaje reguła. Za pomocą reguł w sposób krótki, przekazywany jest opis stanu rzeczy.

Regula est quae rem, quae est breviter enarrat. Non ex regula ius sumatur sed ex

Reguła jest tym, co krótko opowiada o jakiejś sprawie. Z reguły nie wynika prawo, ale z prawa, które istnieje, powstaje reguła. Za pomocą reguł w sposób krótki, przekazywany jest opis stanu rzeczy.

iure, quod est, regula fiat. Per regulam igitur brevis rerum narratio traditur.

pierwotnie reguły (zgodne z pierwotnymi wyobrażeniami religijnymi)

Fas

prawo w ogólności, wartości pierwotne, niezależne od prawodawcy

Ius

prawo wydane na skutek procedury w danym państwie

Lex

przeciw prawu boskiemu i ludzkiemu (wbrew wszelkim świętością)

Contra ius fasque

jest rzeczą godziwą

Fas est

wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi

Per fas et nefas

Prawo jest sztuką tego, co dobre i sprawiedliwe

Ius est ars boni et aequi

Prawo ma odpowiadać ze sprawiedliwością.

Ius respicit aequitatem

Prawo i podstęp nigdy nie mogą ze sobą współistnieć.

Ius et fraus numquam cohabitant

Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa.

Male iure nostro uti non debemus

Szczyt prawa to szczyt bezprawia.

Summum ius summa iniuria

Sprawiedliwość jest stałą i trwałą wolą dodania każdemu prawa, które mu się należy.

Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi

Nakazy prawa są takie: żyć godziwie, nie wyrządzać innemu szkody, oddać każdemu to, co mu się należy.

Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere.

Nie wszystko, co dozwolone, jest godziwe.

Non omne, quod licet, honestum est.